İletişim Başkanlığı tarafından "İletişim ve Çeviri Çalıştayı" düzenlendi

İletişim Başkanlığı Tercüme Dairesi Başkanlığı tarafından "Çeviride Söylem Birliği ve Ortak Dilin İnşası" temalı "İletişim ve Çeviri Çalıştayı" 15 Aralık'ta Ankara'da düzenlendi.

İletişim Başkanlığı tarafından iletişim, medya ve çeviri alanlarında farkındalığı artırmak maksadıyla organize edilen Çalıştay'a yoğun ilgi gösterildi. 38 üniversite ve 65 kamu kurum ve kuruluşundan olmak üzere toplamda 328 kişinin katılım gösterdiği Çalıştay'da "Söylem Birliği ve Terim Çalışmaları", "Kamu Kurumlarında Çeviri ve Terminoloji Çalışmaları", "Medya ve Basın Çevirisi", "Siyaset Dili ve Diplomatik Metin Çevirisi" başlıkları altında düzenlenen 4 oturumda toplam 18 konuşmacı sunum yaptı.

Çalıştay'ın açılış konuşmaları İletişim Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Altun, Dışişleri Bakan Yardımcısı ve AB Başkanı Faruk Kaymakçı ile Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz tarafından yapıldı.

Açılış konuşmalarını takip eden "Söylem Birliği ve Terim Çalışmaları" başlıklı ilk oturumda, İstanbul Üniversitesi'nden Prof. Dr. Mine Yazıcı ve Bilkent Üniversitesinden Prof. Dr. Füsun Ataseven, terim üretme çalışmalarında çevirinin rolü hakkında kıymetli bilgiler vererek bu kapsamda küreselleşen dünya ile standardizasyon çalışmalarının, iş birliğinin ve uzmanlık alanı edinmenin önemine dikkat çektiler.

Çalıştay'ın ikinci oturumunda "Kamu Kurumlarında Çeviri ve Terminoloji Çalışmaları" konusu ele alındı. Bilkent Üniversitesinden Prof. Dr. Füsun Ataseven'in moderatörlüğünü üstlendiği oturumun ilk konuşmacısı Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesinden Dr. Öğr. Üyesi Şaban Çobanoğlu oldu. Çobanoğlu, söylem çözümlemesine ilişkin bir çerçeve çizerek söylemin anlam, bağlam ve algı ile birlikte değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti. Bunun yanı sıra kaynak ve alıcının yetişme tarzı, algı kapasitesi, kültürel ve ideolojik yapısının da göz önünde bulundurulması gerektiğini vurguladı. İkinci sunumu gerçekleştiren İletişim Başkanlığı Tercüme Dairesi Başkanı Dr. Oğuz Güner, kamu kurumları arasında çeviride söylem birliğinin tesis edilmesi ve ortak bir dil inşa edilmesinin yanı sıra standardizasyonun sağlanması amacıyla hayata geçirilen Kamu Terim Bankasından bahsetti. Oturumun üçüncü sunumunu yapan Avrupa Birliği Başkanlığı AB Hukuku ve Çeviri Dairesi Başkanı Bahar Uysal, AB mevzuatına uyum sürecinde gerçekleştirilen çeviri ve revizyon süreçlerini aktardı, ayrıca AB müktesebatı çeviri projelerinden olan AB Mevzuatı Çeviri Rehberi ve AB terminoloji veri tabanı TermAB hususunda önemli bilgiler sundu. Aynı oturumda, Amasya Üniversitesinden Doç. Dr. Oktay Eser, "Kamu Kurumlarında Çevirmen İstihdamı ve Sürdürülebilirlik: Avustralya Örneği" başlıklı sunumunda çevirmen istihdamında Avustralya örneği çalışması hakkında bilgiler verdi, ülkenin işe alım öncesi gerçekleştirdiği süreçler ile yönetmelik ve standartlarını paylaştı. Yıldız Teknik Üniversitesinden Dr. Deniz Kurmel ise terim bilimin sunduğu yöntemler ışığında terim çalışmalarının yürütülmesi, terminolojik verilerin dijital ortama aktarılması, terim veri tabanları ve terim bankaları hakkında bilgi verdi. Ayrıca Kurmel, kamu kurumları, üniversiteler ve özel sektörün iş birliğine dayalı terim çalışmalarını organize edecek bir terim merkezinin gerekliliğine dikkat çekerek kurumlar düzeyinde yürütülen terminoloji çalışmalarının yaygınlaştırılması gerektiğini vurguladı.

Çalıştay'ın Medya ve Basın Çevirisi temalı üçüncü oturumunun moderatörlüğünü İstanbul Üniversitesinden Prof. Dr. Alev Bulut üstlendi. Bu oturumda, Hacettepe Üniversitesinden Doç. Dr. Zeynep Oral ve Doç. Dr. Hilal Erkazancı Durmuş, basın ve medya çevirisi alanını eğitim perspektifinden ele aldıkları sunumlarında medya çevirisi, medya çevirmenliği becerileri, Hacettepe Üniversitesi Mütercim Tercümanlık Bölümü'nde ve farklı ülkelerde ve kültürlerde medya çevirmenliği eğitimi içeriği hakkında bilgiler verdiler. Bu eğitimin hedef kitlenin ve işverenin beklentileri ve medya çevirisinin sosyokültürel ve ideolojik boyutlarına odaklanan türünün süreç odaklı medya çevirmenliği eğitimi; çeviri sürecinde yeniden yazılan metnin türü, medya ve hedef kitlede alımlanma şeklinin incelenmesinin ise ürün odaklı medya çevirmenliği eğitimi olduğunu belirttiler. Ardından TRT Dış Yayınlar Dairesi Başkanlığı'ndan Nevzat Memet, "Gündemi Yabancı Bir Kaynaktan Kendi Dilinde Takip Etmek" başlıklı sunumunda www. trtvotworld. com hakkında bilgi verdi, 37 dilde yapılan radyo ve web yayınlarında basın çevirisinin olmazsa olmazlarından olduğunu ifade etti. Basın çevirisi ile ilgili en büyük risklerden birinin haber tercüme ederken tercüme ile yorum arasındaki ince ayrıntı, haber çevirisini geleneksel çeviri öğelerinden ayıran en önemli özelliğin ise tek kaynak metin olmaması olduğunu ve bunun da farklı ideolojiler içeren haber kaynaklarından dolayı bir risk olabileceğini bu yüzden kaynakların titizlikle seçilmesi gerektiğini belirtti. Aynı oturumda Anadolu Ajansından Umur Koçak Semiz ise Anadolu Ajansı bünyesinde çeviri konusuna değindi. Semiz, sunumunda haber çevirisinin inceliklerinden bahsetti, mesleki yaşamında tanık olduğu zorlukları paylaştı, haber dilinde kelime seçimlerinin ve bağlamın ne kadar önemli olduğunu örnekler vererek gösterdi. Yıldız Teknik Üniversitesinden Dr. Zeynep Görgüler, sunumunda yeni medya temelli iletişim ağlarının ve ağ toplumunun çeviri pratiğini ve çevirmen kimliğini yeniden ürettiğinin altını çizdi. Görgüler, çeviri pratiklerinin dijital ortama taşınmasıyla günümüzde yeni çeviri pratiklerine tanık olduğumuzdan, bunun da çeviriye ve çevirmene bütüncül ve diyalektik bir bakış açısı gerektirdiğinden bahsetti. Oturumun son konuşmacısı olan İletişim Başkanlığı Basın ve Yayın Dairesi Başkanı Büşra Karaduman Aktuna, "Devlet Enformasyon Sistemi Bağlamında Uluslararası Medya Takibi ve Basın Çevirisi" başlıklı sunumunda 1920'den beri kurumsal hafıza olma özelliği taşıyan Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğünün görevlerini devralan İletişim Başkanlığı'nın tarihçesini anlattı, yaklaşık bir milyon 250 bin haber çevirisiyle dijital bir arşiv olan İletişim Başkanlığı Devlet Enformasyon Sisteminin (DES) işleyişi hakkında bilgiler verdi ve DES'in bir bölümünün kamuya açıldığını duyurdu.

Siyaset Dili ve Diplomatik Metin Çevirisi temalı dördüncü oturumun moderatörlüğünü Dışişleri Bakanlıği Tercüme Dairesi Başkanı Büyükelçi Osman Yavuzalp yaptı. İlk olarak Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığından Gevher Ebru Çevikoğlu, diplomaside rolü olan kurumlarda çevirmenin görev ve sorumluluklarını ele aldığı sunumunda kurum çevirmenlerinin sahip olması gereken yetkinliklerden ve yeterliliklerinden bahsetti. Özellikle diplomasi dilinin kullanımının ve çevirisinin birtakım hassasiyetler ve farkındalıklar gerektirdiğini ve kamuda çalışan çevirmenlerin bunlara adapte olmasının önemini vurguladı. Ardından Hacettepe Üniversitesinden Doç. Dr. Ayşe Şirin Okyayuz ve Dr. Sinem Sancaktaroğlu Bozkurt, "Siyaset ve Diplomasi Metinleri Çevirisi Eğitimi" başlıklı sunumlarında diplomatik metinlerin çevirisinde çevirmenin sorumluluklarına değindi. Bu mecrada çalışanların birikimlerinin, formasyonlarının, becerilerinin, ekip çalışmasının özetle diplomasi ve dilin birlikteliğinin önemine vurgu yaptı. Bu alanda yetişecek, uzmanlaşacak çevirmenlerin eğitiminde üniversitelerimizin yapması gerekenleri kendi cephelerinden örneklerle aktararak, eğitimcilere, kurumlara ve çevirmenlere düşen sorumlulukları kayda geçirdi.

Kapanış oturumunda konuşan Türk Dil Kurumu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Feyzi Ersoy "Türkçenin Dünya Dilleri Arasındaki Yeri" başlıklı sunumunda dünyada yaklaşık 6. 000 dilin varlığından söz ederek, köken ölçütüne göre Altay dilleri arasında yer alan Türkçenin yayılma alanı bakımından dünya dilleri arasındaki yerini anlatırken, nüfus bakımından Türkçenin dünya dilleri arasında ilk onda yer aldığını belirtti. Ayrıca Ersoy, bugün oldukça geniş bir coğrafyada konuşulan Türk dilinin en eski izlerine Sümer kaynaklarında rastlandığını belirterek, Türkçenin ilk verileri olan bu izlerin M. Ö. 3000-2000 yıllarına dayandığını ve Çalıştayımızın temasını oluşturması hasebiyle Türkçedeki ilk çeviri metinlerinin Uygurlardan kalan eserler olduğunu kaydetti.

Çalıştay'ın kapanışında söz alan İletişim Başkanlığı Tercüme Dairesi Başkanı Dr. Oğuz Güner, çeviride söylem birliğini güçlendirmenin özellikle kamu kurumları açısından önemini vurguladı. Konuşmasında, İletişim Başkanlığı koordinasyonunda ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla üniversitelerin katkılarıyla yapılan çalışmalara değinen Güner, çeviri süreçlerinde söylem birliğinde yaşanan sıkıntıların giderilmesine ve standardizasyonun sağlanmasına yönelik İletişim Başkanlığı koordinasyonunda Kamu Terim Bankası ve Kamu Kurumları Sözlüğünün hazırlanarak yayımlandığını ifade etti. Ayrıca Güner, iş birliği içinde yürütülen çalışmaların bir başka çıktısının da özellikle iletişim ve medya alanında çeviri faaliyetleri yürüten çevirmenlere başucu kaynağı olması amacıyla akademisyenlerin katkılarıyla hazırlanan Çevirmen Başvuru Kitabı olduğunu belirtti. Yine Hacettepe Üniversitesinden değerli akademisyenler ile birlikte hazırlanan Engelsiz Erişim ve İletişim adlı kitabın yayımlanmış olduğunu belirtti. Çalıştay'ın, sonrasında yapılacak olan birçok çalışmaya ilham kaynağı olmasını umut ettiklerini belirten Güner, oturumları yöneten, bildiri sunan ve katkı veren tüm değerli konuklara İletişim Başkanlığı adına teşekkür etti.