Dinozorların Dönemini, Bir Başka Yok Oluş Başlatmış!

Bir göktaşı Dünya'ya çarptı ve dinozorlar yok oldu... Bu bildiğimiz gerçek... Bir de yenisi ortaya çıktı. Bilim insanlarının araştırmasına göre, yaklaşık 233 milyon yıl önce yaşanan devasa volkanik patlamalar, bilinen dört ayakları yok etti ve dinozorların Dünya'ya hükmetmesine yol açtı.

Yeni bir araştırma, dinozorların yükselişinin 230 milyon yıldan daha uzun bir süre önce büyük volkanik patlamalar ve 'mega musonlar' tarafından yönlendirildiğini iddia ediyor.

Bilim insanları bu olaya Carnian Pluvial Episode (Karniyen Yağış Olayı ya da Karniyen Yağış Bölümü) diyor.

Birmingham Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, Kuzey Çin'deki Jiyuan Havzası'nda bulunan bir gölde yer alan tortu ve fosil bitki kayıtlarını incelediler.

Kayıtlardaki, volkanizma darbelerini düşündüren kimyasal izler, CPE'yi oluşturan çevresel değişikliklerle ilişkiliydi.

CPE, 234 milyon ila 232 milyon yıl önce, geç Triyas döneminde, Dünya kıtalarının bir araya toplandığı kıtasal sürüklenmeden önce meydana gelen küresel bir krizdi.

Sera gazlarının salınımının neden olduğu küresel sıcaklık ve nemdeki artışların yanı sıra yoğun yağışların 'mega musonlarından' oluşuyordu.

Araştırmacılar, o dönemin yaşanan büyük volkanik patlamaların, küresel iklimde ani değişikliklerin ve bitki ile hayvan yaşamının kitlesel yok oluşlarının yaşandığı bir süreç olduğunu belirtiyorlar, ancak dinozorların baskın türler haline gelmesinin de yolunu açtığını söylüyorlar.

CPE aynı zamanda, dinozorlar geliştiğinde manzaraya hakim olan koni taşıyan tohum bitkileri grubu olan modern kozalaklı ağaçların kurulmasıyla aynı zamana denk geldi.

Yeni çalışma, Birmingham Üniversitesi Coğrafya, Yer ve Çevre Bilimleri Okulu'nda profesör olan Jason Hilton tarafından yönetildi.

"CPE sırasında ortamlar daha nemli oldu,  göller daha derin ve daha büyük hale geldi, bu koşullar sulak alan ve su türlerini destekledi" dedi.

CPE'den sonra iklimler ve ortamlar, daha kuru ortamlara adapte oldu. Karasal türleri tercih eden daha kuru koşullara geri döndü.

"CPE'den sonra meydana gelen küresel olarak daha kuru koşullardan yararlanan gruplar olan dinozorlar ve modern kozalaklı ağaçlarla birlikte koşullar değiştikçe, CPE sırasında ve sonrasında bitki ve hayvan türlerinde yaygın bir değişim ve artış görüyoruz."

CPE, dinozorlara fayda sağlamanın yanı sıra, karasal ekosistemlerin ve eğrelti otları, timsahlar, kaplumbağalar, böcekler ve ilk memeliler dahil olmak üzere hayvan ve bitki yaşamının evrimine de yardımcı oldu.

Profesör Hilton Mail Online'a verdiği demeçte, CPE'nin varlığı zaten bilinmesine rağmen, bu yeni makale CPR'nin devasa ölçekli volkanizma tarafından yönlendirildiğini, dört ayrı bölüme ayrıldığını ve iki milyon yıllık bir süreye yayıldığını 'inandırıcı bir şekilde gösteriyor'.

"Her volkanizma nabzına karbon döngüsündeki büyük ölçekli bozulmalar ve küresel iklim ve ortamlardaki değişiklikler eşlik etti" dedi.

Araştırma ekibi, Kuzey Çin'in Jiyuan Havzası'ndaki ZJ-1 sondaj kuyusundan karasal tortulları araştırdı.

SÜPER KITA PANGEA

Uranyum-kurşun zirkon tarihleme ve yüksek çözünürlüklü kemostratigrafi - tortul kaya içindeki kimyasal varyasyonları belirlemek için bir teknik - ve ayrıca palinolojik verileri (polen ve sporlar gibi parçacıkların incelenmesi) kullandılar.

Jiyuan Havzası'ndaki karasal koşullar ile aynı zamanda Kuzey Amerika'daki büyük ölçekli volkanik aktivite arasında bir korelasyon buldular.

Bu volkanik aktivitenin en olası kaynağı, o zamanlar 'süper kıta' Pangea'nın batısında bulunan Kuzey Amerika'daki Wrangellia büyük magmatik eyaletindeki büyük patlamalardı.

Sonuçlar, her biri atmosfere muazzam karbon dioksit (CO2) salınımları ile ilişkili - patlamalar için bir aracı  olarak kullanılan cıva konsantrasyonu verilerine dayanarak - dönem boyunca dört farklı volkanizma olayı olduğunu göstermektedir.

Profesör Hilton, "Çalıştığımız sondaj çekirdeğinde, çevresel değişimin kanıtı olarak kimyasını ve mikrofosillerini incelemek için kayadan örnek aldık" dedi.

Her volkanizma darbesi, karbon döngüsündeki bir değişiklikle işaretlenir ve her biri toksik metal cıva konsantrasyonunda bir zirveye sahiptir.

'Cıva volkanizma kaynaklıdır ve nihai olarak doğrudan atmosferden gölde birikmiştir veya çevredeki topraklardan göle yıkanmıştır.

'Mikrofosiller, gölde ve çevresinde yaşayan bitkilerin ürettiği polen ve sporların yanı sıra içinde yaşayan alglerden gelen kistleri içerir.'

Mikrofosiller, volkanizmanın her nabzının floradaki değişikliklerle, özellikle de eğrelti otları dahil sulak alan bitkilerinden alg ve sporlarda artış ve kozalaklı ağaçlar gibi daha kuru koşullarda yaşayan bitkilerden gelen polenlerde azalma ile işaretlendiğini ortaya çıkardı.

Profesör Hilton, "Mikrofosiller bize bitkilerin ve alglerin yaşadığı koşullar hakkında zamanla değişen mükemmel bilgiler veriyor" dedi.

66 MİLYON YIL ÖNCE DİNOZORLAR NASIL TÜKENDİ

Dinozorlar, aniden soyu tükenmeden önce, yaklaşık 66 milyon yıl önce Dünya'ya hükmetti ve egemen oldu.

Kretase-Tersiyer yok oluş olayı bu kitlesel yok oluşa verilen isimdir.

Uzun yıllar boyunca değişen iklimin devasa sürüngenlerin besin zincirini yok ettiğine inanılıyordu.

1980'lerde paleontologlar bir iridyum tabakası keşfettiler.

Bu, Dünya'da nadir bulunan ancak uzayda çok büyük miktarlarda bulunan bir elementtir.

Bu tarihlendirildiğinde, tam olarak dinozorların fosil kayıtlarından kaybolduğu zamana denk geliyordu.

On yıl sonra, bilim adamları, Meksika'nın Yucatán Yarımadası'nın ucunda, söz konusu döneme tarihlenen devasa Chicxulub Kraterini ortaya çıkardılar.

Bilimsel fikir birliği şimdi bu iki faktörün bağlantılı olduğunu ve her ikisinin de muhtemelen Dünya'ya düşen devasa bir asteroitten kaynaklandığını söylüyor.

Öngörülen boyut ve çarpma hızı ile çarpışma, muazzam bir şok dalgasına neden olacak ve muhtemelen sismik aktiviteyi tetikleyecekti.

Serpinti, muhtemelen tüm gezegeni kaplayan ve dinozorların hayatta kalmasını imkansız kılan kül tüyleri oluşturacaktı.

Diğer hayvanlar ve bitki türleri, nesiller arasında hayatta kalmalarına izin veren daha kısa bir zaman aralığına sahipti.

Ünlü hayvanların ölümüne neyin sebep olduğuna dair başka teoriler de var.

İlk teorilerden biri, küçük memelilerin dinozor yumurtaları yemesiydi ve bir diğeri, zehirli anjiyospermlerin (çiçekli bitkiler) onları öldürdüğünü öne sürüyordu.

Hidrolojik döngünün büyük bir yoğunlaşmasını tetikleyen, mega musonların yanı sıra göl asitlenmesine ve ötrofikasyona neden olan atmosfere muazzam miktarda karbondioksit (CO2) salınımı oldu.

Ötrofikasyon, fotosentez için gereken artan CO² seviyeleri nedeniyle aşırı alg büyümesine yol açan aşırı zenginleştirilmiş sulardır.

Genel olarak, mega musonlardan gelen artan yağış, nehirler veya okyanuslardan ziyade göllere veya bataklıklara dönüşen drenaj havzalarının yaygın bir şekilde genişlemesine neden oldu.

Çalışmaya dahil olmayan Birmingham Üniversitesi'nden paleobiyolog Dr Emma Dunne, "Bu nispeten uzun süreli volkanik aktivite ve çevresel değişim, karadaki hayvanlar için önemli sonuçlar doğurabilirdi" dedi.

"Şu anda, dinozorlar daha yeni çeşitlenmeye başlamışlardı ve bu olay olmasaydı, önümüzdeki 150 milyon yıl boyunca göreceğimiz ekolojik hakimiyetlerine asla ulaşamayacaklardı."

Dinozorlar, 66 milyon yıl önce kendi kitlesel yok oluşlarına kadar hem karada, hem denizde, hem de havada egemendi.

Yeni çalışma, Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlandı.