Bordan Bir Saat Yanmayan Elektrik Kablosu

YETER ERDİNE - İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yunus Önal, 3 yıldır yürüttüğü çalışma sonucunda bor kullanarak bir saat yanmayan elektrik kablosu üretti.

Önal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kabloların günlük hayatta, konutlar ve elektronik aletler başta olmak üzere kullanılmadığı alan olmadığını söyledi.

"Elektriği ses dalgaları gibi iletemediğimiz sürece kabloları kullanmaya mahkumuz" diyen Önal, elektrik kontağında meydana gelen bağlantı hatası nedeniyle kablonun yanmasının söz konusu olabildiğini belirterek, şöyle konuştu:

"Kablo dediğimiz şey iç kısımda bir bakır iletken malzemeyle, onun dışını kaplayan pvc, yani polivinil klorür temelli, içerisinde ona esneklik veren 10-15'e yakın katkı içeren bir malzemedir. Yani bir bakır kablo, onun etrafında polimerik malzemedir. Bu kablodaki bir deformasyondan dolayı elektrik kontağı çıktığında, bu polimerik malzemenin yanması söz konusu oluyor. Konut yangınlarında, iş yeri yangınlarında bu elektrik kontağından kaynaklanan yangınlar büyük bir oranı oluşturuyor."

Elektrik kontağı kaynaklı yangınları minimize etmek üzere 3 yıl önce bir çalışma başlattığını kaydeden Önal, "Bu çalışmadaki amacım bu polimerik kısma bor malzemesini katarak kablonun yanmazlık özelliğini artırabilmekti" dedi.

Yrd. Doç. Dr. Önal, çalışmayı fakültede kendisine tahsis edilen laboratuvarda diğer projelerden arttırdığı malzemelerle yürüttüğünü bildirdi.

Bir kablo firmasının 18 dakikaya kadar yanmayan kablo geliştirdiğine dair reklam verdiğini ancak sonlandıramadığını dile getiren Önal, şöyle devam etti:

"Elektrik kontağı olduğunda ondan yangın çıkma olasılığı kablonun kesitine, geçen akımın miktarına, ısıya, daha birçok parametreye bağlı olarak değişebilmekte ama bu süreyi uzatıp yanmadan önlem alabilmek ideal olanı. Bu çalışmanın temel mantığı bu. Tabii boru kullanacağız. Bu tür polimerik malzemelere yanmazlık özelliği kazandıran 3 malzememiz var. Bromlu ve fosfatlı organik bileşikler ve bor. Bor bunlar içerisinde en alternatifsiz olanı. Çünkü polimerik malzeme yandığında brom ve fosfat ortama kanserojen bileşenler üretebiliyor. Borun ise yanmazlık özelliği var. Kendisinin yanması için 3 bin derecenin üzerinde sıcaklık oluşması gerektiğinden borun böyle bir tehlikesi bulunmuyor."

"Bor madeninin yüzde 78'i Türkiye'de"

Önal, dünyada bor madenlerinin yüzde 78'inin ülkemizde olmasının, böyle bir çalışmanın önemli bir tarafını oluşturduğunu belirterek, şu şekilde konuştu:

"Yani bora aynı zamanda alternatif bir kullanım alanı bulmuş oluyoruz. Bu çerçevede ürettiğim bileşik, PVC elektrik kablosu üretirken polivinil klorüre katılan farklı ve yeni bir katkı malzemesi olacak. Polivinil klorürden sadece kablo yapmaya kalkarsak kablo olmaz. Onun içerisine katılan 10-15 farklı katkı malzemesine bir yeni katkı malzemesi daha koyuyoruz ama şu sorgulanabilir. Maliyeti artırıyor mu? Mümkün değil. Zaten yanmazlık özelliğini artıracağımız için, yangının karşısında her şeyimizi kaybediyoruz. Bunda maliyet çok cüzi bir miktar da olsa yangın karşısında bu maliyet artışı tartışılamaz. Geliştirdiğimiz şey kabloya katılacak ek bir katkı malzemesi ama kattığımızda da kablonun yanmazlık özelliğini artırmış olacağız."

Geliştirdiği bileşenin kablonun yanmazlık özelliğini artıracak yeni bir karışım olduğunu aktaran Önal, "Borlu, yeni bir bileşen. Geçen yıl Adana'daki bir işletmede, ürettiğimiz bileşenin kablonun kimyasıyla uyuşup uyuşmadığına yönelik deneyler yaptık. Bu ön denemelerimizde bu bileşeni kattığımız elektrik kablosu yaklaşık bir saate yakın yanmadı ama kablodan kabloya değişir. Bilgisayarda kullanılan çok ince kablolar ayrıdır. Çok kalın kablolar ayrıdır. Yüksek gerilim hatlarının kabloları ayrıdır ama ön denemelerimizde bir saate yakın elektrik kontağında kablonun yanmadığını biliyoruz" ifadelerini kullandı.

"Sektörde çığır açacak"

Türkiye'nin elektrik kablosu üretiminde önemli bir yere sahip olduğunu ifade eden Önal, "Birçok firmamız yurt dışında bir çok yere kablo ihracatı yapıyor. Geliştirdiğim bileşen yurt dışında Türk elektrik kablosu piyasasının daha da ön plana çıkmasını sağlayacak. Bu sektörde bir çığır açacak. Borun kullanımına yeni bir saha da olduğu için bora da bir katma değer sağlayacak" dedi.

Geliştirdiği bileşenin patenti için Türk Patent Enstitüsüne başvurduğunu dile getiren Önal, borun kablo bileşeninde ilk defa kullanıldığını ifade ederek, "Endüstriyel uygulamaya kolaylıkla temel oluşturabilecek bir malzeme" diye konuştu. - Malatya