Yeni kentsel dönüşüm yasası nedir? Kentsel dönüşüm yasası çıktı mı, ne zaman uygulanacak?

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, kentsel dönüşüm çalışmaları için atılacak 5 ana adımı ve İstanbul'daki çalışmalar için 4 maddelik yol haritasını açıkladı. Arama motorlarında ise Yeni kentsel dönüşüm yasası nedir? Kentsel dönüşüm yasası çıktı mı, ne zaman uygulanacak? soruları aratıldı. İşte detaylar...

YENİ KENTSEL DÖNÜŞÜM YASASI NEDİR?

Kabul edilen mevzuatla Genel Kurul'da; 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli depremler sonucu genel hayata etki eden afet bölgeleri olarak tanınan bölgelerde, bu depremlerin ve sonraki depremlerin yol açtığı zararlarla bağlantılı olması şartıyla, hak sahipliği işlemleri dışında kalan hasar tespit raporlarına dayalı idari işlemlere karşı yeni prosedürler getiriliyor. Bu düzenleme, yargı süreçlerinin hızlandırılmasını hedefliyor.

Yasayla birlikte, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kurulacak ve özel bütçeli bir idare olarak yapılandırılacak. Dünya Bankası tarafından finanse edilen kredinin, Kentsel Dönüşüm Başkanlığına tahsis edilmeye devam edilmesine yönelik bir düzenleme getiriliyor.

Kentsel dönüşüm

Riskli bina tespiti ve Hazine'ye ait taşınmazların değerlendirilmesi görevleri, hak ve yetkiler, bundan sonra Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından kullanılacak şekilde değiştiriliyor. Buna göre; riskli bina tespiti, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı veya idare tarafından resmi olarak yapılabilir hale getiriliyor. Uygulamada, bazı malikler veya kiracılar tarafından riskli bina tespitini engellemek ve numune alınmasına izin vermemek gibi sorunlar yaşanıyordu. Bu nedenle, gerektiğinde mülki idare amirinin yazılı izniyle, yeterli kolluk kuvvetleri aracılığıyla kapalı alanların veya kapıların açılmasına izin verilerek riskli bina tespiti yapılabilmesine olanak tanınacak.

Riskli bina tespitine ait tutanak, riskli binaya asılacak, hak sahiplerine e-Devlet Kapısı üzerinden bilgi verilecek ve ilgili muhtarlıkta 15 gün süreyle duyurulacak. İlgili bilgilere ait tutanağın muhtarlıkta yapılacak duyurunun son günü, hak sahiplerine resmi olarak tebliğ edilmiş kabul edilecektir.

YENİ KENTSEL DÖNÜŞÜM YASASI NE ZAMAN ÇIKACAK?

İstanbul'da hızlandırılması hedeflenen kentsel dönüşüm kampanyası olan "Yarısı Bizden" kampanyasının yürürlüğe konması için, hak sahiplerine mali katkı sunma konusunda kanunda değişiklik yapılıyor. Riskli binaların yıkılmasına ilişkin Bakanlığa verilen görevler ve yetkiler artık Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından kullanılacak. Riskli binaların yıkılması için maliklere tek seferde 90 günden fazla süre verilme hakkı tanınacak.

Riskli bina tahliyesi ve yıkılmasına dair ayni ve şahsi hak sahiplerine yönelik yapılan bildirimler, tahliye ve yıkılma ile ilgili tutanağın binaya asılması, maliklere e-Devlet Kapısı üzerinden bilgilendirme yapılması ve ilgili mahallede 15 gün süresince duyurulması yoluyla gerçekleştirilecek. Tahliye ve yıkılma işlemi, mahallede yapılan duyurunun son gününde ayni ve şahsi hak sahiplerine resmi olarak bildirilmiş sayılacaktır.

Kentsel dönüşüm süreçlerinde, inşaat ruhsatı dahil olmak üzere tüm iş ve işlemler, maliklerin hisselerine oranla çoğunluğun kararı ile yapılabilir. Salt çoğunlukla alınan karara uymayan maliklere, kararı ve anlaşma koşullarını içeren teklif, noter aracılığıyla veya ilgili mahallede 15 gün süresince ilan edilerek iletilir.

Kentsel dönüşüm yasası

Yoksul veya düşük gelirli olarak kabul edilenlere verilen bağımsız bölümler için, hak sahibinin borçlanması gerektiğinde, ancak borçlanma bedelini ödeyecek mali gücü olmayan durumlar için, hak sahibi adına bağımsız birim tapu kayıtlarına, paylı mülkiyet esaslarına göre tescil edilebilir. Bu durumda, hak sahibinin mevcut ikamet edebileceği bir konutu yoksa, bağımsız birimler üzerinde hak sahibine ve eğer hak sahibi evliyse, işlem yapıldığı tarihteki eşine oturma hakkı tanınacaktır.

Düzenleme kapsamındaki yapıların yıkılmasının ardından arsa haline gelen mülkiyetlerde, ortaklık çözümü için Türk Medeni Kanunu hükümlerine uygun olarak dava açılabilir. Ancak, ortaklık çözümü için açılan dava, bu düzenleme kapsamında hisse oranlarına dayalı çoğunluğun kararını engellemeyecek. Kanuna göre, riskli bina tespiti, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı veya mülki idare amiri tarafından yazılı izin alınarak yapılabilir. Belirli süre içinde binaların tahliye edilmemesi durumunda, yazılı izin alınarak binaların tahliye edilmesi ve yıkılması işlemleri, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı tarafından yürütülebilir.

Bakan Özhaseki kentsel dönüşüm çalışmaları için atılacak 5 ana adımı ve İstanbul'daki çalışmalar için yol haritasını açıkladı.

Bakan Özhaseki'nin açıklamalarından satır başları:

"6 Şubat Kahramanmaraş Depremi'nde 11 ilimiz doğrudan 18 ilimiz dolaylı olarak etkilendi. Ortaya çıkan zarar 680 bin civarında konut, 170 bin civarında da iş yeri. Anakaramızda son 100 yüzyılda 6 ve üzerinde meydana gelen deprem sayısı 60'ın üzerinde. 130 binden fazla insanımızı toprağa verdik. Binlerce insanımızın acısı hala içerimizde. Mali hasara bakıldığında 100 milyar doların üzerinde. Bunu da artık söylemekten imtina ediyoruz.

"SADECE İSTANBUL İÇİN 128 MİLYAR CİVARINDA PARA HARCADIK"

Doğa ile savaş olmaz. Biz depreme hazırlıklı olmalıyız. Şu an 400 bin bağımsız bölümün yenilenmesi, dönüşümü devam etmekte. Bunu yeterli görmediğimiz için çabalıyoruz. İstanbul'da da 6 milyon civarında konut, 1,5 milyon civarında da bağımsız bölüm olarak sayabileceğimiz ticari alan var. İstanbul'da 2012'de başlayan çalışmalarla yaklaşık 800 bin bağımsız bölümün dönüşümünü bitirmiş durumdayız. Şu anda da 171 bin civarında bağımsız bölümün dönüşümü devam ediyor. Sadece İstanbul için 128 milyar civarında Bakanlık olarak para harcadık. Türkiye genelinde de 480 milyar civarında dönüşümler için para harcadık.

Kentsel dönüşüm

"FİNANSMAN SORUNUNU ÇÖZECEĞİM"

Finansman başlı başına bir sorun. Finansman sorununu çözme noktasında kendime güveniyorum. Hazine ve Maliye Bakanlığı herhangi bir kısıtlama vermedi. Kaynak Geliştirme Genel Müdürlüğü kurmayı planlıyoruz. Rekabetçi bir ortamda binlerce araziyi kullanmak isteyen vatandaşlara sunacağız, satacağız. Bunu da kentsel dönüşümde kaynak olarak kullanacağız.

İstanbul için önümüzde 4 adımlı bir yol haritası var:

1. Rezerv alanlarda 300 bin civarında konut yapacağız. Yerlerini tespit ettik. Planlama çalışmaları devam ediyor.

2. Yarısı Bizden Kampanyası için 200 bin civarında konutu dönüştüreceğiz. Bize 1 milyon 20 bin vatandaşımız evini dönüştürmek için müracaat etti. Tahmini olarak söylüyorum en az 200-300 bin konutu böyle dönüştürmeyi düşünüyoruz.

3. Şu anda devam eden 171 bin konutun inşaatını hızlandırıp önümüzdeki 2-3 yıl içerisinde 600-700 bin konutu en çok riskli olanları başta olmak üzere İstanbul'umuzu daha güvenli hale getireceğiz.

4. Yeni bir yasa hazırlıyoruz. İstişareler, toplantılar ve düzenlediğimiz şuralar sonucunda bir taslak oluşturduk. Bu taslağı mecliste değişik gruplarla görüşmeye başladık."

DEPREM ŞURASI'NDA ORTAYA ÇIKAN 5 ANA BAŞLIK

"Bu işleri kısa sürede yapmak için insanların mağdur olmaması adına hızlı hareket etmeliyiz." diyen Özhaseki, Deprem Şurası'nda ortaya çıkan 5 ana başlığı da şöyle sıraladı:

1. Kentsel dönüşümde artık 3'te 2 çoğunluktan vazgeçildi. Binanın yıkılması ve inşaası safhalarında yüzde 50+1 ile yol alınacak.

2. Kentsel dönüşümde tebligat artık eski usülle değil e-Devlet üzerinden yapılması, binanın üzerine asılması ve muhtarlıklarda ilan edilmesi yeterli olacak.

3. Yarısı Bizden Kampanyası'nın mali yükünün bir an önce açıklanarak kanuni düzenlemesinin yapılması.

4. Yıkılan binalarına arsalarındaki ortaklıkların giderilebilmesi için dava açılabilmesi.

5. Kentsel dönüşümdeki uyuşmazlıklarda arabuluculuk sisteminin devreye girmesi.