Yazar Yaşar Kemal 96 yaşında! Yaşar Kemal kimdir?

Eserleri ile olduğu kadar hayatı sayesinde de yankı uyandıran Yaşar Kemal Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk Türk yazar olma özelliğine de sahiptir. Yaşar Kemal şiirleri, sözleri merak edenler için ayrıntılar haberimizde…

YAŞAR KEMAL KİMDİR?

Anadolu'nun en güneyinde yetişen yazar Kemal,aslen Van'lı olan Nigâr Hanım ile çiftçi Sadık Efendi'nin oğlu olarak Adana'nın Osmaniye ilçesine bağlı Hemite köyünde net olmamakla birlikte 6 Ekim 1923'te dünyaya geldi. Yaşar Kemal, evde Kürtçe, köyde ise Türkçe konuşurdu. Birinci Dünya Savaşı ile birlikte köylerinden göç etmişler. Van'dan Diyarbakır'a, buradan da Çukurova'ya bir buçuk yıl süren göç sonucu gelmişler.

Yaşar Kemal ailesiyle ilgili bir açıklamasında; annesinin yaklaşık 17 yaşlarında, babasının ise 50'li yaşlarda olduğunu, evde amcası, yengesi ve onların akrabalarıyla kaldıklarını söylemiştir.

BABASI GÖZLERİ ÖNÜNDE AĞABEYİ TARAFINDAN ÖLDÜRÜLDÜ

Üç buçuk yaşlarında bir kurban kesimi sırasında halasının kocasının elindeki bıçağın kayarak gözüne saplanması sonucu sağ gözünü kaybetti. Bunun üzerine henüz dört buçuk yaşındayken de babası, savaştan kurtardığı oğulluğu tarafından camide namaz kıldığı sırada sırtından bıçaklanarak öldürüldü. Olayın ardından babasının ölümü sırasında yanında olan Yaşar Kemal 12 yaşına kadar kekeme oldu.

ANNESİ, YAŞAR KEMAL'İN AMCASIYLA EVLENDİ

Babasının ölümü sonrası annesi Nigâr Hanım, Yaşar Kemal'in amcası Tahir Efendi ile evlendi. Dokuz yaşındayken Adana'nın Burhanlı köyündeki ilkokula giderek üç ayda okuma ve yazmayı öğrendi. Ortaokul ikinci sınıftayken sınavla Türk Maarif Cemiyeti'nde yatılı olarak okumaya başladı. Ancak devamsızlık hakkını doldurduğundan yatılı kalma hakkını kaybetti. Son sınıftayken okuldan tasdikname ile ayrılarak çeşitli işlerde çalıştı. 1941 yılında Kuzucuoğlu Pamuk Üretme Çiftliği'nde ırgat kâtipliği, 1942'de Adana Halkevi Ramazanoğlu kitaplığında memurluk, Zirai Mücadele'de ırgat başlığı, daha sonra 1941-42 döneminde Kadirli'nin Bahçe köyünde öğretmen vekilliği, pamuk tarlalarında, batozlarda ırgatlık, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı.

İLK KİTABI AĞITLAR'I YAYIMLADI

Yaşar Kemal, sanat çalışmalarına ilkokula başlamadan önce şiirle koyulduğunu ve okula başladığında "yaşlı halk şairleriyle atıştığını" anımsadığını belirtmiştir. Annesi, tek oğlunu kaybetmek istemediğinde aşık olup diyar diyar gezmesine karşı çıkmış, ancak babasının koruyucusu eşkıya Zalanınoğlu'nun ölümünün üzerine yaktığı ağıt ile annesinin inadını yenmiştir. Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı ve 1940-1941 yılları arasında Çukurova'dan ve Toroslardan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, Adana Halkevi tarafından 1943 yılında yayımladı.

ARİF DİNO'DAN ETKİLENDİ

Kemal,1944 yılında Kayseri'de asker olduğu sırada yazdığı ilk hikâyesi Pis Hikâye'yi yayımladı. 1940'larda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi isimlerle tanıştı. Özellikle, ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino'yla kurduğu yakınlık onun fikir ve yazın dünyasının gelişimini etkiledi. Bebek, Dükkâncı, Memet ile Memet öyküleri 1950'lerde yayımlandı.

İnce Memed serisinde 1947'de başlamış, yarım bırakmıştı. Bu romanı 1953-54'te bitirdi. Hemen ardından Teneke'ye başladı. Kemal Sadık Göğceli adı ile çeşitli yayımlarda yazarken Yaşar Kemal adını Cumhuriyet gazetesine girince kullanmaya başladı ve 1951-1963 yılları arasında gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı.

BEBEK ÖYKÜSÜ DÜNYADA İLK KEZ YAYIMLANAN ESERİ OLDU

1952 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ta da yer alan Bebek öyküsü burada tefrika olarak çıkan Yaşar Kemal'in dünyada ilk kez yayımlanan eseri Bebek öyküsüdür ve önce Fransızcaya, sonra İngilizceye, İtalyancaya, Rusçaya, Romenceye ve diğer dillere çevrildi.

KOMÜNİZM PROPAGANDASI YAPTIĞI ÖNE SÜRÜLEREK TUTUKLANDI

17 yaşından itibaren sosyalist politikanın içinde yer alan yazar, 1950'de komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklanıp Kozan Cezaevi'nde bir sene hapis yattı ve 1951 yılında serbest bırakıldı. 1961 Anayasası'ndan sonra kurulan Türkiye İşçi Partisi'ne 1962'de katıldı. TİP'te sekiz yıl çalıştı ve partinin yöneticilerinden birisi oldu. Partinin niteliğini yitirmesi, bürokratların eline geçmesi ve emekçilerden kopması nedeni ile TİP'ten ayrıldı.

TÜRK PEN KULÜBÜ KURULDU

4 Şubat 1974'te yetmiş şair ve yazarın ilk toplantısıyla Türkiye Yazarlar Sendikası kuruldu ve Yaşar Kemal, "Kuruluş Kurulu" içinde yer aldı. Ayrıca genel kurulda Yaşar Kemal sendikanın genel başkanlığına getirildi. 1950'de Halide Edip Adıvar'ın öncülüğünde Türk PEN Kulübü kuruldu fakat kulüp, 12 Eylül 1980 askerî darbesi sonucu kapansa da 1989'da Yaşar Kemal'in öncülüğünde tekrar açıldı. Kemal, bu dönemde kulübün başkanlığına getirildi.

BİR YAZISI NEDENİYLE BÖLÜCÜLÜK İLE SUÇLANDI

Usta yazarın Ocak 1995'te, Alman Der Spiegel dergisinde"Yalanlar Seferi" başlıklı bir makalesi yayınlandı. Terörle Mücadele Yasası'na göre "bölücülük propagandası" yapmakla suçlanan Kemal'e Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde dava açıldı. Makalenin yer aldığı kitap Şubat 1997'de yayımlandı ve raflara çıkışının ikinci gününde toplatıldı. 23 Ocak 1995'te ilk duruşma yapıldı ve 2 Aralık 1995'te beraat etti. Aynı yıl Index on Censorship dergisinde "The dark cloud over Turkey" (Türkiye Üzerinde Kara Bulutlar) yazısı yayımlandı. Bu yazısından ötürü 7 Mart 1996'da yargılandı ve yayıncıya 3 milyon 491 bin 666 TL para cezası verilirken Yaşar Kemal ise bir yıl sekiz ay hapis ile para cezası ile cezalandırıldı ve ceza ertelendi. Makalenin halkı kin ve nefrete teşvik ettiği ileri sürülen karar 18 Ekim 1996'da da Yargıtay tarafından onandı. Bunun üzerine yayınevi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'e başvurdu.

NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ'NE ADAY GÖSTERİLDİ

Yaşar Kemal, Uluslararası Cino del Duca ödülü, Légion d'Honneur nişanı, Commandeur payesi, Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres nişanı, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti tarafından Légion d'Honneur Grand Officier rütbesi, Alman Kitapçılar Birliği Frankfurt Kitap Fuarı Barış Ödülü'nün de yer aldı yirmiyi aşkın ödül, ikisi yurt dışında beşi Türkiye'de olmak üzere, yedi fahri doktorluk payesi almıştır. 1973'te Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterildi. Nobel'e aday gösterilen ilk Türk oldu.

ORGAN YETMEZLİĞİ NEDENİYLE YAŞAMINI YİTİRDİ

Halka yakın yazar Yaşar Kemal, 1952–2001 yılları arasında Thilda Serrero ile evli kaldı, 2002 yılında Ayşe Semiha Baban ile 2. evliliğini yaptı. 28 Şubat 2015 tarihinde organ yetmezliği nedeniyle tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.