Uyanış: Büyük Selçuklu İmam Gazali kimdir? Kim canlandırıyor? Cemal Toktaş kimdir? Hayatı ve biyografisi

Uyanış: Büyük Selçuklu izleyicileri İmam Gazali'nin kim olduğunu merak ediyor. Peki İmam Gazzali kimdir? Hayatı ve biyografisi nedir? Yazdığı eserler nedir? Hangi dönemde yaşamıştır?

İMAM GAZALİ KİMDİR?

Gazzâlî ya da tam adıyla ?üccetü'l-İslâm Ebû ?âmid Mu?ammed bin Mu?ammed bin Mu?ammed bin A?med el-Gazzâlî et-Tûsî (d. 1058, Tus - ö. 18 Aralık 1111, Tus), Büyük Selçuklu Devleti devrinin İslâm âlimi, filozofu, mutasavvıfı ve müderrisi. Fars asıllı olduğu sanılan Gazzâlî'nin lâkabları ?uccetü'l-İslâm ve Zeynüddîn'dir. Genel olarak Gazzâlî ve İmam-ı Gazzâlî isimleriyle tanınmaktadır.

Gazzâlî Hicri 450 (Miladi 1058) yılında Horasan'ın Tus şehrinde doğmuştur. İlk öğrenimini Tus'ta Ahmed bin Muhammed er-Razikânî'den almış, daha sonra Cürcân şehrine giderek Ebû Nasr el-İsmailî'den eğitim görmüş daha sonra 28 yaşına kadar Nişabur Nizamiye Medresesi'nde öğrenim görmüş, itikadi düşünce olarak Ebü'l Hasan Eş'arî'den ve ameli görüş olarak ise Şafiî'den etkilenmiştir. Hocası İmam-ı Harameyn lakaplı Abdülmelik el-Cüveynî 1085 yılında ölünce Nişabur'dan Büyük Selçuklu Devleti'nin veziri Nizamülmülk'ün yanına gider. Nizamülmülk'ün huzurunda olan bir toplantıda verdiği cevaplarla diğer bilginlerden üstünlüğünü kanıtlayarak 1091 yılında Bağdat'taki Nizamiye Medresesi'nin Baş Müderrisliği'ne tayin edilir. Burada bilgisi ve edindiği öğrenci topluluğuyla kısa sürede ün ve saygınlık kazandı. Tasavvuf'a yöneldi ve Ebû Alî Farmedî'nin te'?iriyle bu alanda yoğunlaştı. Bu ilgi ve ?ac ârzûsuyla medresedeki vazîfesini bırakarak 1095 yılında Bağdâd'dan ayrıldı ve Şam'a gitti. Şam da iki yıl kaldıktan sonra 1097 yılında Hac'a gitti.

Hac sonrası Şam'a döndü ve buradan Bağdat yoluyla Tus'a geçti. Şam ve Tus'ta bulunduğu sürede uzlet yaşamı sürdü ve tasavvuf alanında ilerledi. Bağdat'tan ayrılışından on bir yıl sonra 1106 yılında Nizamülmülk'ün oğlu Fahrülmülk'ün ricası üzerine Nişabur Nizamiye Medresesinde tekrar eğitim vermeye başladı. Buradan kısa süre sonra Tus'a dönerek yaptırdığı Tekke'de müritleriyle birlikte Sûfi yaşamı sürdü. Gazzâlî 1111 (Hicri 505) yılında doğum yeri olan İran'ın Tus şehrinde vefat etti.

Gazzâlî'nin yaşadığı dönemde İslam âleminde siyasî ve fikrî büyük bir karmaşa hakimdi. Bağdat'ta Abbasi halifelerinin gücü zayıflamasına karşın Büyük Selçuklu Devleti'nin sınırları genişliyor ve nüfuzu artıyordu. Melikşah'ın veziri Nizamülmülk savaş meydanlarında zaferler kazanıyor, ilim meclisleri denilen tartışma ortamlarını ve medreseleri açıyordu. Bu dönemde Mısır tahtında Şiî-Fâtımî hanedanı vardı. Avrupa'da ise Endülüs Emevi Devleti gerilemekte idi.

İlk Haçlı Seferi de Gazzâlî döneminde yapılmış, Gazzâlî 40 yaşında iken Antakya haçlılarca kuşatılmış bir yıl sonra da Kudüs ele geçirilmiştir. Hasan Sabbah ve Ömer Hayyam da Gazzâlî ile aynı çağda yaşayan tanınmış kişilerdir. İslam âlemindeki bu karışıklığı fikrî bir çöküntü tamamlıyordu.

İMAM GAZALİ'NİN ESERLERİ

Gazzâlî'nin, risale ve reddiyeleri ile birlikte 500'e yakın kitap yazdığı hakkında bilgiler vardır. Mısırlı bilim adamı Abdurrahman Bedevî yapmış olduğu araştırmalara göre, Gazzâlî'nin 457 adet kitap yazdığını belirtir. Ancak günümüze kadar ulaşan eserlerinin sayısı 75 tanedir.

İhya-u Ulumi'd-din - Gazzâlî'nin en çok bilinen ve en büyük eseridir. Bu kitapta fıkıh ve tasavvuf konuları ele alınmıştır. Dört kısımdan oluşur. Kitap yazılışından bu yana İslâm dünyasında çok okunan kitaplar arasındadır. Kitaba dair çeşitli şerhlerde yazılmıştır.

El münkız mine'd Dalal - Bu kitabında, hakikate nasıl eriştiğini anlatmakta ve bazı fırkaları inceleyerek tenkit etmektedir.

Makaasidü'l Felasife - Felsefeyi tenkit etmeden önceki incelemesidir.

El Mustafa - Fıkıh usulü'ne ait konular içerir, dört bölümden oluşmaktadır.

Tehafütü'l Felasife - Aristo felsefesine tenkit amacıyla yazılmıştır.

El İktisad fi'l İtikad - Kitap, itikad konuları içerir.

Kimya-i Saadet - iman ve ahlaka ait konuları içerir. İhya'u Ulûmi'd Dîn kitabının kısa bir Farsçaya çevrisi niteliğini taşır.

El Kıstasü'l Müstakim ve Fedâih-ul-Bâtınîyye - Bâtınîlere reddiye ve tenkit olarak yazılmıştır.

Bidayetü'l Hidaye - Din ve ahlak bilgilerini öğreten bir kitaptır. Birinci kısmında zahirî ibadet ve ahlaktan ikinci kısmında kalbin itaat ve isyanı konusunu ele alır. Daha sonra göz, kulak, dil, cinsiyet uzuvları, eller ve ayakların güzel kullanılmasından söz eder. Son bölümünde kalbin iki yüzlülük ve kibir gibi kötülüklerden temizlenmesi konularını anlatır.

Miyarül İlim

Mihekkun Nazar

Mişkatü'l Envar - Nur Suresi 35. Ayet'in tefsîridir. İlahî nurların sırları hakkında yazılmış tasavvufî eserdir.

Tefsir'u Yâkûti't Te'vîl

Cevâhir'ül Kur'ân

El Bâsıt

El Vâsit

Maksaadü'l–Esnâ fi Şerhi'l-Esmâü'l Hüsnâ

Makaasıd Maznun'ü Bih la Gayri Ehlih

El Vecîz

Mizanü'l Amel

Faysal ül-tefrika beyne'l –İslâm ve'z-zendeka

İlcam ül-avam an İlm-i Kelâm

El Mustazhiri

Er-Redd ül-cemil Ala Sarih

Kitab ül-erbain

Minhac ül-abidin

Eyyühe'l Veled

Mükâşefetü'l-Kulûb - 111 babtan oluşan tasavvufî eserdir.

Nasihatü'l Müluk

Ed-Dürc

Mafsalü'l Hilaf

Hüccetü'l Hak

el-İmlâ alâ Müşkilâti'l-İhyâ - İhyâu 'ulûmi'd-dîn'de anlaşılması zor olan noktaları aydınlatmak için yazdı.

CEMAL TOKTAŞ KİMDİR?

Cemal Toktaş (d. 14 Ocak 1983, İstanbul), Türk dizi ve sinema oyuncusu. İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı mezunudur. Nergis Öztürk ile evlidir.