Türk konseyi üyeleri kimler? Türk Keneşi nedir? Türk konseyi ülkeleri hangileridir? Türk Konseyi 8. Zirvesi'nde neler konuşuldu, alınan kararlar?

Türk konseyi nedir? Türk konseyi ne demek? Türk konseyi üye sayısı kaçtır? Hangi ülkeler Türk konseyi'ne üyedir? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde düzenlenen Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Devlet Başkanları 8. Zirvesi başladı. Peki, Türk konseyi üyeleri kimler? Türk konseyi ülkeleri hangileridir? Detaylar sizlerle...

TÜRK KONSEYİ NEDİR?

Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi), Türk dili konuşan ülkeler arasında kapsamlı işbirliğini teşvik etmek amacı ile uluslararası bir örgüt olarak 2009 yılında kurulmuştur. Türk Konseyi`nin kurucu üyeleri Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye`dir. Ekim 2019'da Bakü'de gerçekleştirilen 7. Zirve sırasında Özbekistan, Konsey'e tam üye sıfatıyla katılmıştır. Macaristan ise Eylül 2018'de Kırgızistan'ın Cholpon-Ata şehrinde düzenlenen Türk Konseyi 6. Zirvesi sırasında gözlemci statüsü kazanmıştır.

Türk Konseyi'nin temel belgeleri olan 3 Ekim 2009 tarihli Nahçıvan Anlaşması ve 16 Eylül 2010 tarihli İstanbul Bildirisi'ne göre, TDİK üyesi ülkeler, Birleşmiş Milletler Anlaşması'nın amaçları ve ilkelerinin yanı sıra uluslararası hukukun diğer evrensel olarak tanınan ilkelerini benimsemiştir. Barış ve güvenliğin korunması ile iyi komşuluk ilişkilerinin geliştirilmesine ilişkin uluslararası normlar, Türk Konseyi çatısı altında yürütülecek işbirliğinin zeminini oluşturmaktadır.

Türk Konseyi, 1992 yılından beri toplanan, "Türkçe Konuşan Devletler Devlet Başkanları Zirveleri" sonucunda ortaya çıkan ortak siyasi irade üzerine kurulmuştur. Bu zamana kadar 10 Zirve gerçekleşmiş olup, bunlardan İstanbul'da düzenlenen 16 Eylül 2010 tarihli son Zirvede TDİK'nın kuruluşu resmen ilan edilmiş, öncelikleri ve yol haritası ortaya konulmuştur. Türk Konseyi'nin daimi bir yapı olarak kurulmasıyla birlikte yapılan Zirveler, Türk Konseyi Zirveleri olarak yeniden adlandırılmıştır.

TÜRK KENEŞİ NEDİR, NE DEMEK?

Türk Keneşi, 1992-2010 yılları arasında yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi sonrasında, Türk dilleri konuşan ülkeler arasındaki bağın güçlendirilmesi amacıyla 3 Ekim 2009 tarihinde Nahçıvan Anlaşmasının imzalanmasıyla kurulmuştur. 30 Nisan 2018'de Özbekistan da Türk Keneşi'ne katılma isteklerini açıkladı ve 14 Eylül 2019'da tam üye oldu. Aynı yıl Macaristan ise gözlemci üye oldu, ancak gelecekte tam üyelik başvurusu yapabileceklerini belirtmiştir.

24 Mayıs 2019 tarihinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın önerisi ve keneş üyelerinin oy birliği ile Nursultan Nazarbayev, Türk Keneşi ömür boyu onursal başkanı unvanını almıştır.

2020 yılında Ukrayna Dışişleri bakan yardımcısı Emine Ceppar, Ukrayna'nın gözlemci olmak istediğini söyledi. 3 Mayıs 2021'de Afganistan, Türk Keneşi'ne resmi olarak gözlemci statüsü başvurusunda bulundu.

Keneşin genel sekreterliği İstanbul'da, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı Ankara'da, Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de, Uluslararası Türk Akademisi ise Kazakistan'ın başkenti Nur-Sultan'da bulunmaktadır.

TÜRK KONSEYİ ÜYE ÜLKELER HANGİLERİDİR?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde düzenlenen Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Devlet Başkanları 8. Zirvesi başladı. Demokrasi Ve Özgürlükler Adası'nda, "Dijital Çağda Yeşil Teknolojiler ve Akıllı Şehirler" temasıyla düzenlenen zirveye, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhamedov, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve Türk Konseyi Genel Sekreteri Baghdad Amreyev katılıyor.

TÜRK KONSEYİ 8. ZİRVESİ'NDE ALINAN KARARLAR NELERDİR?

Türk Konseyi 8. Zirvesi, Demokrasi ve Özgürlükler Adası'nda toplandı. Konseyin açılışında bir konuşma gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Tarihi kararlara imza atacağımız zirvemizin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Dilde, fikirde, amelde birlikte anlayışıyla bu rakamı yüzde 10'lara taşımalıyız. Ticaret ve karşılıklı yatırımlarımızı sürekli arttırmalıyız. Ticaretin önündeki tüm engelleri kaldırmalıyız" diye konuştu.

TÜRK DÜNYASI 2040 VİZYONU'NUN ONAYLANMASINA İLİŞKİN KARARLAR ALINMASI BEKLENİYOR

Liderlerin yoğun gündem maddeleri üzerinde görüşmelerde bulunacakları tarihi zirvede, Türkmenistan'ın gözlemci üye olarak teşkilata katılımı, üçüncü ülkeler ve kurumlarla ilişkilerin ve gözlemci üyelik kriterlerinin belirlenmesi, Türk Yatırım Fonu'nun kuruluşunun tamamlanması ve teşkilatın orta ve uzun vadeli hedeflerini ve programını içeren "Türk Dünyası 2040 Vizyonu"nun onaylanmasına ilişkin kararlar alınması bekleniyor.

MEVCUT SİYASİ VE EKONOMİK GELİŞMELERLE İLGİLİ GÖRÜŞ ALIŞVERİŞİNDE BULUNULACAK

Teşkilatın dönem başkanlığının Azerbaycan'dan Türkiye'ye geçeceği, Türk Konseyi 8. Zirvesi'nin sonuç belgesi olan İstanbul Deklarasyonu'nun imzalanacağı zirvede, liderler, bölgesel ve uluslararası mevcut siyasi ve ekonomik gelişmelerle ilgili görüş alışverişinde bulunacak.

İşte zirvenin açılış konuşmasını yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından öne çıkanlar;

"Türk Konseyi'nin 8. zirvesi vesilesiyle medeniyetlerin beşiği İstanbul'da sizleri misafir etmekten bahtiyarlık duyuyorum. Tarihi kararlara imza atacağımız zirvemizin hayırlara vesile olmasını diliyorum. Bu belge ufkumuzun sadece üye ülkelerle sınırlı kalmadığını gösterecektir, barış, huzur ve refahı tüm bölgemize yayma arzumuzun tezahürü olacaktır.

"ULUSLARARASI KOMBİNE YÜK TAŞIMACILIĞI ANLAŞMASINI BİR AN ÖNCE İMZALAMALIYIZ"

Dilde, fikirde, amelde birlikte anlayışıyla bu rakamı yüzde 10'lara taşımalıyız. Ticaret ve karşılıklı yatırımlarımızı sürekli arttırmalıyız. Ticaretin önündeki tüm engelleri kaldırmalıyız. Ticareti kolaylaştırma strateji belgesinin imzalanmasına özellikle önem veriyorum. Transit geçiş belgelerini artık gündemimizden çıkarmalı, geçiş ücretlerini rekabetçi bir düzeye çekmeliyiz. Uluslararası kombine yük taşımacılığı anlaşmasını bir an önce imzalamalıyız. Azerbaycan - Nahçıvan bağlantısı hayati önem arz ediyor.

Zirvemizin teması yeşil teknolojiler, dijital çağda akıllı şehirler... Paris İklim Anlaşması'nı onaylayarak iklim değişikliğiyle mücadele konusunda yeni bir dönemin kapılarını açtık. Akıllı şehir çözümlerinin temelini veri odaklı stratejiler oluşturacaktır.

"TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI SİVİL KORUMA MEKANİZMASI KURULMASINI TEKLİF EDİYORUZ"

Yeşil büyümeye yönelik ortak projelere birlikte imza atmalıyız. Akıllı şehircilik alanında Zengilan'da başlatılan atılım, Budapeşte'deki uygulamalar, Kırgızistan'daki çalışmalar takdire şayandır. Doğal afetlerin sayısının yıkıcı sonuçlarının katlanarak artmasıdır. Yaz aylarında yaşadığımız yangınların söndürülmesinde dayanışma gösteren tüm ülkelere teşekkür ediyorum. Türkiye olarak arama-kurtarma konularında ortak hareket etmek üzere Türk Devletleri Teşkilatı Sivil Koruma Mekanizması kurulmasını teklif ediyoruz.

Terör örgütleriyle mücadele de ortak konularımızdan biri olmalıdır. PKK-YPG, DEAŞ ve FETÖ gibi şer odakları başta olmak üzere, terörün her türlüsüyle mücadelemizi sürdürmeye kararlıyız. Bu konuda iş birliğimizi artırmalıyız. Bu konuda işbirliğimizi artırmalıyız. Aile resmimizin daha da zenginleşmesi için önümüzdeki dönemde KKTC'yi aramızda görmeyi arzu ediyoruz. Kıbrıs Türklerinin maruz bırakıldıkları ecridin hafifletilmesinde desteklerinize güveniyorum.

KARABAĞ ZAFERİ

Sayın Aliyev, dirayetli liderliğinizle Karabağ'daki işgale 44 gün gibi kısa sürede son verilmiştir. Bu tüm Türk dünyası için büyük önem taşımaktadır. Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü yeniden sağlaması Türk dünyasının birliğini pekiştirmiştir. Karabağ zaferi bölgemizde özlemini duyduğumuz kalıcı barışa giden yolun da önünü açmıştır. Aliyev'e Türk Dünyası Ali Nişanı'nı takdim etmekten derin bahtiyarlık duyuyorum.''

ALİYEV: ERDOĞAN'IN DESTEĞİ BİZE GÜÇ VERDİ

Türkiye'nin, Karabağ Zaferi'ndeki katkılarına değinen Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ise şu açıklamalarda bulundu:

"Kardeşim (Cumhurbaşkanı Erdoğan) Azerbaycan'ın dünyada yalnız olmadığını ve Türkiye'nin her zaman yanında olacağını gösterdi. Erdoğan'ın desteği bize her zaman güç verdi. Ermeniler bu savaşa girmiş olsa da büyük bir zaferle görevimizi yerine getirdik. Hem sevgili kardeşim Erdoğan'a ve siz devlet başkanlarına şükranlarımı sunuyorum. Türkiye küresel anlamda büyük bir güç ortaya koydu. Hem ekonomik hem siyasi hem de askeri olarak bu güce sahip. Türk dünyasının kalbinin burada attığını biliyoruz. Bu bize güç ve güven veriyor. Azerbaycan'da herkes Tayyip Beyi herkes büyük bir sevgi ve saygıyla anıyor. Bugün Türk dünyası ülkeleri arasında ortak bir vizyonumuz var. Bu ortak vizyonun sağlam bir temele oturması gerekiyor. 2 senelik dönem başkanlığımız süresince Azerbaycan olarak Türk dünyası için elimizden gelen çabayı sarf ettik. Önümüzde umut verici bir gelecek var. Bu kuruluşun temelinde, ortak din ve dilden gelen doğal müttefikler söz konusu. Pandemi sırasında birlik içinde hareket ettik. Birbirimize yardık ederek diğer ülkelerle de dayanışma içindeydik.

"KARABAĞ ZAFERİMİZİ BÜYÜK BİR COŞKUYLA KUTLADIK"

Karabağ Zaferimizi büyük bir coşkuyla kutladık. 30 yıllık işgale son vermiş olduk. Zaferimiz bir adalet savaşıydı. Kendi topraklarımızda birçok şehit verdik. Zaferle bütün çatışmaları sona erdirmiş olduk. 44 günün sonunda Ermenistan ateşkes ilan etmiş oldu. 300'den fazla köy ve yerleşim yeri Karabağ Zaferi ile kurtarıldı. Birçok tahribat da yaşadık. Sevgili kardeşim Erdoğan'da iki kez Şuşa'yı ziyaret etti. Kendi gözleriyle büyük tahribatı görmüş oldu.''