Tsunami nedir? Tsunami ne demek? Tsunami nedir?

İnsanların depremnden sonra en korktuğu şeyler depremini artçıları ve muhtemel tsunami tehlikesidir. Peki, tsunami nedir? Tsunamine demek? Tsunaminedir?

TSUNAMİ NEDİR?

Tsunamiokyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, gök taşı düşmesi[1], deniz altındaki nükleer patlamalar, volkan patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun periyotlu deniz dalgasını temsil eder. Ayrıca kasırgalar da tsunamiye neden olabilmektedir. Önceleri tsunami dalgalarına med-cezir dalgaları da denmiştir. Tsunamilerin %80'i Pasifik Okyanusu'nda gerçekleşmektedir.

Yunan tarihçi Tukididis, tsunamileri denizaltı depreminden kaynaklandığını Peleponnes Savaşı'nın Tarihi adlı kitabında öne sürdü. Tukididis'in, bu teoriyi ileri süren ilk kişi olarak bilinmesine rağmen[5][6] tsunaminin oluşumu hakkında 20. yüzyıla kadar pek bir şey bilinmemekteydi. Konu, hâlâ araştırılmaktadır. İlk jeolojik, coğrafik ve oşinografik makaleler, tsunamileri "sismik deniz dalgaları" olarak adlandırmaktadır.

Tropikal kasırga gibi bazı meteorolojik şartlar, büyük alçak basınç alanlarını oluşturarak İngilizce storm surge denilen fırtınalarda denizin fazla yükselmesi olgusuyla meteotsunamilere neden olabilir. Meteotsunamiler de deniz seviyesini gelgit normalin birkaç metre üstünde çıkartabilir. Bu değişim, alçak basınç alanındaki düşük atmosfer basıncından kaynaklanır. Bu storm surgeler kıyıya erişince etrafı suya boğarak tsunamiye benzetilebilirler.

Tsunami dalgaları normal denizaltı akımlarına veya deniz dalgalarına benzemez, çünkü dalga boyları çok daha uzundur. Bir tsunami, başlangıçta hızla yükselen bir gelgite benzeyebilir.Bu nedenle gelgit dalgası olarak adlandırılır, her ne kadar bu kullanım bilim toplulukları tarafından tercih edilmese de, gelgitler ve tsunamiler arasındaki nedensel ilişkinin yanlış anlaşılmasına sebebiyet verebilir.Tsunamiler genel olarak dalga treni olarak adlandırılan dakikalar ve saatler arasında değişen periyotlardan oluşan bir dizi dalgadan oluşur. Büyük olaylarla onlarca metrelik dalga yükseklikleri meydana gelebilir. Tsunamilerin etkisi kıyı alanlarıyla sınırlı olsa da, yıkıcı güçleri muazzam olabilir ve tüm okyanus havzalarını etkileyebilir. 2004 Hint Okyanusu tsunamisi, insanlık tarihinin en ölümcül doğal felaketleri arasındaydı ve Hint Okyanusunu sınırlayan 14 ülkede en az 230.000 kişi öldü veya kayboldu.

Eski Yunan tarihçisi Thucydides M.Ö. 5. yüzyılda Tsunamilerin denizaltı depremleri ile ilgili olduğunu öne sürdü. Ancak tsunami anlayışı 20.yüzyıla kadar zayıf kaldı ve pek çok şey bilinmiyordu. Mecvut araştırmanın ana alanları arasında, bazı büyük depremlerin neden tsunami üretmediği, diğer küçük depremler ise; tsunamilerin okyanuslar boyunca geçişini doğru bir şekilde tahmin etmek; ve tsunami dalgalarının kıyı şeritleriyle nasıl etkileşime girdiğini tahmin etmek;