Tevfik Fikret'in 152. doğum günü! Tevfik Fikret kimdir?

Tevfik Fikret hayatı kısaca derledik. Ülkenin ve dünyanın gündemineden etkilenerek eserler ortaya koyan Tevfik Fikret ölümünden kısa süre öne kaleme aldığı çocuk şiirlerini Şermin adlı kitapta topladı. Tevfik Fikret evi, hayatı, biyografisi...

TEVFİK FİKRET KİMDİR?

Şair Fikret'in asıl adı Mehmed Tevfik'tir ve Edebiyat-ı Cedide şairidir. 24 Aralık 1867'de İstanbul'da Aksaray'ın Kadırga semtinde doğdu. Henüz çocuk yaştayken annesini yitirdi ve bunun etkisinden kurtulamadı. Ortaöğrenimini önce Mahmudiye Rüştiyesi'nde, sonra da Galatasaray Sultanisinde tamamladı. Burada Recaizade Ekrem'in öğrencisi oldu. 1888'de Galatasaray'ı bitirdikten sonra Hariciye Nezareti İstişare Odası'nda (Dışişleri Bakanlığı Enformasyon Dairesi), kâtip olarak çalışmaya başladı.

Zaman içerisinde çeşitli memuriyet görevlerinde yer aldı. Ek iş olarak Ticaret Mekteb-i Alisi'nde hat ve Fransızca öğretmenliği yaptı. 1891'de Mirsad dergisinin açtığı şiir yarışmasında birinci oldu ve böylelikle edebiyat çevrelerinin dikkatini çekti. 1892'de Galatasaray Sultanisi'nin ilk bölümüne Türkçe öğretmeni olarak atandı. 1894'te Hüseyin Kâzım Kadri (1870-1934) ve Ali Ekrem Bolayır'la (1867-1937) birlikte Malûmat dergisini çıkartmaya başladı. 1895'te Galatasaray'daki görevinden istifa etti. Dayısı Mustafa Bey'in 15 yaşındaki kızı Nazime Hanım ile 1890 yılında evlendi. Bİr süre şiirden uzak olan Fikret, Mirsad dergisinde "Bahar" şiirini yayımladı. Aynı yıl Mirsad'da 18 şiiri daha yayımlandı. Derginin açtığı iki yarışmada birer birincilik elde etti.

SERVET-İ FÜNUN'U EDEBİYAT DERGİSİ HALİNE GETİRDİ

1895'te Recaizade Ekrem, Fikret'i Servet-i Fünun'un sahibi Ahmet İhsan ile tanıştırdı ve dergiyi edebiyat dergisi haline getirmeleri için ikna etti. Şair, 1895 yılının Haziran ayında Haluk'un doğumuyla baba oldu. Şiirlerini "Mehmed Tevfik" yerine "Tevfik Fikret" olarak yayımlamaya başladı. Yönettiği derginin etrafında yenilikçi bir grup aydın toplanmıştı ve bu harekete de Edebiyat-ı Cedide adı verildi. Aynı zamanda Halit Ziya, Cenap Şahabettin, İsmail Safa, Mehmet Rauf, Samipaşazade Sezai, Hüseyin Cahit, Ahmet Şuayip, Hüseyin Siyret gibi isimler yer aldı.

İKİ KEZ GÖZALTINA ALINDI

Tevfik Fikret, 1896 yılı sonlarında Robert Kolej'de Türkçe dersleri vermeye başladı. Okul dışında kalan tüm zamanını dergide geçiriyordu. O günlerde dostu İsmail Safa'nın evinde okuduğu Abdülhamit karşıtı bir şiiri, gözaltına alınmasına yol açtı ve sonrasında da serbest bırakıldı. Bir süre sonra karıısyla katıldığı davet gerekçe gösterilerek tekrar göz altına alındı. 1900 yılında ilk kitabı "Rubab-ı Şikeste (Kırık Saz)"'ı yayımlayan Tevfik Fikret, Ahmet İhsan ile dergi yönetiminde uyuşamadığı için ertesi yıl topluluktan ayrıldı. Artık sadece öğretmen olarak yoluna devam eden Fikret'in Servet-i Funun'u Hüseyin Cahit'e devretmesi sonrası Fransız İhtilali hakkındaki yazı nedeniyle dergi kapatıldı. Şair, 1912'de, Trablusgarp Savaşı nedeniyle Meclisin feshedilmesine karşı öfkesini "Doksanbeşe Doğru" adlı şiirinde ifade etti. Bu şiiri, Nüzhet Sabit'in çıkardığı "Vazife Dergisi"nde yayımlandı.

DÖNEMİN YÖNETİCİLERİNİ SERT DİLLE ELEŞTİRDİ

Şiirlerinde, padişahı, İttihat ve Terakki'yi son derece sert biçimde eleştiriyordu. Fikret'in şiirleri yönetici kesimden tepki görmüştü. Bu olumsuz tepkiler şairi büyük ölçüde etkiledi ve sağlığı bozuldu. Mehmet Akif'in kendisine yönelttiği suçlamalara 1914'te kaleme aldığı "Tarihi Kadim'e Zeyl" adlı ünlü şiiriyle yanıt verdi. Son yıllarında çocuk şiirleri yazmakla meşgul oldu. Hece ölçüsüyle yazdığı bu şiirleri 1914'te yayımlanan "Şermin" adlı kitapta topladı. Geçirdiği bir ameliyat sonrasında 19 Ağustos 1915'te Aşiyan'da hayatını kaybetti. Eyüp'teki aile mezarlığına gömülen şairin mezarı, 1945'te müze yapılan evine 24 Aralık 1961'de geçirildi.