Tarihte bugün: İkinci Anafartalar Zaferi'nin 104. yıl dönümü!

Britanya İmparatorluğu ile Osmanlı Devleti arasında 1915 yılında yaşanan İkinci Anafartalar Muharebesi, Çanakkale Savaşı'nda son müttefik taarruzudur. Bomba ve İsmailoğlu Tepe'de yaşanan büyük taarruz sonucu Anzaklar yenilgiye uğratıldı.

ANAFARTALAR MUHAREBESİ

Taarruz günü 21 Ağustos'ta, müttefik siperlerindeki her hareket yoğun ateş altına alınıyordu. 11. Tümen'in 34. Tugay'ının sağ kanattaki taburları ilk hedef olan Osmanlı siperlerine girmeyi başardı. Bu siperler düzenlenmeye başlanmışken Osmanlı tarafından ateş açıldı. Bu taburlardan biri kısa süre içinde tüm subayların kaybetti. Taburlar, ağır kayba uğrayarak dağınık halde geri çekildi. Diğer iki tabur hızla ilerledi ise de hedefleri olan siperler takviye edildi. İlerleme olanağı bulamayarak geri çekildiler. Sonuç olarak 34. Tugay'ın taarruzu, planda öngörülen hedeflerin küçük bir parçasındaki iki kuyuyu ve bir siper parçasını elde edebildi. Buradaki İngiliz birlikleri de ertesi gün Osmanlı kuvvetlerinin taarruzu ile geri püskürtüldü.

TABURLAR OSMANLI HATTINA YAKLAŞAMIYORDU

34. Tugay'ın solunda taarruz eden 32. ve 33. tugayları da Osmanlı siperleri önünde yoğun şekilde ateş altına alındı. Diğer taburlar gün bitimine kadar Osmanlı siperlerine 500 metreden fazla yaklaşamadılar. Doğrudan Yusufçuk Tepe'ye taarruz eden 87. Tabur'un İrlandalı askerleri ileri atılarak tepeyi ele geçirdi. Ancak Anafartalar sırtlarından açılan ateş sonucu tepenin batı yamaçlarına çekilmek zorunda kaldılar. Akşamüstü bölgeye ulaşıp taarruza geçen Mısır'dan yeni gelen 2. Tümen tepeye ulaştıysa da şiddetli ateş yiyerek geri çekildi. İleri çıkan bir müfreze kuşatılarak imha edildi. Tümeni bizzat yöneten Lord Longford harekat sırasında kayboldu ve cesedi bulunamadı.

Gece Yusufçuk Tepe'deki Osmanlı birlikleri geri alındı. Osmanlı subaylar, bu tepede asker bulundurmanın artık gereksiz olduğunu, tepenin yan ateşlerle barınılamaz hale getirilmiş olduğunu düşündüler. Hava karardığında tüm müttefik kuvvetlerinde sağ kalabilen subaylar, dağılan birlikleri toplamak ve siper kazmakla uğraşıyorlardı. Dağılan birlikler ve kaybedilen subaylar yüzünden komuta birliği de sarsılmıştı. Gece, 86. Tugay karargâhına çağrılan bir yarbaya gece taarruzu için emir verildi. Böyle bir harekatın doğal sonucu olarak birlik ağır kayba uğrayarak geri çekildi ve söz konusu yarbay da öldü.

İNGİLİZ KOLORDUSU 14 BİN 300 ASKER KAYBETTİ

Müttefik kuvvetler geceyi, yaralıların ve dökülen malzemenin toplanmasında kullandılar ve gün ağarmadan taarruz çıkış hatlarına geri çekildiler. İngiliz 9. Kolordusu, bu harekata 14.300 kişi ile katıldı, ölü ve yaralı olarak 5.300 kayba uğradı. Osmanlı kuvvetlerinin kayıpları ise 2.600'dür.

ANZAKLAR HER YANDAN PÜSKÜRTÜLDÜ

Taarruz, saat 15:30'da başlatıldı. Saat 15:00'de taarruza geçen 11. Tümen'in 34. Tugay'ı, Osmanlı siperlerinin bir bölümünü ele geçirdi, ancak sağ yanı açık kaldığı için Osmanlı kuvvetleri bu siperlere rahatlıkla karşı taarruza geçebildiler ve bir kısım kuvveti, ileri harekattan alıkoydular. Taarruzun sağ kanadında ilk dalgayı oluşturan 150 erat ve subaydan ancak 40'ı, ateşten korunaklı bir hatta ulaşabildi. İkinci dalga aynı sonuca uğradı, üçüncü dalga ileri çıkamadı. Bunun sol kanadından taarruz eden birlikler küçük bir siper parçasını ele geçirdi. Takviye olarak geriden gelen müfreze Osmanlı tarafından ateş altına alındı ve sadece bir er, öndekilere ulaşabildi. Anzak taarruzunun en sol kanadı da fazla bir ilerleme gösteremedi. Gün sonunda taarruz ancak Bomba Tepe'nin eteklerine ulaşabildi.

Ertesi gün sabahında yenilenen ileri harekat, Anzak hattını biraz daha tepeye yaklaştırdı. 27 Ağustos günü Anzak birliklerinin, topçu desteğindeki ileri hareketi, Osmanlı 21. Alayı'nın bulunduğu siperlere girdi. 17. ve 33. Alayların sipere akmasıyla Anzak birlikleri püskürtüldü. Bölgedeki çatışmalar 29 Ağustos'a kadar devam etti. Anzak birlikleri tepenin batı yamaçlarında siper kazmış, Osmanlı kuvvetleri de tepedeki tahkimatı sağlamlaştırmıştı.

TARİHTE BUGÜN

1651 - İstanbul halkı ve esnafı Yeniçeri ağalarına isyan etti; bütün çarşılar kapandı.

1904 - ABD'li caz ustası Count Basie doğdu.

1911 - Dünyanın en tanınmış tablosu, Leonardo da Vinci'nin şahaseri Mona Lisa Luvr Müzesi'nden çalındı. Tablo ancak iki yıl sonra Floransa'da bulundu.

1915 - Çanakkale'de İngilizler geri püskürtüldü. İkinci Anafartalar zaferi kazanıldı.

1922 - Mustafa Kemal Paşa, mareşal üniformasıyla katıldığı, ordu komutanlarıyla Akşehir'de yaptığı son toplantıda, Büyük Taarruz emrini verdi.

1935 - Atatürk'e yönelik bir suikast planı ortaya çıkarıldı. Soruşturma sonunda Suriye'de Çerkez Ethem'in tahrikiyle Atatürk'e karşı gizli bir örgüt oluşturulduğu anlaşıldı.

1941 - 5 bin Yahudi Drancy'de sürgün kampında gözaltına alındı.

1944 - İstanbul'da sıcaklık gölgede 40,6 derece.

1950 - "Sosyalizme İtalyan Yolu" ve Avrupa Komünizmi'nin temel önermesi haline gelecek "Tarihsel Uzlaşma" tezlerinin öncüsü Palmiro Togliatti.

1959 - İstanbul'da yeniden düzenlenen ''Askeri Müze'' halka açıldı.

1959 - Hawaii, Amerika Birleşik Devletleri'nin 50. Eyaleti oldu.

1960 - Çanakkale Anıtı törenle açıldı.

1964 - İstanbul Kuledibi'ndeki eskiciler çarşısı yandı; 167 dükkan ve 25 apartman kül oldu, 1000 kişi evsiz kaldı.

1969 - Halk Oyuncularının Elazığ'da Pir Sultan oyununu sahnelemesi valilikçe yasaklandı.

1970 - Ankara'da Hukuk ve Dil ve Tarih- Coğrafya fakülteleri sağcı "komandolar" tarafından işgal edildi.

1971 - Başbakan Nihat Erim 204 işadamıyla toplantı yaptı. Başbakan Erim toplantıda "özel kazanca hırsızlık diyen zihniyete karşıyız" dedi. İşadamları da hükümete iki muhtıra verdi.

1978 - Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) Türk tekstil ürünlerine tekrar ambargo koydu.

1982 - Türkiye'de Yüksek Öğrenim Kurulu (YÖK) öğretim üyelerinin demeç vermelerini yasakladı. Ayrıca öğretim üyeleri parti ya da derneklere üye olabilmek için rektörlerden izin almaları kuralı getirildi.

1982 - Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Beyrut'u boşaltmaya başladı. FKÖ merkezi Lübnan'dan Tunus'a taşıdı.

1983 - Sürgünden dönen Filipinler muhalefet lideri Benigno Aquino havaalanında uçaktan inerken öldürüldü.

1987 - Türk Eximbank kuruldu. Aynı gün İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (IMKB) tarihinde ilk büyük yükselişi yaşadı.

1989 - Bulgaristan'dan gelen göçmen sayısı 300 bine ulaşınca hükümet sınırı kapattı.

1991 - Sovyetler Birliği'nde darbeyle görevinden alınan Mihail Gorbaçov, iki gün aradan sonra görevinin başında olduğunu açıkladı.

1992 - Heykeltıraş Zühdü Müridoğlu 86 yaşında öldü.

1993 - Cezayir'de eski Başbakan Kasdi Merbah bir suikast sonucu öldürüldü. Suikastı İslami Kurtuluş Cephesi üstlendi.

1995 - Burak Akyüz doğdu

1996 - Mısır Hava Yolları'na ait bir yolcu uçağı Atatürk Havalimanı'nda pistten çıktı ve karayoluna girdi. Uçak karayolundaki bir taksiye çarparak durabildi.

2005 - Formula 1 Dünya Şampiyonası'nda sezonun 14. yarışı olan Türkiye Grand Prix'sini McLaren Mercedes'in Finli pilotu Kimi Raikkonen kazandı.