Tarihte bugün 25 Temmuz: Matbuat Kanunu nedir, ne zaman çıkarıldı? Matbuat Kanunu tarihi

İlk olarak Mithat Paşa''nın sadrazamlığı sırasında, 1877 yılında hazırlanan ve biri matbaalar, diğeri ise basınla ilgili olmak üzere iki bölümden oluşan basın kanunu. Cumhuriyet döneminin ilk matbuat kanunu ise 27 Temmuz 1931''de yürürlüğe girdi. Yıllar içerisinde yeni kanunlar çıkarıldı ve düzenlemeler yapıldı. Matbuat Kanunu tarihleri ve 1909, 1931 Matbuat Kanunu…

MATBUAT NİZAMNAMESİ İLK ÖRNEK

Osmanlı''da Tanzimat Fermanı''nda basına yönelik herhangi bir düzenleme bulunmazken, Sultan Abdülaziz tarafından 25 Kasım 1864''te ilan edilen ve 35 maddeden oluşan Matbuat Nizamnamesi, yazılı basına özgü ilk kanun olma özelliğini taşır. Gazetelerin sayısı, etkinliği ve idareyi rahatsız edici yayınların ortaya çıkması üzerine, zamanla basınla ilgili yeni kanunlar çıkarıldı.

EN KAPSAMLI YASA 1931 MATBUAT KANUNU

Zaman içerisinde çıkarılan kanunlar; Mart 1867''deki Ali Kararname, 1876 Anayasası''ndaki basınla ilgili hükümler ve 1909 Matbuat Kanunu olarak karşımıza çıkıyor. Osmanlı Devleti''nin yıkılması ve yeni Türkiye Cumhuriyeti''nin kurulmasıyla birlikte basın, yeni siyasal rejimin tanıtım aracı konumunda görüldü. Basın alanında yasal düzenlemeler de getirilmeye başlandı. Bu dönemde 1924 Anayasası''nın 77. maddesi ile basına serbestlik tanınırken, 4 Mart 1925''te Takrir-i Sükûn Kanunu''yla birlikte basına ağır yaptırımlar uygulandı. Bu dönemin en kapsamlı yasası ise 25 Temmuz 1931 yılında kabul edilen Matbuat Kanunu oldu.

ÇAĞDAŞ ANLAMDA İLK BASIN KANUNU DP DÖNEMİNDE ÇIKARILDI

Türkiye''de çok partili döneme geçişle birlikte basın alanına yönelik düzenlemelerin sayısında büyük artış meydana geldi, bundan dolayı basın alanının düzenlenmesi maksadıyla çıkarılan kanunlar arttı. Bu bağlamda, DP''nin iktidara gelmesi ile Türkiye''nin çağdaş anlamda ilk basın yasası olan 5680 sayılı Basın Kanunu, kabul edilerek yürürlüğe girdi.

TARİHTE BUGÜN

1543 - Estergon Kuşatması: Avusturya Arşidüklüğü''nün elindeki Estergon, Osmanlı İmparatorluğu tarafından kuşatıldı ve yaklaşık iki hafta süren kuşatma sonrasında şehir Osmanlı egemenliğine girdi.

1795 Galata Kulesi''nin ahşap kubbesi yandı.

1814 George Stephenson''ın yaptığı lokomotif çalıştı.

1909 Louis Blériot''nun uçağı ile ilk kez Manş denizi aştı.

1920 Yunanistan, Edirne başta olmak üzere bütün Doğu Trakya''yı işgal etti.

1923 İzmirspor 25 Temmuz''da Eşrefpaşa''nın ileri gelenleri tarafından kuruldu.

1931 Cumhuriyet döneminin ilk basın yasası olan Matbuat Kanunu kabul edildi.

1933 Lev Troçki sığınmacı olarak Fransa''ya gitti.

1934 Avusturya başbakanı Engelbert Dollfuss ülkesindeki Naziler tarafından Viyana''da öldürüldü.

1936 Adolf Hitler İtalya''nın Habeşistan''ı ilhakını tanıdı.

1943 Benito Mussolini''nin iktidardan düşürülmesiyle faşizm İtalya''da yasadışı ilan edildi.

1950 Bakanlar Kurulu Kore''ye 4500 kişilik bir askeri birlik göndermeye karar verdi.

1951 Atatürk Kanunu Meclis''te kabul edildi. Amaç, Atatürk devrimlerini korumak, Atatürk heykel ve anıtlarına saldırıların önüne geçmek.

1951 Türk şair Nazım Hikmet''in Bakanlar Kurulu tarafından Türk vatandaşlığından çıkarılmasına karar verildi

1957 Bursa''da askeri uçak düştü: 15 ölü, 19 yaralı.

1958 Sovyetler Birliği Türkiye''ye nota verdi: "Türkiye''nin Irak''a girmesi kötü sonuçlar doğurur."

1959 Türkiye Kerkük Türkmenleri için Irak''tan teminat istedi.

1967 Anayasa Mahkemesi sosyalizmin Anayasa''ya aykırı olmadığına karar verdi.

1968 İstanbul''da polis öğrencilere müdahale etti; 30 öğrenci ve 20 polis yaralı.

1973 Türkiye Barolar Birliği Genel Başkanı Profesör Faruk Erem Üniversite özerkliğinin gasp edildiği gerekçesiyle öğretim üyeliğinden istifa etti.

1975 Türkiye İncirlik dışındaki bütün Amerikan üslerine el koydu.

1978 Dünyanın ilk tüp bebeği Louise Brown doğdu.

1981 DİSK İlerici Deri-İş Sendikası Genel Başkanı Kenan Budak İstanbul Yedikule''de polisler tarafından vurularak öldürüldü.

1984 Salyut 7 kozmonotu Svetlana Savitskaya, uzayda yürüyen ilk kadın ünvanını aldı.

1992 Kürdistan Demokrat Partisi lideri Mesut Barzani ve Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani''ye diplomatik Türk pasaportu verildiği açıklandı.

1992 Türkiye''de Atatürk Barajı''nın iki ünitesi açıldı.

1994 Ürdün Kralı Hüseyin ile İsrail Başbakanı İzak Rabin savaş durumunu sona erdiren deklarasyonu imzaladılar.

2000 Concorde uçağı Paris''ten kalkıştan kısa bir süre sonra düştü; 100 yolcu ve 9 mürettebattan kurtulan olmadı.

2005 Mustafa Bumin''in yaş haddinden emekliye ayrılmasıyla boşalan Anayasa Mahkemesi Başkanlığına 59''uncu turda Tülay Tuğcu seçildi. Tuğcu, yüksek mahkemenin ilk kadın başkanı oldu.

2009 Kürdistan (Irak)ta Parlamento ve bölge başkanlık seçimleri yapıldı.

2009 Türkiye Gazeteciler Cemiyeti üyesi, Basın Şeref Kartı ve 2003 Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü sahibi Nezihe Araz''ın bugün İstanbul''da vefat etti.

2014 Tiyatro ve sinemanın usta ismi Sanatçı Çolpan İlhan 78 yaşında kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.

2016 Tarihçilerin şeyhi olarak anılan, ünlü tarihçi Halil İnalcık, 100 yaşında hayatını kaybetti.

2018 Bedelli askerlik kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu''nda kabul edilerek yasalaştı. 1 Ocak 1994''ten önce doğanlar 15 bin TL, 21 gün eğitim ile askerlik görevlerini yapabilecek.