Söz Sanatları nedir? Söz sanatları kaça ayrılır? Söz sanatları ile ilgili sözler nelerdir?

Söz sanatları analtılmak istenen olay ve durumları sıradan anlamından çıkarmak için kullanılır. Anlama derinlik katar. Peki söz sanatları kaça ayrılır?

SÖZ SANATI NEDİR?

Türk edebiyatında dile zenginlik ve derinlik katmak için kullanılan bir sanattır.

SÖZ SANATLARI KAÇA AYRILIR?

Söz sanatları 18 ayrı dala ayrılır;

1) Benzetme (Teşbih): Özellikleri zayıf olan kişilerin kuvvetli olan varlıklara benzetilmesi sanatıdır.

'Yol yılan gibi kıvrılıyor.'

2) Eğretileme (İstiare): Yalnızca benzetilen ve benzeyen ile kurulan benzetme sanatına denmektedir. Açık ve kapalı istiare olmak üzere ikiye ayrılır.

''Bir hilal uğruna, ya Rab, ne güneşler batıyor!''

3) Mecaz-ı Mürsel: Söylenilmek istenen bir kelimenin, benzetme özelliği kullanılmadan başka bir söz yerine kullanılmasıdır.

'Vapur, Karşı'ya yanaştı.'

4) Kinaye: Bir sözün hem mecaz hem de gerçek anlamı ile birlikte kullanılmasıdır.

5) Kişileştirme (Teşhis): Genellikle Fabl türü eserlerde görülmektedir. İnsan dışındaki canlı veya cansız varlıklara insan özelliği kazandırılmasıdır.

'Güzel gitti diye pınar ağladı.'

6) Abartma (Mübalağa): Bir sözün abartı ifade edecek şekilde kullanılmasıdır.

'Ağzı kulaklarına varmak.'

7) Karşıtlık (Tezat): Birbirine zıt olan durumlar için kullanılan bir sanattır.

'Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz.'

8) Cinas: Yazılışları aynı anlamları farklı olan sözcüklerin birarada kullanılmasıdır.

''Niçin kondun a bülbül kapımdaki asmaya

Ben yarimden ayrılmam götürseler asmaya.''

9) Tenasüp: Anlam olarak birbirine yakınlığı olan kelimelerin bir arada kullanılması ile oluşan söz sanatıdır.

10) Yineleme (Tekrir): Anlatımı güçlendirmek için sık sık kullanılan bir sözdür.

11) Hatırlatma (Telmih): Herkes tarafından bilinen bir olayın hatırlatılması ile oluşturulan söz sanatıdır. Halk edebiyatında kullanılmasının yanı sora daha çok divan edbiyetı şiirinde ve yazılarında kullanılır. Bilinen bir konuyu kişi, fıkra ve atasözü kullanarak anlatma sanatıdır.

12) Tevriye: Birden fazlaanlama sahip olan bir kelimenin, bir dize boyunca en az iki anlamını ifade edecek şekilde kullanılmasıyla oluşturulan sanattır.

'' Ben yarime gül demem, yarim bana gülmedi.''

13) Tecaül-i Arif: Bilmemezlikten gelmek sanatıdır. Aslında bilinen bir olayın bilinmemezlikten gelme sanatıdır.

14) Hüsnü Talil: Bir olayı gerçekliği dışında bir sebebe bağlama ile oluşturulan söz sanatıdır.

15) Aliterasyon: Bir şiirde veya düzyazıda ahengi korumak amacıyla kullanılan aynı ses ve hecenin yinelenmesidir.

''Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında.''

16) İç Uyak (Seci): Düz yazıda cümle içinde kullanılan ve kafiyeli olan uyağa denir.

''Ey gözlerin nuru, gönüllerin süruru; başımızın tacı, dil ehlinin miracı''

17) Tariz (iğneleme): Söylenilen bir kelimenin tam tersini ifade etme sanatıdır. Bir kişiyi iğneleme, bir konuyla alay etme veya sözünün tam tersini söyleme sanatıdır.

18) Terdit: Sözü beklenmeyen bir neticeye bağlama sanatıdır.

''En ağır işçi benim,

Gün yirmi dört saat sani düşünüyorum.'' (Ümit Yaşar Oğuzcan)