Polikistik Over Sendromu nedir? Kimlerde görülür, belirtileri nelerdir? Nasıl teşhis edilir? Tedavi yöntemleri nelerdir?

Özellikle üreme çağındaki kadınlarda görülen Polikistik Over Sendromu, son zamanlarda sıkça araştırılan konular arasında yerini aldı. Bu sendrom, ülkemizdeki kadınlarda % 6-10 sıklığında görülmektedir. Peki, Polikistik Over Sendromu nedir? Kimlerde görülür, belirtileri nelerdir? Nasıl teşhis edilir? Tedavi yöntemleri nelerdir?Merak edilen tüm soruların cevabı haberimizin devamında !

Polikistik Over Sendromu (PKOS);

1. Yumurtalıkların (over) 1'er cm'den küçük 25-40 adet kist ile kaplandığı,

2. Adet düzensizliği (geç adet görme, adet görememe, arada fazla kanama) ve

3. Erkeklik hormonunun fazla olması (tüylenme artışı ya da kanda gösterilen bulgular) ile kendini gösteren klinik durumdur.

KİMLERDE GÖRÜLÜR, BELİRTİLERİ NELERDİR?

Polikistik Over Sendromu, ülkemiz kadınlarında % 6-10 sıklığında görülmektedir. PKOS'un görüldüğü kesim, daha çok aşağıdaki şikâyetleri yaşayanlarda görülür.

- Çocuk sahibi olmak isteyip, çocuk sahibi olamayan

- Genç kızlık döneminden menopoza kadar olan herhangi bir dönemde adet düzensizliği yaşayan kadınlar

- Su bile içsem kilo alıyorum ve zor kilo veriyorum diyenler,

- Dermatolojik tedavi alınmasına rağmen akne ve sivilceleri geçmeyenler

- Kıllanma problemi olanlar

Tanı koymak için adolesan dönemin sonları beklenir ve olgu 18 yaşına geldiğinde yeniden değerlendirilir.

PKOS bir hastalık değil, hormonal değişikliklerin yol açtığı bir bulgular bütünüdür.

Bazı olgularda genetik eğilim tanımlansa da çoğu vaka rastlantısaldır.

PKOS'un önemi adet düzensizliği ve tüylenmenin yol açtığı konfor kaybından öte yol açtığı metabolik durumun uzun dönem hastalıklara neden olmasından ileri gelmektedir. PKOS'un uzun dönem komplikasyonları arasında;

• Hipertansiyon,

• Obezite,

• Pıhtılaşma bozuklukları,

• Aterosklerotik kalp hastalığı ve

• Endometrium kanseri bulunmaktadır.

PKOS ayrıca çocuk sahibi olmayı zorlaştırarak infertilite (kısırlık) sorununa da yol açmaktadır. PKOS tedavisi kadının hayat dönemine göre değişiklik gösterir. Çocuk sahibi olma arzusunda olmayan ve hatta henüz evlenmemiş olan genç kızlarda adet düzensizliği ve tüylenmeye yönelik tedaviler ön plandayken, çocuk sahibi olmak isteyen kadınlara bunun için tedavi uygulanır. Sanılanın aksine PKOS'u olan kadınlar çocuk sahibi olabilir. Çocuk arzusu olmayan yaşamının ileri evresindeki hanımlara ise yine bulguları düzenlemeye yönelik tedavi seçenekleri sunulur. PKOS; kadınlarda endokrinoloji, dermatoloji, dahiliye, psikiyatri ve kadın-doğum bölümlerinin birlikte çalışmasını gerektiren çoklu sorunlara yol açar.

NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Polikistik over sendromunda tanı; klinik bulgular, radyolojik görüntüler ve hastanın öyküsü detaylı bir şekilde incelenerek konulur. Polikistik over sendromu en sık görülen endokrin bozuklukları arasında yer almaktadır. Bu sendrom için daha çok hormon ve tam kan sayımı testleri verilmektedir. Kandaki androjen hormonlarının seviyesi ile FSH ve LH adlı hormonların seviyelerinin tespiti polikistik over sendromu tanısı konmasında belirleyicidir. Bunların yanı sıra ultrasonografiyle yumurtalıkların polikistik yapısının gösterilmesi tanı için önemlidir.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

- Adet düzensizliği (özellikle adette gecikme yaşanması ve adet görememe)

- İnsülin direncinin yükselmesi

- Kilo alımı ve kilo verememe

- Yüzde sivilceler çıkması

- Vücutta aşırı kıllanma problemi yaşanması( Hirsutizm)

- İnfertilite (kısırlık)

- Erkek tipi saç dökülmesi

- İki adet döngüsü arasında kanama

TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Polikistik Over Sendromunun tedavi yöntemleri, hormonal düzensizlikler sonucunda ortaya çıkan şikayetlerin tedavisi ile mümkündür. Şöyle ki; Polikistik Over'da görülen, adet düzensizliği (özellikle adette gecikme yaşanması ve adet görememe), insülin direncinin yükselmesi, kilo alımı ve kilo verememe, yüzde sivilceler çıkması, vücutta kıllanma problemi yaşanması( Hirsutizm),çocuk sahibi olmada sorun yaşama, erkek tipi saç dökülmesi gibi şikayetlerin tek tek tedavisi ile gerçekleşir.

-Genel itibariyle Polikistik Over Sendromu'nda tedavi yöntemi olarak başvurulan ilk şey, yaşam tarzı değişikliğidir. Bu hastalığın tedavisinde kilo vermek önemlidir. Dolayısıyla yaşam tarzı değişikliği ile diyet ve spora yoğunlaşılır. Böylece tedavi için ilk basamak atılmış olur.

-Yaşam tarzı değişikliğinden sonra ikinci adım olarak, ilaç tedavisine geçilir. İlaç tedavisi, doğum kontrol hapları ve anti diyabetik ilaç kullanılarak yapılır.

- Kısırlık(infertilite) sorunu yaşayanlar için, tedavi yönetemi; Tüp Bebek Merkez'lerinde tedavi görmektir.

- Vücutta aşırı kıllanma sorunu yaşayanlar, Polikistik Over Sendromu ve Hirsutizm klinliğinde tedavi görürler. Aynı şekilde diğer sorunlar (sivilce, saç dökülmesi gibi) için de klinik tedavisi kullanılır.

Eskişehir Özel Ümit Hastanesi Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Talat Remzi Demirkol, Polikistik Over Sendromu'na (PKOS) ilişkin tedavi yöntemlerinin ilk basamağı olan yaşam tarzı değişikliği hakkında şunları söyledi;

Yaşam tarzı değişikliği

Polikistik Over Sendromu (PKOS) tedavi yöntemleri hakkında konuşan Demirkol, bununla ilgili standart uygulanan kesin bir tedavi bulunmadığını, tedavi yönteminin kişide gözlenen şikayetlere göre farklılık gösterdiğini aktardı. Op. Dr. Demirkol, kadınlarda gözlenen belirtilerin çoğunun ilaç kullanmadan, iyi beslenme, egzersiz ve sağlıklı yaşam tarzı ile ortadan kaldırılabildiğine dikkat çekti. Kadın Doğum Uzmanı Demirkol, uygulanan tedavi yöntemlerinden bazılarını ise şöyle anlattı:"PKOS tedavisinde ilk basamak; sağlıklı beslenme ve egzersiz ile ideal kiloda kalmaktır. Beslenme alışkanlıklarında yapılacak olumlu değişiklikler; işlenmiş yiyecekler ve şeker ilaveli besinlerden uzak durulması, tahıllı ürünler, meyve, sebze ve yağsız et tüketilmesi kan şekerinin düşük seviyelerde tutulmasını, insülin kullanımının ve hormon seviyelerinin düzenlenmesine yardımcı olur. Fazla kilolardan kurtulmak, genellikle adet dönemini düzenleyerek medikal tedaviye gerek duyulmadan üreme potansiyelinin artmasına da katkı sağlar. Günlük egzersiz vücuttaki insülin kullanımını düzenler ve PKOS'nun birçok şikayetini/ semptomunun düzeltmesinde yardımcı olur."