PLT nedir? Kan tahlilinde PLT düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelir? Trombosit normal değerleri nasıl olmalıdır?

Kanama durumlarında, kanın durması için pıhtılaşma sağlayan trombositler vardır. Bu trombositlerin diğer ismi platelettir. PLT değerleri kan testleri yapılarak öğrenilebilir. PLT nedir? PLT trombosit değeri kaç olmalıdır? Düşüklüğü ve yüksekliğinin nedenleri ile belirtileri nelerdir?

PLT NEDİR?

Trombositler vücuttaki kanamayı durdurmak için pıhtı oluşmasını sağlayan küçük ve renksiz kan hücreleridir. Kan damarlarının zarar görmesi durumunda trombositler zarar olan bölgeye koşar ve zararın onarılması için tıkaç ya da pıhtı oluştururlar. Kanamayı durdurmak amacıyla hasarlı kan damarı yüzeyine yayılma işlemi adhezyon olarak bilinir.

Beyaz ve kırmızı kan hücreleri yardımıyla kemik iliğinde trombositler yapılır. Kemik iliği kemiklerdeki süngerimsi merkezdir. Trombositler tıp dilinde pıhtı trombüsü olarak isimlendirilirler. Trombositler kan dolaşımına girdikten sonra, 8- 10 gün yaşarlar.

Mikroskopta, trombosit küçük bir plaka gibi gözükür. Mikrolitre kanda 150.000- 450.000 trombosit sayısı normaldir.

Trombosit sayısı 10.000 ila 20.000 altına düşerse, kanama riski oluşur.

PLT DÜŞÜKLÜĞÜ NEDEN OLUR?

Herhangi bir sebepten dolayı kan trombosit sayısının normal seviyenin altına düşmesi durum trombositopeni olarak isimlendirilir. Normal şartlarda, mikrolitre dolaşımdaki kan başına 150.000- 450.000 trombosit vardır. Trombositlerin her biri yaklaşık 10 gün yaşar. Bundan dolayı vücut kemik iliğinde yeni trombositler üretir ve trombosit tedariğini günceller. Trombositopeni kalıtsal olabileceği gibi bir takım ilaç ya da durumlardan kaynaklanıyor olabilir.

Lösemi, bazı anemi türleri, viral enfeksiyonlar (Hepatit C ya da HIV), kemoterapi ilaçları, aşırı alkol tüketimi gibi faktörler trombosit üretimini azaltabilir.

Kolay morarma ya da aşırı morarma, alt bacaklarda deri altı kanamaları, kırmızı ya da mor noktaların oluşması, kesiklerde uzun süre kanama yaşanması, sık sık yaşanan diş etleri ya da burun kanamaları, idrarda ya da dışkıda kan görülmesi, ağır adet kanamaları, yorgunluk, dalak büyümesi, sarılık gibi maddeler trombosit düşüklüğünün belirtileri ve semptomları arasında yer alır.

PLT düşüklüğü neden olur sorusunun cevabını maddeler halinde görelim.

• Adet dönemlerinde yaşanan fazla kanama

• Herhangi bir kanama durumunda çok kan kaybedilmesi

• PLT sayısı 10.000'in altına düşerse beyin kanaması

• Hamilelikte erken doğum riskleri düşük PLT sorunlarından kaynaklanabilir.

PLT YÜKSEKLİĞİ NEDEN OLUR?

Normal trombosit sayısı 150.000- 400.000 arasındadır. 400.000 üzerindeki trombosit sayısı, yüksek trombosit demektir. Bu da trombositoz hastalığı olarak bilinir. Böyle bir durumda kişinin vücudunda fazla trombosit üretimi söz konusudur.

Kırmızı kan hücrelerini daha erken yıkıma uğratan hemolitik anemi, demir eksikliği kaynaklı anemi, iltihaplı hastalıklar, alerjik tepkiler, ameliyatlardan kaynaklı yan etkiler, kanser türleri ve tedavileri, kullanılan bazı ilaçlar, polisitemia vera, dalak aldırma ameliyatı gibi faktörler trombosit üretimini yükseltir.

PLT yüksekliği kişide çok fazla belirti göstermez. Baş ve göğüs bölgesinde sebebi belli olmayan ağrılar, geçici görme bulanıklıkları, el ve ayaklarda his kaybı, baş dönmesi, gut hastalığı gibi nadir görülen belirtiler olabilir.

PLT yüksekliği neden olur sorusunu cevaplayalım.

• Kanın damar içinde pıhtı atmasıyla hayati tehlikenin ortaya çıkması

• Yüksek kolestrol, şeker hastalığı ve tansiyon dengesizliği gibi sorunların yol açacağı risklerin artması

• Felç geçirme

• Kan ile beslenemeyen iç organların fonksiyonlarını kaybetmesi

PLT DEĞERİ NE DEMEK?

PLT kanın pıhtılaşmasında önemli bir rol üstlenen hücre pulcuklarını ifade eder. Bu maddeler akyuvar ve alyuvar hücrelerinden daha küçük bir yapıya sahiptir. Sayıları kan tahlili ile belirlenebilmektedir.

PLT YÜKSEKLİĞİ HANGİ HASTALIĞIN BELİRTİSİDİR?

PLT yüksekliği, Hemolitik kansızlık durumu, kemik iliği hastalıkları, Kanser gibi hastalıkların belirtisi olabilir.

PLT DEĞERİ KAÇ OLMALI?

Uzmanlar göre sağlıklı bir insanda normal olan PLT değer aralığı her mikrolitre kanda 150.000 ile 400.000 arasında olmalıdır. PLT ölçümleri sonucu bu değerler arasındaysa kişinin trombosit oranı sağlıklı demektir. Fakat diğer kan değerlerinde olduğu gibi PLT sayısı da kişiden kişiye ve farklı zamanlarda değişiklik gösterebilmektedir.

PLT DEĞERİ KAÇ OLURSA TEHLİKELİ?

Genel olarak ölçülen PLT değerinin 150.000'den az olması da 400.000'den fazla olması da kişide bir sorunun var olduğunu gösterir. Bu durumda kişiye müdahele gerekmektedir.

Kan ölçümlerinizi düzenli olarak yaptırmayı ihmal etmeyiniz.

BEBEKLERDE PLT YÜKSEKLİĞİ NEDİR?

Çocukların kan sayımında PLT değeri yüksekliği çok sık rastlanan bir bulgudur. Normal şartlarda bebeklerde 130.000- 400.000 mm3 olması gereken PLT değerinin üst sınır değerinin üzerinde seyretmesine trombosit yüksekliği ya da trombositoz denilmektedir.