Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletleri hangileridir? İlk Türk devletlerinin özellikleri nelerdir?

Orta Asya'da Kurulan İlk Türk Devletleri nelerdir? Bu devletlerin özellikleri nelerdir? Türk adıyla kurulan ilk Türk devleti hangisidir? 16.yy Türk Devleti ve kurucuları kimlerdir? İlk Türk devletleri hangileridir? İslamiyet öncesi Orta Asya'da kurulan Türk devletleri hangileridir? Orta Asya'da Kurulan İlk Türk Devletleri kısaca nelerdir?

ORTA ASYA'DA KURULAN İLK TÜRK DEVLETLERİ

Asya Hun Devleti

Asya Hun Devleti Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletidir.

Türk devlet geleneğinin temeli kurulmuştur.

M.Ö .58'de iç çarpışmalar görülmüştür .

48 'de Kuzey – Güney olarak ikiye ayrıldı .

150 'de Kuzey Hun'lar Batı'ya göç etti.

216'da Güney Hunlar Çin hakimiyetine girdi

Göktürk İmparatorluğu

552'de Avarlar'ın yıkılması sonucu Bumin Kağan tarafından kuruldu.

Merkez Ötüken.

" TÜRK" adıyla kurulan ilk devlet.

582'de Doğu – Batı olarak ikiye ayrıldı .

630'da Doğu , 659'da Batı Göktürk Çin hakimiyetine girdi.

2. Göktür Devleti ( KUTLUK )

681'de Kutluk Kağan tarafından kuruldu.

38 harfli Göktürk alfabesi icat edildi .

Türk tarihinin ilk yazılı belgesi " Orhun Abideleri" yapıldı .

745'te Uygurlar tarafından yıkıldı .

Uygur Devleti

745'te Kutluğ Bilge Kül Kağan tarafından kuruldu.

Merkez Karabalasagun( Ordubalık).

İlk yerleşik Türk devletidir.

Gök tanrı inancı ve Uzakdoğu dinleri de yayılmıştır.

751 Talas Savaşı'ndan sonra İslamiyet ile tanıştılar.

Karluk ,Yağma, Çiğil İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyları.

18 harfli Uygur alfabesini kullandılar.

Kırgızlar tarafından yıkılmıştır.

Kırgızlar

840'ta Ötüken'de kuruldu.

Günümüze ulaşan "Manas" destanı tarihi belge niteliği taşır.

Moğollar tarafından yıkılmıştır.

Sibirler

Volga 'dan Kafkaslara kadar uzanan bölgede 6.yy da kuruldu.

Bugünkü Sibirya adını buradan alır.

Avarlar tarafından yıkılmıştır.

Avarlar

Göktürklerin baskısıyla bugünkü Macar topraklarına yerleştiler.

Sasaniler ile işbirliği yaparak İstanbul'u kuşatmışlardır.

İstanbul'u kuşatan ilk Türk boyu.

845'te franklar tarafından yıkılmıştır.

Türgişler

Merkezi Balasagun olup Türkistan'da kuruldu.

Emevilerle mücadele etmişlerdir.

İlk para basan Türk devletidir.

Karluklular tarafından yıkılmıştır.

Hazarlar

Kafkaslar da kurulmuştur.

Hazar Denizi adını buradan almıştır .

İslamiyet' in Kafkaslara yayılmasını engelle mişlerdir.

Yönetici kesim Musevi, halk arasında ise her dinden insan görülmüştür.

Müslümanlarla mücadele etmişlerdir.

Karluklar

Talas savaşından sonra İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu.

Karahanlı devletinin etnik temelini oluşturmuşlardır.

Bulgarlar

Göktürklerin yıkılmasından sonra kurulmuştur.

Hazarların baskısıyla Tuna ve İtil-Volga Bulgarları olarak ikiye ayrılmıştır.

Tuna Bulgarları Hıristiyanlığı kabul ederek Slavlar içinde eriyip yok olmuşlardır.

İtil-Volga Bulgarları Müslüman tüccarların etkisiyle İslamiyeti resmi din olarak kabul edip benliklerini koruyabilmişlerdir.

1237'de Moğollar tarafından yıkılmalarına rağmen bugün de Kazan Türkleri adıyla yaşamaktadır.

Macarlar

Peçenek baskısı sonucu Ural-İtil'den bugünkü Macaristan'a yerleşmişlerdir.

Hıristiyanlığı benimsediklerinden Türk ırkının özelliğini koruyamamıştır.

Türk tarihi ile ilgili araştırmalar yapan "Budapeşte Türkoloji Enstitüsü"nü kurmuşlardır.

Peçenekler

Oğuzların baskısıyla Aral Gölü civarında Karadeniz'in kuzeyine gelmişlerdir.

Slavlarla mücadele etmiş ve bağımsız bir devlet kuramamışlar.

11.yy da Bizans egemenliğine girerek paralı asker olarak görev yapmışlardır.

1071'de Malazgirt Savaşında Büyük Selçuklularla birleşmişlerdir.

Oğuzlar

En kalabalık Türk Boyudur.

Orta Asya'da kalan kolu Selçuklu ve Osmanlı gibi önemli devletler kurmuşlardır.

Küçük bir bölümü ise Balkanlara gelerek devlet kuramamış ancak Bizans ordusunda ücretli olarak görev yapmışlardır.

1071 Malazgirt savaşında Büyük Selçuklularla birleşmiştir.

Kıpçaklar

Türk ırkının fiziki olarak en güzel boyudur.

Dede Korkut Destanı'na konu olmuşlardır.

Moğolların Türkleşmesinde etkili olmuştur.

1239'da Moğol ve Bizans etkisi ile yıkılmışlardır.

Akhunlar

Kuzey Hunların soyundandır.

Çin hakimiyetini kabul etmeyip Göktürk-Sasani toprakları arasında kuruldu.

Göktürk ve Sasani saldırılarıyla 567'de yıkılmıştır.

KURULAN MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ

Karahanlı Devleti

Orta Asya'da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir.

Bilinen ilk hükümdarı Bilge Kül Kadir Han'dır.

Türkistan'da kuruldular.

Türkçeyi resmi dil olarak kabul ettiler.

İkili teşkilatı kullandılar.

Karahanlı hükümdarları ilk Türk devletlerinde kullanılan hükümdar ünvanlarını kullanmaya devam ettiler.

Uygur alfabesini kullandılar.

Saltuk Buğra Han döneminde İslamiyet resmi din olarak kabul edildi. Saltuk Buğra Han İslamiyeti kabul ettikten sonra "Abdülkerim" ünvanını aldı.

Türk-İslam devletinin ilkidir.

En parlak dönemi Yusuf Kadir Han dönemidir.

Abbasi halifesi tarafından İslam hükümdarı olarak tanınan ilk Karahanlı Hanı Ebu Nasr Ahmet'tir.

Karahanlılar Gazneli saldırıları ve taht kavgaları nedeniyle ikiye bölünmüştür. Doğu Karahanlılar 1211 yılında Karahitaylar, Batı karahanlıları 1212 yılında Harzemşahlar yıktı.

Karahanlılar'ın Önemli Özellikleri

İslamiyeti benimseyen ilk Türk devletidir.

Türk-İslam sentezinin öncüleridirler.

İlk resmi posta örgütü kurulmuştur.

İlk Medrese Karahanlılar döneminde açılmıştır. (Semerkant Medresesi)

İlk ribat (Kervansaray) açılmıştır.

İlk burslu öğrencilik sistemi Karahanlılara aittir.

Bimarhane adı verilen hastaneler kurulmuştur.

Gulam Ordusu'nu ilk kez kullandılar.

Gazneliler

Alp Tigin tarafından kurulmuştur.

Kurulduğu yer Afganistan'ın Gazne şehridir.

En parlak dönemi Gazneli Mahmut dönemidir.

Bilim dili Arapça, edebiyat dili Farsça, saray dili ise Türkçe'dir.

Gulam sistemini kullanmışlardır.

Çok uluslu bir yapıya sahiptirler.

Orduları da çok ulusludur bu durum erken yıkılmalarına neden olmuştur.

Bilime ve Edebiyata önem vermişlerdir. Firdevsi'nin Sultan Mahmut'a sunduğu Şehname adlı eser bu döneme aittir.

Gazneli Mahmud Hindistan'a İslamiyeti yaymak için 17 sefer düzenledi.

Gazneli Mahmut, Abbasi Halifesini Şii Büveyhoğulları baskısından kurtardığı için Halife, Gazneli Mahmut'a Sultan ünvanını verdi.

1187 yılında Afgan asıllı Gurlular tarafından yıkıldılar.

Büyük Selçuklu Devleti (1040 – 1157)

Büyük Selçuklu Devleti'ni kuranlar Oğuzların Üçok kolunun Kınık boyuna mensupturlar. Oğuz Yabgu devletinde komutan olan Selçuk Bey siyasi anlaşmazlığa düşünce kendine bağlı oğuzlarla Cend'e yarlaşmiştir.

Selçuk Bey'den sonra yerine geçen Arslan Yabgu Gaznelilere esir düşünce yerine tahta Selçuk Bey'in torunları Tuğrul ve Çağrı kardeşler tahta geçmiştir.

1040Dandanakan savaşında Gaznelileri yenerek Selçuklu Devleti'nin temeli atıldı.

Anadoluya yönelen Selçuklular 1048 yılında Bizans-Gürcü kuvvetleri ile yapılan Pasinler Savaşı'nda Selçuklular galip gelince Anadolu'nun fethi için ilk adım atılmış oldu.

Halifeyi Büveyhoğulları ve Fatımilerin baskından koruyan Tuğrul Bey'e Halife, Doğu'nun ve Batı'nın Sultanı ünvanını vermiştir.

Sultan Alparslan döneminde Anadolu fetihleri hız kazanmıştır. Ani Kalesi fethedilip Kars'a girilince Alparslan'a fetihlerin babası anlamına gelen "Ebu'l Feth" ünvanı verilmiştir.

Sultan Alparslan iç ve dış siyasette etkin rol oynayacak olan Nizamülmülk'ü vezirliğe getirmiştir. Nizamülmülk'ün Siyasetname adlı ünlü eseri vardır.

Nizamülmülk öncülüğünde Nizamiye Medreseleri açılmıştır. Nişabur'da dünyanın ilk üniversites i kurulmuştur.

26 Ağustos 1071 yılında Bizans mağlup edilerek Türklere Anadolu kapıları açılmıştır.

Melikşah Döneminde Kudüs ve Şam ele geçirilmiştir.

Sultan Melikşah adına Ömer Hayyam tarafından güneş yılı esaslı Celali Takvimi hazırlanmıştır.

Resmi dil Farsça'dır.

İkta sistemi uygulanmıştır.

Atabeylik Sistemi oluşturulmuştur.

Büyük Selçuklu Devletinin Yıkılışı

Hasan Sabbah önderliğindeki Batınilik tarikatının faaliyetleri.

Türkmenlerin (Oğuzların) küsmesi.

Düzenlenen Haçlı Seferleri.

Atabeylerin zararlı çalışmaları.

Abbasi halifesinin kışkırtmaları ve 1157 yılında süre gelen taht kavgaları, Batıni tarikatının suikastleri, sınırların genişlemesi ve otoritenin kaybolması sonucu yıkılmıştır.

Yıkıldıktan Sonra Kurulan Devletler

Irak ve Horasan Selçukluları

Kirman Selçukluları

Suriye Selçukluları

Anadolu Selçukluları

Orta Asya'da Kurulan Diğer Devletler

Moğollar

Cengiz Han tarafından kuruldu.

Dünyanın değişik bölgelerinde istilalar da bulundular.

Yıkıldıktan Sonra Kurulan 4 Hanlık

Altın Orda Devleti: Batuhan tarafından kuruldu.

Berkehan döneminde Türkleşti ve Müslüman oldu.

Çağatay Hanlığı: Çağatay tarafından kuruldu

Tarma Şirin döneminde Türkleşerek Müslümanlaştı.

İlhanlılar : Hülagü tarafından İran'da kuruldu.

Abbasilere son verdiler.

Kubilay Hanlığı: Kubilay Han tarafından kuruldu.

Türkleşmemiş ve İslamı benimsememiş tek Moğol Devleti'dir.

NOT : Marco Polo doğuya gelen ilk Avrupalıdır. Kubilay Hanlığını ziyaret etti ve hanlığın hizmetinde çalışıp eserler yazarak Kubilay Hanlığını tanıtmıştır.

Timur İmparatorluğu

İkta sistemini uygulamışlardır.

Savaşta yararlı olanlara 'suyurgal' adlı topraklar verilmiştir.

Sultan Hüseyin ve Ali Şir Nevai bu dönemde yaşamıştır.

Uluğ Bey'in Semerkant'ta açtığı medresede Ali Kuşçu önemli araştırmalar yapmıştır.

Timur 1402 Ankara Savaşı'nda Yıldırım Bayezid'i yendi, böylece Osmanlı Fetret devrine girdi.

Babür İmparatorluğu

Zahireddin Muhammed Babür Şah tarafından kurulmuştur.

Taçmahal adlı eser Babürşah tarafından Hindistan'ın Agra kentinde yapılan anıt mezardır.

16 Türk devleti hangileridir?

16 Türk devleti hangileridir?

Büyük Hun İmparatorluğu
Batı Hun İmparatorluğu
Avrupa Hun İmparatorluğu
Ak Hun İmparatorluğu
Göktürk Devleti
Avar Kağanlığı
Hazar Kağanlığı
Uygur Kağanlığı
Karahanlı Devleti
Gazneliler
Büyük Selçuklu Devleti
Harezmşahlar Devleti
Altın Orda Devleti
Timur İmparatorluğu
Babür İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu