Nobel Ödülü nedir? Nobel Barış Ödülü nasıl alınır? Nobel Barış Ödülü'ne kimler aday gösterilebilir?
Nobel Barış Ödülü'nü kazananlar nasıl seçiliyor? Her yıl düzenlenen Nobel Ödülleri kapsamında bir de barış ödülü veriliyor. Dünyanın en prestijli ödülleri olarak kabul gören Nobel Ödülü nedir?
Nobel Ödülü, Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin verdiği, insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacını taşıyan ödüldür. İlk Nobel Ödülleri 1901 tarihinde verilmeye başladı. Türkiye'de ise ilk Nobel Ödülü alan isim Orhan Pamuk olmuştu.
NOBEL ÖDÜLÜ NEDİR?
Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve Fizyoloji veya Tıp alanlarındaki olağanüstü başarılarına yönelik verilir. 1895 yılındaki Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda, 1896 yılından bu yana Nobel Vakfı tarafından idare edilip yürütülür. Ekonomi dalında verilen bir başka ödül ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile Merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlanmıştır.
826 Nobel ödülü kazanandan, 43'ü kadındır; Marie Curie 1903 yılında fizik alanında ilk Nobel Ödülünü kazanan kadın olmuştur. Curie ayrıca 1911 yılında Nobel kimya ödülünü almaya da hak kazanmıştır.
NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ'NE KİMLER ADAY GÖSTERİLİR?
Nobel Barış Ödülü için kişi veya bir kurum kendini aday gösteremez. Aday gösterebilecekler ise şu şekilde sıralanıyor:
Mevcut devlet başkanlarının yanı sıra, ulusal meclisler ve ulusal hükümetlerin üyeleri (kabine üyeleri, bakanlar),
Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası Daimi Tahkim Mahkemesi üyeleri,
Uluslararası Hukuk Enstitüsü üyeleri,
Üniversite profesörleri, tarih, sosyal bilimler, hukuk, felsefe, teoloji ve din profesörleri; üniversite rektörleri ve üniversite direktörleri (veya eşdeğerleri); barış araştırma enstitüleri ve dış politika enstitü müdürleri,
Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterilen kişiler,
Nobel Barış Ödülü'nü kazanan kuruluşlar için ana yönetim kurulu üyeleri veya eşdeğerleri,
Norveç Nobel Komitesi'nin mevcut ve eski üyeleri,
Norveç Nobel Komitesi'nin eski danışmanları.
NOBEL ÖDÜLÜ KAZANANLAR NASIL, KİM TARAFINDAN SEÇİLİR?
Nobel Barış Ödülü'nü alacak kişi Norveç Nobel Komitesi belirlenir ve beş kişiden oluşan bu komitenin üyeleri Norveç Parlamentosu tarafından atanır. Norveç Parlamantosu'ndaki siyasi partilerin gücünü eşit olarak temsil etmesi beklenen komite üyeleri altı yıl bu görevde kalabiliyor ve tekrar seçilebiliyor. Ayrıca bütün üyelerin Norveç vatandaşı olması şartı aranıyor.