Nobel Kimya Ödülü verilen Stanley Whittingham kimdir?

Stanley Whittingham, 2019 Nobel Kimya Ödülü'nün sahibi oldu. Hafif, şarj edilebilir ve güçlü olan lityum-iyon pilleri telefon, bilgisayar ve elektrikli araçlar gibi birçok farklı aletlerde kullanılıyor. Güneş ve rüzgardan elde edilen enerjiyi stokluyor. Nobel Kimya Ödülü nedir? M. Stanley Whittingham nereli, kaç yaşında?

STANLEY WHİTTİNGHAM KİMDİR?

İngiliz-Amerikalı bir kimyacı olan Stanley Whittingham, 1941 yılında Birleşik Krallık'ta dünyaya geldi. Whittingham, 1951-1960 yılları arasında Lincolnshire'daki Stamford School'da, Kimya okumak için Oxford'a gitmeden önce eğitim gördü. Yüksek lisans çalışmalarını tamamladıktan sonra, Dr. Whittingham, 1972 yılına kadar Stanford Üniversitesi'nde doktora sonrası görev yaptı. Ardından 1972'den 1984'e kadar Exxon Research & Engineering Company'de çalıştı. Daha sonra dört yıl boyunca Binghamton Üniversitesi'nde profesör olarak görev yaptı.

SEÇKİN KİMYA VE MALZEME BİLİMİ VE MÜHENDİSLİĞİ PROFESÖRÜDÜR

Beş yıl boyunca, üniversitede dekan yardımcısı olarak görev yaptı. Altı yıl boyunca New York Eyalet Üniversitesi Araştırma Vakfı Başkan Yardımcısı olarak çalıştı. Halen Binghamton Üniversitesi'nde Seçkin Kimya ve Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Profesörü olan Whittingham, interkalasyon elektrotları kavramını keşfederek lityum pillerin gelişimi tarihinde önemli bir adım attı. 1970'lerde üretilen Exxon, Whittingham'ın bir titanyum disülfid katoduna ve bir lityum-alüminyum anoduna dayanan şarj edilebilir lityum pilidir. Ancak, bu şarj edilebilir lityum pil asla pratik değil.

Metalik lityum elektrotlu piller, güvenlik sorunları yaratıyordu. Sonuç olarak, araştırmalar metalik lityum yerine sadece lityum bileşiklerin mevcut olduğu ve lityum iyonlarını kabul edebilen ve serbest bırakan pillerin geliştirilmesine yöneldi. Whittingham, 2007'de DOE'nin Kimyasal Enerji Depolaması çalışmasına başkanlık etti ve şu anda Binghamton Üniversitesi'nde bir DOE Enerji Sınır Araştırması (EFRC) Merkezi olan Kuzeydoğu Kimyasal Enerji Depolama Merkezi'nin (NECCES) Müdürlüğünü yürütüyor.

ULUSAL MÜHENDİSLİK AKADEMİSİNE SEÇİLDİ

Ödüllü bilim insanı, 1971 yılında Elektrokimyasal Derneği'nden Genç Yazar Ödülü, Pil Araştırma Ödülü aldı ve 2004 yılında lityum pil sayesinde bilim ve teknolojiye katkılarından dolayı 2006 yılında derneğin üyesi seçildi. 2010 yılında, GreentechMedia'nın yeşil teknolojiyi geliştirmesine katkılarından dolayı ilk 40 yenilikçi arasında yer aldı. 2012 yılında Whittingham, Lityum Pil Malzemesi Araştırmalarına Ömür Boyu Katkı için IBA Yeager Ödülü'nü aldı ve 2013 yılında Malzeme Araştırmaları Derneği Üyesi seçildi. 2015 yılında Reuters tarafından, Whittingham "enerji depolama malzemeleri için alt katkı kimyasının uygulamayı öncülük ettiği için." Ulusal Mühendislik Akademisi'ne seçildi.

NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ NEDİR, İLK NE ZAMAN VERİLDİ?

Nobel Ödülleri, ilk olarak 1901'de verilmeye başladı ve o günden bu yana 111 kez Nobel Kimya Ödülü verildi.

Toplam 184 kişiye verilen ödüllerden 63'ü tek kişiye verilirken, 23'ü 2 kişi, 25'i ise 3 kişi arasında paylaştırıldı. Nobel Kimya Ödülü'ne bugüne dek 5 kadın layık görüldü: Marie Curie (1911), Curie'nin kızı Irene Joliot-Curie (1935), Dorothy Crowfoot Hodgkin (1964), Ada Yonath (2009) ve Frances H. Arnold (2018).

Nobel Kimya Ödülü'nü alan en genç bilim insanı Frederic Joliot oldu. Joliot, 1935'te eşi Irene Jolio-Curie ile ödülü kazandığında 35 yaşındaydı.

2019 yılı kazananı, 97 yaşında kazanan ABD'li John B. Goodenough ise ödülü kazanan "en yaşlı bilim insanı" olarak kayıtlara geçti. Nobel Kimya Ödülü'nü 2015'te Türk bilim insanı Aziz Sancar kazanmıştı. Sancar, "Nobel Ödülü kazanan ilk Türk bilim insanı" olmuştu.