Martenitsa (Marteniçka) nedir? ne zaman ve neden takılır? Martenitsa nasıl yapılır?

Pek çok kültürde baharın gelişi farklı şekillerde kutlanıyor. Bir Bulgar geleneği olan Marteniçka ( Martenitsa) baharın ilk ayı olan Mart'ın simgesidir. Bulgarlar, çok eskiden gelen bu Martenitsa geleneğini elle yapılan bir bileklikle simgeliyorlar. İşte Martenitsa geleneği hakkında merak edilenler!

MARTENİTSA (MARTENİÇKA) NEDİR?

Martenitsa (Marteniçka), 1 Mart'tan başlayarak martın sonuna kadar takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılan bir süstür. Baharın gelişi münasebetiyle geleneksel Baba Marta (Marta Nine) günleri başlar. Çok eskilere dayanan Baba Marta, Bulgaristan'a has bir gelenektir. Bu günde Bulgarlar yakınlarına ve arkadaşlarına "martenitsa" olarak adlandırılan sembolleri, yıl boyu sağlık ve güç dileğiyle hediye ederler.

Bu bayram Bulgarcada "Çestita Baba Marta!" şeklinde kutlanır. Baba Marta - Marta Nine, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerden biridir. Bu takılar, meyve ağaçlarına, evlere, ev hayvanlarına da takılırlar. Bu şekilde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması için dilekler tutulur.

NE ZAMAN VE NEDEN TAKILIR?

Mart ayı boyunca takılan Martenitsalar, asıl olarak âdete göre, kırlangıç veya leylek görünceye kadar taşınırlar.

Nazardan korunmak için takılıyor

İlk zamanlarda martenitsalar, başka takı ve detaylar kullanmadan, sadece kırmızı beyaz ipliklerden yapılırmış ve nazardan korunmak için insanlara ve hayvanlara takılırmış.

Hastalıklardan korunmak için takılıyor

Bazı bölgelerde bu bükülmüş kırmızı-beyaz sicime altın veya gümüş para bağlanırmış, bu da hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılırmış.

Dileklerin kabul olması için takılıyor

Bulgarların inanışına göre yapılan Marteniçka bileklikler sadece hediye olarak verilir. Para ile satılamaz. 1 Mart'tan itibaren takılan bu bileklikler kırlangıç veya leylekler görüldüğünde çıkarılır ve bahar açmış bir ağaca veya çiçeğe bağlanır. Böylece dileklerinin kabul olunacağına inanılır.

MARTENİTSA NASIL YAPILIR?

Otantik bir sanat niteliğinde olan halkın güzellik ve estetik duygusu daha geç dönemlerde martenitsalarda da kendini gösterir. Önceleri kırmızı-beyaz yünden yapılan martenitsalara, püskül, top, insan gibi değişik şekiller verilir. Martenitsaların gelmiş geçmiş tarihinde en önemli yere sahip olan şekiller ise; "Pijo ve Penda" adıyla bilinen kırmızı ve beyaz ipten yapılmış kuklalardır.

Martenitsalarda kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sağlık ve gücü temsil eder.

Adım adım Martenitsa bileklik yapımı

Martenitsa için gereken gereken malzemeler; beyaz ve kırmızı iplerdir.

-Öncelikle bileğinizin kalınlığına göre kullanacağınız ipleri ayarlayın ve kesin.

-Kestiğiniz kırmızı ve beyaz ipi uç uca bağlayın.

- Bağlayıp düğümlediğiniz ipin düğüm noktası ortada olacak şekilde, bir elinizle kırmızı ipin boşta kalan ucundan tutun ve ipi gerdirin.

-Diğer elinizle de beyaz ipin boşta kalan ucundan tutun ve gerdirmeyi bırakmayın. Beyaz ipi yavaş yavaş saat yönünde çevirin. İpi çevirirken zorlanırsanız gerdirmeyi bırakın. Kırmızı ve beyaz ip birbirine dolanacak.

- En son aşamada diğer ucu da düğüm atın. Ve marteniçkanız hazır .