İsmet İnönü'nün 46. ölüm yıl dönümü! İsmet İnönü kimdir, nereli, hangi cephelerde savaştı?

İsmet İnönü nereli? İstiklal Madalyası sahibi asker ve siyasetçi olan İsmet İnönü, Cumhurbaşkanlık görevini Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatından 1 gün sonra 11 Kasım 1938'den 22 Mayıs 1950 tarihine kadar sürdürdü. İsmet inönü ne zaman öldü? İşte detaylar...

İSMET İNÖNÜ KİMDİR?

Mustafa İsmet, 24 Eylül 1884'te İzmir'de dünyaya geldi. Babasının görevi nedeniyle Sivas'ta ilkokula başladı, 1892'de Askeri Rüştiye'ye girdi, 1895'te okulu bitirdi, Sivas Mülkiye İdadisinde (lise) öğrenimini sürdürdü. 31 Temmuz 1897'de babasının İstanbul'a tayini nedeniyle 6. sınıfta okuldan ayrılmış, Halıcıoğlu'ndaki Harp okulunun lise bölümüne kaydolmuştur. 1900'de liseyi bitirmiş, 14 Şubat 1901'de Topçu Harbiye sınıfına girmiş, 1 Eylül 1903'te okulu birincilikle tamamlamış ve Topçu Mülazımı Sanisi (Teğmen) olmuştur. Okuldaki başarısı sebebiyle Erkânı Harbiye (Kurmay) sınıfına ayrılmış ve burayı da birincilikle bitirerek altın Maarif madalyası almıştır. 1903'te Pangaltı'da bulunan Harp Akademisine girmiş, 26 Eylül 1906'da sınıfının birincisi olarak Kurmay Yüzbaşı rütbesi ile mezun olmuştur. 2 Ekim 1906'da Kurmay Yüzbaşı olarak Edirne Ordu Merkezinde ilk görevine başlamış ve Sahra Topçu 8. Alay 3. Bölük Kumandanı olarak görevine devam etmiş, 7 Kasım 1908'de Kolağası rütbesine yükselmiş ve de Edirne 2. Tümenin Kurmaylık görevine getirilmiştir.

GÜMÜŞ HARP LİYAKAT MADALYASI KAZANDI

İnönü, 26 Şubat 1910'da Yemen Mürettep Kuvvetlerinin Kurmaylığına atanmış ve Hudeyde'ye gelmiştir. İmam Yahya ile yapılan görüşmelere katılmış ve gösterdiği başarılar nedeniyle 26 Nisan 1912'de Binbaşılığa yükseltilmiştir. 25 Şubat 1913 tarihine kadar Yemen'de Genel Kuvvetlerin Kurmay Başkanlığı görevinde bulunmuştur.

Balkan harbinin çıkması üzerine İstanbul'a çağrıldı, 11 Nisan 1913'te Büyük Karargâhı Umumi I. Şubesinde, 8 - 29 Eylül 1913'te Bulgar delegeleri ile İstanbul'da Barış görüşmeleri ile görevlendirildi. 15 Aralık 1913'te Genel Kurmay 3. Şubesinde çalışması için göreve getirildi. 2 Ağustos 1914'te ilan edilen genel seferberlik ile I. Ordunun Kurmaylığına atandı, Osmanlı İmparatorluğu'nun 11 Kasım 1914'te savaşa katılmasından sonra 29 Kasım 1914'te Kaymakamlığa (Yarbaylığa) yükseltildi. 1914'te Başkomutanlık Genel Karargâhı I. Şube Müdürlüğüne atandı, 16 Ağustos 1915'te Gümüş Harp Liyakat Madalyası kazandı, Umumi Karargâhta bir yıl bulunduktan sonra cephede görev istedi, 2 Ekim 1915'te II. Ordunun Kurmay Başkanı oldu ve 14 Aralık 1915'te Albaylığa yükseltildi. 30 Aralık 1916'da II. Orduya bağlı 4. Kolordu Kumandanlığına atandı.

KAFKAS CEPHESİNDEKİ BAŞARILARI NEDENİYLE MADALYA ALDI

12 Aralık 1916'da Kafkas cephesindeki başarıları nedeniyle altın harp madalyası almaya hak kazandı. 1 Mayıs 1917'de Filistin cephesindeki 20. ve 19 Haziran 1917'de 3. Kolordu Komutanlıklarına getirildi, 20 Eylül 1917'de 7. Orduya bağlı 3. Kolordu Kumandanı iken Atatürk'ün Başkomutanlığa verdiği önemli raporun hazırlanmasında rol oynadı.

Mondros Mütarekesi görüşmeleri sırasında 24 Ekim 1918'de Harbiye Nezareti Müsteşarlığına getirildi, 22 Kasım'a kadar bu görevde kaldıktan sonra, 29 Ocak 1919'da kurulan Mütareke Komisyonuna Askeri uzman olmuş ve Harbiye Nezaretinde bu amaçla kurulan Komisyona da Başkanlık yapmıştır. 4 Ağustos 1919'da Kolordu Komutanlığı yetkileri ile Askeri Şura üyeliğine ve Muamelatı Umumiye Müdürlüğüne atanmış ve 8 gün sonra bu görevinden alındı.

EDİRNE MİLLETVEKİLİ OLARAK MECLİSE GİRDİ

Başarılı komutan İnönü, 8 Ocak 1920'de ilk kez Anadolu'ya geçiş yaptı. Davet üzerine İstanbul'a dönmüş, 16 Mart 1920'de İstanbul'un İşgali üzerine tekrar Anadolu'ya geçmiştir. 25 Nisan 1920'de seçilen geçici yürütme kurulunda Atatürk tarafından kendisine bir görev verilmiş ve 3 Mayıs 1920'de kurulan ilk İcra Vekilleri Heyetinde Genel Kurmay Başkanı olmuştur. İnönü, Edirne'yi seçerek Büyük Millet Meclisine Edirne Milletvekili olarak girmiştir.

8 Kasım'da Garp Cephesi Komutanlığına atanmış, Çerkez Etem kuvvetlerini tasfiye etmiş, 10 Ocak 1921'de I. İnönü zaferini kazanmışTIR. Öte yandan Tuğgeneralliğe yükseltildi, 31 Mart - 1 Nisan 1921'de II. İnönü Savaşını kazanmıştır. 1921'de Fevzi Çakmak'ın Genel Kurmay Başkanlığına getirilmesi ile sadece cephe komutanlığı ile görevlendirildi. 10 Kasım 1921'de Garp Cephesi Kuvvetleri, iki ordudan meydana gelmiş ve ordular grubu halinde İsmet Paşa'nın komutanlığına verilmiştir. 9 Eylül'de kazanılan zafer üzerine rütbesi Korgeneralliğe yükseltilmiştir.

CUMHURİYETİN İLK BAŞBAKANI OLDU

İsmet İnönü, 03-11 Ekim tarihleri arasında Mudanya'da mütareke görüşmelerini sürdürdü ve anlaşmayı imzaladı. 26 Ekim 1922'de Edirne Milletvekili sıfatıyla Dışişleri Bakanı olmuş ve Lozan Konferansına heyet Başkanı olarak katılmıştır. I. Lozan Konferansı 4 Şubat 1923'te kesilmiş, II. Lozan Konferansı 23 Nisan 1923'te başlamış ve 24 Temmuz 1923'te Barış Anlaşması imzalanmıştır.14 Ağustos 1923 tarihinden 5 Mart 1924 tarihine kadar ikinci defa Malatya Milletvekili olarak Hariciye Vekili olmuş ve 30 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyetinin ilk Başbakanı olmuştur. 20 Kasım 1924'te Başbakanlıktan çekilmiş ve 5 Mart 1925'te ikinci defa Başbakan olmuştur. 25 Ekim 1937'de istifa ederek görevden ayrıldı.

10 Kasım 1938 tarihinde Atatürk'ün vefatı üzerine 11 Kasım 1938'de Cumhurbaşkanı seçilen İnönü, 14 Mayıs 1950 yılında yapılan seçimlerde Demokrat Parti'nin çoğunlukla iktidara geçmesi üzerine cumhurbaşkanlığından çekildi ve o günden sonra muhalefet liderliği görevine başladı.

2 Mayıs 1954 ve 27 Ekim 1957 seçimlerinde Malatya'dan milletvekili seçilmiş, 20 Kasım 1961'de İnönü başkanlığında ilk koalisyon kabinesi kurulsa da uzun ömürlü olamamıştır. 25 Haziran 1962'de ikinci bir koalisyon hükümeti kurmuştur. 25 Aralık 1963'te bağımsızlardan oluşan üçüncü koalisyon hükümeti kurulmuş ve bu koalisyon Şubat 1965'e kadar devam etmiştir. Ekim 1965 seçimlerinde Adalet Partisi'nin çoğunlukla iktidara gelmesi üzerine ana muhalefet liderliğine devam etmiştir. 25 Aralık 1973'te vefat etmiştir. Kırmızı ve yeşil İstiklal Madalyasına sahip olan İsmet İnönü, evli ve üç çocuk babasıdır.