İroni ne demek? İroni kelimesinin anlamı nedir? TDK ironi nedir, nasıl yapılır, nerelerde kullanılır, örnek cümleler

Türkçe'ye yabancı dillerden geçen kelimelerin anlamı çok merak ediliyor. Bunlardan birisi de "ironi" kelimesidir. Günlük hayatta sıkça gördüğümüz ve cümle içerisinde kullanmak istediğimiz bu kelime aslında ne demektir, ne anlama gelir, nerelerde kullanılır hepsini sizlere anlatalım.

İRONİ NE DEMEK? İRONİ NEDİR?

İroni; söylenenin tam tersinin kastedildiği bir ifadedir, kelimedir.

Söylenen veya yapılan eylem (aksiyon), ciddi görüntüsü altında, karşıt söylenceyi veya eylemi, çelişki noktasına çekmeyi amaçlar. Mizahtan farklı olarak, ironi olaya daha eleştirel açıdan yaklaşır. İroni mimik, jest ve tonlama ile söylemek istenenin altını, dolaylı yoldan çizer.

İroni ve mizah kavramları birbirine benzese de anlam olarak birbirine karıştırılmamalıdır. Bu amaçla ironi terimi, bir olaya eleştirel görüşle yaklaşmaktadır. Fakat mizah daha çok gülmece anlamı taşımaktadır. TDK'da böyle geçmektedir.

Ek olarak eski filozoflardan olan Sokrates'in 2 diyalog yönteminden birisi ironidir.

İRONİ KELİME ANLAMI NEDİR?

İroni günlük hayatta daha çok "Söylenen sözün tersini kastederek kişiyle veya olayla alay etme." anlamında kullanılmaktadır. Bir durum karşısında alay etmek ironi olmuş olur. Cümle içerisinde "İroni yaptım." şeklinde geçebilir.

Bir diğer anlamı "Gülmece" demektir. Mizah ile benzese de bu iki kelime birbirine karıştırılmamalıdır.

TDK'YA GÖRE İRONİ NE DEMEKTİR?

Türk Dil Kurumu'na göre dilimize Fransızca'daki "ironie" kelimesinden geçen ironi kelimesi "Gülmece" ve "Söylenen sözün tersini kastederek kişiyle veya olayla alay etme." anlamlarına gelmektedir.

TDK'ya göre ironi 1. anlamı (edebiyatta) : Gülmece

TDK'ya göre ironi 2. anlamı : Söylenen sözün tersini kastederek kişiyle veya olayla alay etme.

TDK'ya göre anlamları yukarıdaki gibidir. İşaret dilinde yazılışı da gösterilmiştir.

İRONİ TÜRKÇE'YE HANGİ DİLDEN GEÇMİŞTİR?

İroni kelimesi dilimize Fransızca dilinden geçmiştir. Fransızca'da "ironie" kelimesinden türemiş ve ironi halini almıştır.

İRONİ KELİMESİ NERELERDE KULLANILIR? KULLANIM ALANLARI NEDİR?

İroni kelimesi daha çok dalga amaçlı kullanılmaktadır. Hemen hemen günlük hayatımızın her parçasında bu kelime kullanılabilir. İş yerlerinde, okulda, tiyatroda, kitaplarda vb. tüm yerlerde ironi kavramı geçebilir ve kullanılabilir.

İRONİ NASIL YAPILIR? CÜMLE İÇERİSİNDE ÖRNEKLER

Anlattığımız gibi ironi daha çok dalga geçmek amacıyla kullanılmaktadır. Hemen bir örnek verelim;

Mesela bir arkadaşınızla saat 9'da buluşacaksınız diyelim. Arkadaşınız 30 dakika geç geldi. Siz de ona ironik olarak (dalga amaçlı) "Kardeşim çok erken geldin ya. Bu çabanı neye borçluyuz..." diyebilirsiniz. İşte bu ironi olmuş olur. Yani sözde mecaz anlamda ironi olmuş olur. Yoksa cümle içerisinde direkt olarak geçmez. Eğer o cevap olarak "Nasıl yani?" diye sorarsa, sizde ona karşı cevap olarak "İroni yapıyorum abi. Nerede kaldın? Ağaç oldum burada..." diyebilirsiniz. İşte kısaca ironi bu şekilde yapılır.

Şimdi birkaç ironi örneği verelim:

- Örneğin çok sesli konuşan, yüksek sesle konuşan bir kişiye "Biraz daha yüksek sesle konuşur musun? Duyamıyorum..." diyebilirsiniz. Bu ironi olmuş olur. O da size "Nasıl yani ne demek istiyorsunuz?" diye sorarsa karşılık olarak "İroni yapıyorum tabii ki. Lütfen biraz kısık sesle konuşur musunuz..." diyebilirsiniz. Böylelikle ironi kavramını cümle içerisinde de kullanabilirsiniz.

- Mesela halı sahada futbol maçı yapıyorsunuz diyelim. Takımınız 5-0 geri durumda. Bu durumda kalecinize hitaben ironi maksatlı (dalga veya alay edercesine) "Bizim kaleci Muslera'nın kuzeni galiba. Baksana her topu kurtarıyor!" diyebilirsiniz. İşte burada ironi yapmış olursunuz. Kaleci de size ters ters bakarsa ona "İroni yapıyorum kardeşim..." diyebilirsiniz.

Kısacası; Anlatmak istediğiniz şeyin tam tersini söyleyerek ironi yapabilirsiniz. Yani anlatmak istediğinizi alay-dalga geçmek maksadıyla tam tersi ifadeyi ironi olarak karşıdakine söylerseniz burada ironi yapmış olursunuz.

Son olarak sizlerin de bildiği ironi örnekleri varsa yorum bölümünden bizlere yazabilirsiniz. Şimdiden teşekkürler.