Haşhaşi ne demek? Haşhaşiler kimler? Haşhaşi tarikatı lideri kim?

Hasan Sabbah tarafından Alamut Kalesi'nde kurulan Haşhaşilerin cennet vaadi ile bir araya geldiği söylenir. Zekası ve farklı düşünce yapısıyla yaşadığı dönemin yanı sıra tüm dönemlerin dikkatini çeken Hasan Sabah2ın emrinde yüzlerce fedaisi olduğu da öne sürülür. İşte, Haşhaşiler hakkında ayrıntılar...

HAŞHAŞİ NE DEMEK?

"Haşhaşi" kelimesinin kökeni 19. yüzyıla kadar Batı dünyasında tartışma konusu olmuştur. 19 Mayıs 1809 tarihinde Silvestre de Sacy'in çalışmalarına göre Batı dillerinde "suikastçı, kiralık katil" gibi anlamlara gelen ve en erken Haçlı Seferleri kayıtlarında rastlanan "assasini, assissini, heyssisini" gibi kelimelerin kökeni Arapçadaki "haşhaş" kelimesidir. Bu kelimenin çoğulu ise "haşhaşiyyun, haşhaşin" gibi kelimelerdir.

"Haşhaş" kelimesi Arapçada "kuru ot" ve "hayvan yemi" anlamına gelir. Sonraları kelimenin anlamı uyuşturucu etkisiyle bilinen hint keneviri ile özdeşleştirilmiştir.

HAŞHAŞİ LİDERİ KİM?

Sabbahîler ya da Suikastçılar, Şî'a mezhebinin İsmâ'îl'îyye koluna mensup din adamı Hasan bin Sabbah tarafından 1090 yılının Eylül ayında Elemût Kalesi'ni zapt ettiğinde kurulmuş olan dinî tarikat ve siyasî örgüt.

HAŞHAŞİLER KİMLER?

Haşhaşiler'in tarihi Elemût Kalesi'nin alınmasıyla başlar ve Hasan Sabbah uzun süren misyonerlik ve insan kazanma faaliyetleri sırasında Selçuklularla mücadele etmek için ulaşılmaz bir yer arar ve sonunda Deylem'de yaptığı faaliyetler sırasında Alamut Kalesi'nde karar kılar.

Hasan Sabbah buraya vardığında kale onu Selçuklu sultanından almış olan Zeydî-Alevîler Hanedanlığı soyundan gelen Alevi Mehdi adındaki bir hükümdarın elindeydi. Hasan, bölge halkını ve Alamut'ta yaşayanları kendi tarafına çekmiştir.

Sabbah, 4 Eylül 1090 günü gizlice kaleye alınır. Kalenin önceki sahibi elinden bir şey gelmediği için kaleyi terk etmiştir. İranlı tarihçilere göre Hasan Sabbah, Mehdi'ye üç bin altın dinar değerinde bir senet vermiştir. Böylece Hasan Sabbah ve Haşhaşiler örgütlerini resmen kurmuştur.

Haşhaşiler, Orta Çağ İslam dünyasında çok önemli rol oynamışlardır. Büyük Selçuklu Devleti'nin en parlak döneminde düşüşe geçmesine ve Sencer, Berkyaruk ile Muhammed Tapar arasındaki taht kavgalarına önemli etkide bulunmuşlardır.

Selçukluların dağılmasının ardından etkisini sürdüren İran Haşhaşileri, Moğolların İran'ı ve Bağdat'ı ele geçirmesine kadar ayakta kalmış, sonrasında ise son liderleri Rükneddin Hür Şah'ın Hülagü'nün isteklerine uymasıyla 1256 yılında Alamut Kalesi, 1258 yılında Lemeser Kalesi ve 1270 yılında Girduh Kalesi boşaltılmış, Moğollar başta Alamut Kalesi olmak üzere tüm kaleleri yıkmışlardır. Raşidüddin Sinan el-İsmaili döneminde siyasal olarak en parlak dönemlerini yaşamışlardır ve 1273 yılında ise kalelerini Baybars'a teslim etmişlerdir.

HAŞHAŞİ ADI NEREDEN GELİYOR?

Hasan Sabbah'ın lideri olduğu bu tarikat, fedailerini haşhaş ile uyuşturup bir dağa kurduğu kalesinde suni bir cennet yaratan ve onları bu şekilde etkiler. Savaşçıları, çok iyi kurgulanmış bu kalede kendilerini cennette sanmışlardır. Haşhaşın etkisi geçince cennete tekrar kavuşmak için suikastçi olmalariısöylenmiş. Daha sonra onlar, komşu devletlerin özellikle Selçukluların önde gelen yöneticilerine suikast yapmaları için gönderilirdi. Bu şekilde Selçuklu vezirlerinin bile yanlarına kadar gidip öldürdükleri söylenir. Sonrasında saldırı düzenleyen fedailer ise linç edilirmiş, bu yüzden tarihteki ilk intihar bombacısı bunlar sayılabilir.