Halepçe katliamı nedir? Halepçe katliamını kim yaptı? Halepçe katliamı tarihi

Halepçe katliamı, kanlı Cuma şeklinde de anılır. Saddam Hüseyin, 16 Mart 1988 tarihinde bölgedeki halkın üzerine zehirli kimyasal gazlar bıraktı. Saldırıda yaklaşık 5 bin kişi hayatını kaybetti. Saldırının ardından akıllarda ve dillerde ''elma kokusu'' dışında bir kelime yoktu. Halepçe katliamı fotoğrafları ve daha fazlası haberimizde.

HALEPÇE KATLİAMI NEDİR, KİM YAPTI?

Halepçe katliamı, İran- Irak Savaşı döneminde Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in Kürtlere karşı başlattığı Enfal Hareketi'nin son aşaması olarak gerçekleşti. Saddam Hüseyin, savaşta İran'a destek vermekle suçladığı Halepçe halkının bombalanması talimatını verdi. Bunun üzerine Irak ordusuna ait savaş uçakları, 16 Mart 1988'de Halepçe semalarından halkın üzerine gaz bombaları yağdırdı. Saldırıda yaklaşık 5 bin kişi ölmüş, 7 binden fazlası da yaralanmıştı.

KALİAMIN ÇIKIŞ NOKTASI İSYAN OLDU

Saddam Hüseyin'in 23 Şubat-16 Eylül 1988 tarihleri arasında El-Enfal Harekâtı'nı şiddetlendirdiği dönemde Mart ayının ortasında İran ordusu Zafer-7 Harekâtı adlı genel taarruzu başlattı. Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği'ne bağlı Peşmergeler de İran ordusu ile işbirliği yaparak Halepçe kasabasına girdi ve isyan başlattı.

ENFAL OPERASYONLARINDA 150 BİN KİŞİ ÖLDÜ

Baasçıların "harekat", Kürtlerin ise "katliam" diye adlandırdıkları Enfal Operasyonu, 1986-1989 tarihleri arasında gerçekleşti. Tarihi kaynaklara göre dönemin Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in emriyle başlatılan Enfal Operasyonları'nda 150 bin civarında insan katledildi. Bu katliamların bir kısmı kimyasal silah kullanım ile oldu. 1988'de gerçekleştirilen Halepçe katliamı'nda ise zehirli gaz saldırısında 5 bin kişi öldü, 7 bin kişi yaralandı.

'ANNE ELMA KOKUSU GELİYOR'

Halepçe katliamı sırasında ortalığa keskin bir elma kokusu yayıldığı ve çocukların kokuya doğru koştuğu söylenir. Son sözleri ise 'Daye behna seva te' yani 'Anne elma kokusu geliyor' oldu.

Saddam Hüseyin, İran ordusunun ilerleyişini durdurmak için Irak Ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Alî Hasan al-Majîd al-Tikritî'ye (batıda'Kimyasal Ali' lakabı ile bilinir) zehirli gaz bombaları kullanmayı emretti.

BEŞ BİNDEN FAZLA İNSAN HAYATINI KAYBETTİ

16 Mart 1988'de zehirli gaz bombalarını taşıyan sekiz MiG-23 uçağı tarafından Halepçe kasabasına bombardıman düzenlendi. Halepçe sakinleri, İran askerleri ve Peşmergelerle birlikte 5.000'den fazla insanın öldüğü, 7.000'den fazla insanın da yaralandığı tahmin ediliyordu. Ancak Irak Savaşı'ndan sonra bölgeye giren yabancılar tarafından bu rakamın daha da fazla olduğu tespit edildi.

19 Ağustos 1988'de Irak ve İran, ateşkes anlaşmasını imzaladılar. Irak ordusu ateşkesten 5 gün sonra Halepçe'yi geri aldı ve bu işgal esnasında 200 sakinin öldürüldüğü öne sürüldü.

Süleymaniye Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Fuat Baban, bir makalesinde, Halepçe'de özürlü doğum oranının Hiroşima ve Nagasaki'nin 4-5 katı olduğunu iddia etti.

SADDAM HÜSEYİN'E İDAM KARARI

Saddam Hüseyin, Halepçe katliamı'nda Kürtlere karşı soykırım yaptığı suçlamasıyla da yargılanırken, başka bir katliam olan Duceyil Katliamı'nda, insanlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm edildi ve 5 Kasım 2006 tarihinde asılarak idamına karar verildi.

SOYKIRIM OLARAK KABUL EDİLMESİ

1 Mart 2010'da Irak Yüksek Ceza Mahkemesi Halepçe Katliamını soykırım olarak tanıdı. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Mart 2014'te Süleymaniye'ye bağlı olan Halepçe'nin yaşanan acılar nedeniyle il olmasına karar verdi.