Filolog Friedrich Nietzsche'nin 119. ölüm yıl dönümü! Friedrich Nietzsche kimdir?

Friedrich Nietzsche, 1944 yılında Prusya'da dünyaya geldi. Beyin zarında oluşan tümör nedeniyle zihinsel dengesini kaybeden filolog, 1900 yılında yaşamını yitirdi. Friedrich Nietzsche, kitapları, sözleri, etkilendiği kişiler ve hayatı haberimizde…

FRİEDRİCH WİLHELM NİETZSCHE KİMDİR?

Nietzsche, 15 Kasım 1944 tarihinde, Prusya'nın Saksonya bölgesindeki Rocken'de dünyaya geldi. 1854-1858 tarihleri arasında bulundukları yöredeki bir lisede okudu. 1858'den 1864'e dek Pforta'daki ünlü yatılı okulda öğrenim gördü.

En beğendiği yazarların başında filozof olarak Platon, trajedi yazarı olarak Aiskhylos yer alıyordu. Nietzsche, 1861 yılında en beğendiği şair olan Hölderlin üzerine bir denem kaleme aldı. 1864 yılında okul arkadaşı Paul Deussen ile birlikte Bonn Üniversitesine gitti. Bir yıl sonra klasik filoloji çalışmalarını Ritschl'in yönetiminde sürdürebilmek için Leibzig'e geçti. Ritschl, o dönemin en büyük klasik filologlarının başında geliyordu. Nietzsche, Leibzig'de Schopenhauer'ın başyapıtı ile tanışmış ve yazarın ateist olmasından etkilenmişti.

WAGNER, NİETZSCHE'NİN HAYATINI ETKİLEDİ

Ünlü filozof, Rheinishes Museum'da klasik filoloji konuları ağırlıklı olmak üzere bazı makaleler yayımladı. Bu sırada Ritschl'in hararetli tavsiyesiyle Basel'de boş bulunan felsefe kürsüsüne profesör olarak atandı. Henüz doktorasını bile vermeden üniversitede profesör oldu. 1869 yılında Homeros ve Klasik Filoloji başlıklı açılış dersini verdi. 1872 yılında Müziğin Tininden Trajedi'nin Doğuşu başlıklı yapıtını yayımladı. 1876 yılında Richard Wagner Beyrut'ta başlıklı yazısı çıktığı zaman, Nietzsche ve Wagner birbirlerinden kopma noktasına gelmişti. Bu şekilde Nietzsche'nin ilk yazınsal dönemi sona eriyor ve yeni bir düşünsel döneme girmiş oluyordu. İlk döneminde Sokrates'i ve ussalcılığını kınayıcı bir tutum sergilerken yeni dönemde düşünürü yüceltici bir eğilim içine girmişti. Yine bu dönemde yerleşik tüm inançları sorgulamaya başlamıştı. Bu ikinci dönemin simgesi durumundaki yapıtı, 1878-1879 yılları arasında üç bölüm hâlinde yayımlanan "İnsanca, Pek İnsanca" başlıklı çalışmasıdır.

ECCE HOMO ESERİNDE, RAHATSIZLIĞI GÖZE ÇARPIYORDU

Nietzsche, sağlığının giderek kötüleşmesi nedeniyle Basel'deki kürsüsünden istifa etti ve bundan sonraki on yılı İsviçre'nin ve İtalya'nın çeşitli yörelerinde dolaşıp yazarak geçirdi. 1881'de Günün Şafağı'nı, 1882'de Sevincin Bilimi'ni kaleme aldı. 1883-1885 arası yıllarda Böyle Buyurdu Zerdüşt isimli eserini bölümler hâlinde yayımladı. Bu evrede Nietzsche, felsefi görüşlerini ön plana çıkaran İyinin ve Kötünün Ötesinde (1886) ve Ahlakın Soy Kütüğü (1887) isimli eserlerini yayımladı. Nietzsche, bundan sonra Wagner Davası ve Nietzsche Wagner'e Karşı (1888) isimli Wagner karşıtı yazılarını yayımladı. Aynı yıl Putların Alacakaranlığı, Antichrist (Deccal) ve bir tür otobiyografi olan Ecce Homo adlı yapıtları birbirini izledi. Bundan sonraki süreçte zihinsel dengesini yitirerek son on yılını yarı bilinçsiz bir biçimde geçirmiş, 1900 yılında yaşamını yitirdi.