Eşari kimdir? Ebü'l Hasan Eş'ari hangi dönemde yaşamıştır, eserleri nelerdir?

Vahiy ile Akıl arasında orta yolu tercih etmiş, döneminin diğer mezhep anlayışları karşısında Kur'an ve Hadisi esas alması bakımından takip etmiş olduğu metodu ile diğerlerinden ayıran özelliğe sahip olan Eşari kimdir? Ebü'l Hasan Eş'ari hangi dönemde yaşamıştır, eserleri nelerdir? Ebü'l Hasan Eş'ari kaç yaşında vefat etmiştir? Ebü'l Hasan Eş'ari hayatı ve biyografisi nedir? İşte detaylar haberimizde…

EBÜ'L HASAN EŞ'ARİ KİMDİR?

Ebü'l Hasan Eş'arî (873 - 935), Eşarilik itikadi mezhebinin kurucusudur. Ehl-i Sünnetin itikattaki iki imamından biridir.

Yemenli sahabe Ebû Mûsâ el-Eş'arî'nin soyundan gelmektedir. Küçük yaşta babasını kaybetti ve Yahyâ bin Zekeriyyâ es-Sâcî'den ders aldı. Babası vefat edince annesi Mutezile mezhebinin önde gelen âlimlerinden Ebû Hâşim el-Cübbâî ile evlendi. İmam Eş'arî otuz yıl boyunca onun yanında kaldı. Gençliğinde Mutezile fikirlerini benimsediyse de daha sonra Ehl-i sünnet'e girdiğini söylemiştir.

Şafii, Maliki ve Hanbeli mezhebi mensuplarının itikadi meselelerde İmamı, Ebu'l-Hasen el-Eşari'dir

Hanefîlerin itikatta İmamı Ebu Mansur Muhammed Maturidi'dir.

Tam adı Ebu Hasan el-Eşari olup, Milâdi 874 yılında Basra'da doğmuş, Miladi 936 tarihinde Bağdat'ta vefat etmiştir. İtikadi Mezhep imamlarından birisidir.

Vahiy ile Akıl arasında orta yolu tercih etmiş, döneminin diğer mezhep anlayışları karşısında Kur'an ve Hadisi esas alması bakımından takip etmiş olduğu metodu ile diğerlerinden ayıran özelliğe sahiptir.

Onun itikadi mezhep anlayışı Büyük Selçuklu ve diğer Türkler arasında benimsenmiştir. Tuğrul ve Çağrı Beyler, bu mezhebi benimsedikleri rivayet edilmektedir.

ESERLERİ:

İmamı Eşari'nin bilinen elli beş kadar eserinden bazıları şunlardır:

1. Kitab-ül-Füsul: Mülhitler (dinsizler), tabiatçı felsefeciler, dehriler ile zamanın ve alemin kadim olduğuna inananlara reddiyedir. Bu kitapta; Brehmenler, Yahudiler, Hıristiyanlar ve Mecusilere de cevaplar vermiştir.

2. Mucez: On iki kitaptır.

3. Halk-ül-Ef'al.

4. El-Luma fi'r-Reddi ala Ehli'z-Zeygi ve'l Bida' : Kur'an-ı kerim, Allahu Teala'nın iradesi, Allahu Teala'nın görülmesi, kader, istitaa, va'd ve va'id ve imamet meselelerinden bahseden on bölüm ihtiva eden kıymetli bir kitaptır. İmamı Eşari hazretlerinin bu mevzularda söyledikleri hakkında iyi bir kaynaktır.Yakın zamanda Mısır'da ve Beyrut'ta basılmıştır. Beyrut baskısında, ayrıca Richard J.Mc. Carthy tarafından bir mukaddime ve İngilizce tercümesi vardır. Spitta, bu eseri hülasa etmiş, Joselp Hell tarafından Almancaya tercüme edilmiştir.

5. Risalet-ül-İman: Spitta Almancaya tercüme etmiştir.

6. Kitab-ul-Funun: Mülhitlere (dinsizlere) cevap olarak yazılmıştır.

7. Kitab-ün-Nevadir: Kelam ilminin inceliklerini anlatır.

8. Dehrilerin (dinsizlerin) Ehli tevhide karşı yaptıkları bütün itirazlarının toplandığı bir kitap.

9. El-Cevher fi'r-Reddi ala Ehli'z-Zeygi ve'l-Münker.

10 Nazar, istidlal ve şartları hakkında Mutezile alimlerinden Cübbai'nin suallerine verilen cevaplar.

11. Mekalat-ül-Felasife: Felsefecilere cevap olarak yazılmış bir eserdir. Kitap üç makaleyi ihtiva eder. Eserde İbn-i Kays ed-Dehri'nin bazı şüpheleri, Aristo'nun sema (gök) ve alem hakkındaki fikirleri çürütülmüş; hadiseleri, saadet ve şekaveti (kötü durumu) yıldızlara bağlayanlara lazım gelen cevaplar verilmiştir.

12. Cevab-ül-Horasaniyyin: Çeşitli meseleleri ihtiva eder.

13. Makalat-ül-İslamiyyin: Bu eserinde itikadi fırkalardan ve kelam ilminin ince meselelerinden bahsetmektedir. Mezhepler tarihinin temel kitaplarından olan eser matbudur (basılmıştır).

14. El-İbane an Usul-üd-Diyane: Ehli sünnet dışı fırkaların reddi için yazılmış olup, bu husustaki delilleri içinde toplamaktadır. İngilizce tercümesi ile birlikte basılmıştır.

15. Kavl-ül-Cumlat.

16. Eshab-ül-Hadis ve Ehl-üs-Sünne fi'l-İtikad (Basılmamıştır).

17. Risalet-ül-İstihsan el-Havdu fi İlm-il-Kelam: Basılmıştır. İngilizce tercümesi vardır.

18. İzah-ül-Bürhan et-Tebyin ala Usuliddin.

19. Kitab-ül-Ulum.

20. Tefsir-ül-Kur'an eş-Şerh vet-Tafsil: İbn-i Asakir'in bildirdiğine göre, Ebül-Hasan Eşari'nin tefsiri 70 veya 300 ciltti.

İmamı Eşari'nin ayrıca Risale Ketebeha ila Ehli's-Sugur bi Bab-ül-Evbab adlı eseri vardır. Kitap, Kafkas Dağlarının Hazar Denizi ile bitiştiği yerde Bab-ül-Ebvab (Demirkapı yahut Derbend) denilen kasabanın alimlerine yazılmıştır. Bu eser, Ehli sünnet vel-cemaat akaidini geniş olarak anlatmaktadır.