D vitamini nedir? D vitamini eksikliğinde ne olur? D vitamini hangi besinlerde bulunur?

Illinois eyaletindeki Northwestern Üniversitesinde bir grup araştırmacı tarafından yapılan çalışmada, Kovid-19 kaynaklı yüksek ölümlerin görüldüğü İtalya, İspanya ve İngiltere gibi ülkelerdeki ölüm vakalarında D vitamini seviyelerinin diğer ülkelerdeki vakalarla kıyaslandığında daha düşük olduğu tespit edildi. Gelişme sonrası D vitamini nedir? D vitamini eksikliğinde ne olur? D vitamini hangi besinlerde bulunur gibi soruların yanıtları araştırıldı.

D VİTAMİNİ NEDİR?

D vitamini, kalsiyum ve fosforun sindirim yollarında kullanımı ve emilimi ile özellikle çocuklarda büyüme için gerekli vitamin.

Kas zayıflığına karşı vücudu korur, kalp atışının düzenlenmesinde etkilidir, bağışıklık sistemini kuvvetlendirir, tiroit fonksiyonları ve normal kan pıhtılaşması için gereklidir. D vitamini sindirim sisteminden kalsiyum emilimini artırır ve kemiklerde kalsiyum birikimine yardım eder. D vitamini kalsiyum emilimini ve kalsiyumun aktif taşınmasını hızlandırarak artırır. Özellikle bağırsak dokularındaki epitel hücrelerde kalsiyum emilimine yardım eden, kalsiyum-bağlayıcı proteinlerin oluşumunu artırır. Vücuda besinler yoluyla Provitamin - D şeklinde alınır. Güneş ışınlarının etkisiyle deride D vitaminine dönüşür. Bu vitamin, kalsiyum ve fosforun bağırsakta emilimi ve vücutta kullanımı için gereklidir. Kuvvetli kemik ve dişler, bu vitaminin kalsiyumu buralara yerleştirmesiyle olur.

Kaynakları : Karaciğer, balık, balık yağı, yumurta, tereyağı, peynir, mantar, süt.

Günlük ihtiyaç : 0-30 yaş arası için 200 IU, 31-50 yaş arası için 300 IU, 51-70 yaş arası için 400 IU ve 71 yaş ve üzeri için 600 IU

Eksik : 20 ng/mL den az Yetersiz: 21-29 ng/mL arasında Normal: 41-80 ng/mL Toksik: 100 ng/mL den fazla serumdaki düzeylerine göre sınıflandırlıması

Azlığı : Az miktar da kalsiyum ve fosfor alınmasına bağlı olarak kemiklerde yumuşamaya ve kemik ve diş yapısında bozulmalara neden olur.

Fazlası : Bulantı ve kusma yapar. Böbreklere zarar verir.

Çocuklar için önemli: Çocukların güneşin dik gelmediği saatlerde açık havada gezdirilmesi durumunda, deri altındaki ön madde D vitaminine dönüşür.

Alzheimer : 2014 yılında Journal of Neurology Dergisi'nde yayınlanan bir bilimsel araştırmanın sonuçlarına göre orta veya ciddi derecede D vitamini yetersizliği Alzheimer riskini arttırmaktadır.

İktidarsızlık : Ciddi D vitamini yetersizliği olan erkeklerde iktidarsızlık sorununun daha sık gözlendiğine dair bilimsel çalışmalar mevcuttur.

Şizofreni : Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism Dergisi'nde yayınlanan 19 bilimsel araştırmanın derlenmesi ile yayınlanmış bir makalede, D vitamini yetersizliği olan kişilerin olmayan kişilere göre şizofreniye iki kat daha fazla yatkın oldukları ifade edilmiştir.

Kanser : 2010 yılında yayınlanmış D vitamini Konsensusu'na göre D vitamini yetersizliği bağırsak kanseri başta olmak üzere birçok kanser türünün ortaya çıkma riskini arttırmaktadır. D vitamini yetersizliğinin meme kanseri ile de ilişkili olduğu düşünülüyor.

Depresyon : D vitamini yetersizliği olan kişilerin depresyona daha yatkın olduğu biliniyor.

D VİTAMİNİ HANGİ BESİNLERDE VAR?

D vitamini balıklar, ciğer ve yumurta sarısı gibi besinlerde daha fazla bulunmakla birlikte diğer besinlerdeki miktarı oldukça düşüktür. Bu nedenle birçok ülkede kahvaltı gevrekleri, süt gibi besinler endüstriyel olarak D vitamininden zenginleştirilmektedir. Yiyeceklerde sınırlı bulunduğundan ötürü D vitamini ihtiyacının karşılanması güneş ışınları ile yani güneşlenerek mümkün olmaktadır.

NASIL GÜNEŞLENMELİ?

Güneşten gelen UVB ışınları vücutta D vitamini sentezi sağlar. Fakat güneşten aynı zamanda alınan UVA ışınları deri kanserine yakalanma riskini arttırır ve UVA ışınları D vitamini sentezi sağlamaz. Bu nedenle de doğru güneşlenmek önemlidir.

D vitamini sentezi için ideal güneşlenme;

Saat 11.00-15.00 arasında;

Kollar ve/veya bacaklar güneş alacak şekilde;

Güneş koruyucu sürmeden,

Pencere arkasından değil güneş ışığına direk temas ederek,

10-15 dakika arasında olmalıdır. Çok koyu tenli kişilerde bu sürenin daha uzun olması gerekebilir.

KİMLER D VİTAMİNİ DESTEĞİ KULLANMALI?

Kan tahlillerinde D vitamini yetersizliği saptanan kişiler D vitamini desteği kullanmalıdır. D vitamini vücutta birikebildiğinden ötürü doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

D VİTAMİNİ DESTEĞİ NASIL KULLANILMALIDIR?

Cleveland Klinik'te yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre günün en geniş öğünü ile alınan D vitamini desteği vücutta daha iyi kullanılmaktadır. Aç karna veya hafif bir öğünle D vitamini desteği alanlara göre, 2-3 ay sonrasında yapılan kan tahlillerinde büyük bir öğün ile D vitamini alanların D vitamini oranının %50 daha fazla olduğu saptanmıştır.