Cemal Reşit Rey kimdir? 10. yıl marşının bestecisi Cemal Reşit Rey'in ölüm yıl dönümü ne zaman? Cemal Reşit Rey ne iş yapar?

Türkiye'de klasik müziğin kuruluşuna öncülük etmiş müzisyenlerinden biri olan Cemal Reşit Rey neden ölüm yıl dönümü ne zaman? Cemal Reşit Rey neden vefat etti? Cemal Reşit Rey kimdir? Cemal Reşit Rey hakkında bilinmesi gerekenler...

CEMAL REŞİT REY KİMDİR?

Cemal Reşit Rey 25 Ekim 1904 tarihinde Kudüs'te dünyaya gelen Türk besteci, piyanist ve orkestra yöneticisidir.

Türkiye'de klasik müziğin kuruluşuna öncülük etmiş müzisyenlerindendir. Cumhuriyet tarihinin ilk kuşak bestecilerinden biri olarak Türk Beşleri arasında yer alır. Konçertoları, senfonik şiirleri ve başka orkestra yapıtları da olan Rey, Onuncu Yıl Marşı, Lüküs Hayat operetinin de yaratıcısıdır. Sonradan İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'na dönüşen İstanbul Şehir Orkestrası'nın kurucusudur.

CEMAL REŞİT REY HAYATI VE BİYOGRAFİSİ

25 Eylül 1904'te Kudüs'te doğdu. Sarayla yakın ilişkileri olan bir Osmanlı ailesine mensuptur. Babası, o doğduğu sırada Kudüs mutasarrıfı olan Ahmet Reşit Rey, annesi ise ünlü Osmanlı devlet adamı Ahmet Fethi Paşa'nın kızı Fethiye Hanım'dır. Müziğe yeteneği Kudüs'teki çocukluk döneminde ortaya çıktı. İlk müzik derslerini annesinden aldı ve sekiz yaşındayken bir vals besteledi. Babasının Kamil Paşa Kabinesi'nde Dahiliye Nazırlığı'na atanması üzerine Cemal Reşit beş yaşındayken ailece İstanbul'a geldiler.

Cemal Reşit, ilkokul yıllarında piyano çalışmaya başladı. Öğrenimine Galatasaray Lisesi'nde devam ederken Kamil Paşa Hükümeti'nin düşmesinden sonra aile, 1913 yılında zorunlu olarak Paris'e taşındı. Babası, Mahmud Şevket Paşa suikastından dolayı gıyabında mahkum edildiği için bir süre Fransa'da, ardından Cenevre'de yaşadılar.

Fransız kültürü etkisiyle izle­nimcilik akımının üslubunu benimsemiştir. İlk bakışta kozmo­polit bir görüntü yansıtan müzikografisine karşılık, Türk folklor ve teksesli mü­ziğine derin bilgisi ve yargı yeteneğiyle eğilerek halk türkülerinin çoksesli örnek­lerinde olduğu gibi gerçekten soylu ve bilgili çalışmalar vermiştir. Ayrıca eski İstanbul'un yaşam ve geleneklerine, İs­lâm inançlarına bağlılığı eserlerinde kolayca sezilmektedir. Kardeşi Ekrem Reşit Rey'in yaz­dığı Üç Saat, Lüküs Hayat, Deli Dolu, Maskara, Hava Civa operetlerinin müzik­leri, Cumhuriyetin 10. yıldönümü için Fa­ruk N. Çamlıbel'in şiirinden marşolarak uyarladığı Çıktık Açık Alınla (10. Yıl Marşı) ve Yedek Subay Marşı en bilinen aserlerindendir.Türk miziğinin önemli isimlerinden olan Rey, yurtiçinde ve yurtdışında birçok ödüle layık görülmüştür.

CEMAL REŞİT REY NEDEN VEFAT ETTİ?

7 Ekim 1985'te 80 yaşında hayatını kaybetti ve Edirnekapı'daki aile mezarlığına defnedildi.

İSMİNİ TAŞIYAN YAPITLAR

Cemal Reşit Rey Konser Salonu

Cemal Reşit Rey İlkokulu

Cemal Reşit Rey Guzel Sanatlar Lisesi

CEMAL REŞİT REY ÖDÜLLERİ

Cenevre Konservatuvarı Solfej Birincilik Ödülü (1914-1915)

Cenevre Konservatuvarı Piyano Birincilik Ödülü (1914-1915)

Cenevre Konservatuvarı Erkek Birincilik Ödülü (1915-1916)

Cenevre Konservatuvarı parnak Birincilik Ödülü (1915-1916)

İspanyol Hükümeti'nin Alfonso X el Sabio Nişanı (1953)

İtalyan Hükümeti'nin Stella della Solidarietà Italiana Nişanı (1957)

Fransız Hükümeti'nin Chevalier de la Legion d'Honneur payesi

Fransız Hükümeti'nin Officier de la Legion d'Honneur payesi

TİSAV Elli Yıl Sahnede Kalanlar Ödülü (1980)

İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Osman Hamdi Ödülü (1981)

Atatürk Sanat Armağanı (1981)

Devlet Sanatçısı Unvanı (1981)

Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Profesörü (1984)

Sevda-Cenap And Vakfı Altın Onur Madalyası (1985)

CEMAL REŞİT REY ESERLERİ NELERDİR?

Operaları

Faire Sans Dire, tek perde. Libretto: Ekrem Reşit Rey (Alfred De Musset'ten yararlanılarak) 1920.

Yarın Marek, üç perde, dört tablo. Libretto: Xavier Fromentin 1920.

Sultan Cem, beş perde, on iki sahne. Libretto: Ekrem Reşit Rey (Roussel Despierre'nin senaryosuna göre) 1924.

Zeybek, üç perde. Libretto: Ekrem Reşit Rey 1926.

Köyde bir facia, tek perde. Libretto: Ekrem Reşit Rey 1929.

Çelebi, dört perde. Libretto: Ekrem Reşit Rey 1942–1945. Orkestrasyonunun tamamlanması 1973.

Operet ve müzikalleri

La Petit Chaperon Rouge, iki sahne, 1920.

Üç saat, üç perde, 1932.

Lüküs hayat, üç perde, 1932.

Deli dolu, üç perde, 1934.

Saz Caz, üç perde, 1935.

Maskara, üç perde, 1936.

Hava Cıva, üç perde, 1937.

Yaygara 70, 1969.

Uy balon dünya, 1970.

Bir İstanbul masalı, 1971.

Cemal Reşit Rey'in müzikal komedisi (revü'sü)

Adalar revüsü, 1934.

Alabanda, 1941.

Aldırma, 1942.

Orkestra yapıtları

Bebek Efsanesi (Senfonik Şiir), 1928,

Karagöz (Senfonik Şiir), 1930–1931.

Enstantaneler (Senfonik İzlenimler), 1931.

Scéne Turques (Halk Dansları Üzerine) dört parça, 1928.

Paysages de Soleil (Senfonik İzlenimler), 1931.

Inıtation (Senfonik Şiir), 1935.

Senfoni No:1, 1941.

L'appel (Senfonik Şiir), 1953.

Fatih (Senfonik Şiir), 1953.

Katibim (Piyano ve orkestra çeşitlemeler), 1953.

Senfonik Konçerto (İkili Orkestra için), 1963.

Senfoni No:2, 1969.

Türkiye (Senfonik Rapsodiler).

50. Yıla Giriş (Senfonik Bölüm), 1973.

Konçertoları

Konçerto Kromatik (Piyano ve Orkestra için), 1932–1933.

Keman Konçertosu, 1939.

Piyano Konçertosu, 1949.

Gitar Konçertosu, 1978.

Konçertant parçaları

Introduction and Dance (Viyolonsel ve Orkestra için), 1928.

Konçertant Parçalar (Viyolonsel ve Orkestra için), 1955.

Andante ve Allegro (Keman ve Yaylılar Orkestrası için), 1967.

Oda müzikleri

Sonat (İki Piyano için), 1924.

Kentet (Beş Üflemeli Çalgı için), 1932.

Ondes Martenot ve Yaylı Çalgılar için Poem, 1934.

Yaylı Çalgılar Kuarteti, 1935.

Kısa Parça (Keman ve Piyano için), 1936.

Kuartet (Piyano ve Yaylılar için), 1938 – 1939.

Sextour (Tenor, Piyano ve Yaylılar Dörtlüsü için), 1939.

Colloqye Instrumental, 1957.

12 Prelüd ve Füg (İki Piyano için), 1969.

Şan ve orkestra eserleri

Anadolu Türküleri (Dört Parça), 1926.

İki Anadolu Türküsü, 1930.

Mystique (Mevlana'nın "Mesnevi" Mukaddimesi), 1938.

Üç Anadolu Türküsü, 1970.

Vokal Fantezi, 1980.

Şan ve piyano eserleri

Je Me Demande (şiir: Ekrem Reşit Rey), 1919.

Üç Melodi (Paris'te Fromont Yayınevince basılmıştır), 1920.

Initiales sur un Banc (şiir: Ekrem Reşit Rey), 1921.

Chanson du Printemps (şiir: Ekrem Reşit Rey), 1922.

Au Jardin (şiir: Philoxene Boyer), 1923.

L'Offrande Lyrique (sekiz ezgi), 1923.

Nocturne (şiir: Ekrem Reşit Rey), 1925.

12 Anadolu Türküsü (Paris'te Heugel Yayınevince yayınlandı), 1925–1926.

Vatan (Hulusi Öktem'in "Mekteplerde Musıki" adlı kitabında yayımlanmıştır, 1930.)

Dört Melodi (şiirler: Baki Süha Ediboğlu), 1956.

Koro eserleri

Anadolu Halk Türküleri (dört sesli koro için), 1926.

İki Parça (eşliksiz kadın korosu için "Yunus Emre'nin şiirleri üzerine", 1936.

On Halk Türküsü (dört sesli koro ve piyano için), 1963.

Marşları

10. Yıl Marşı (piyano ve şan; bando için düzenlemeleri yapılmıştır), 1933.

Denizciler Marşı (şan ve piyano için; bando düzenlemeleri yapılmıştır), 1935.

Yedek Subay Marşı (piyano ve bando düzenlemesi yapılmıştır), 1940.

100. Yıl Marşı, 1981.

Piyano yapıtları

Scénes Turques, Anadolu Türküleri üzerine 6 parça (Heugel yayınevi, Paris), 1928.

Paysages de Soleil (Anadolu Halk Dansları üzerine 6 parça), 1930–1931.

Sonat, 1936.

Pelerinages Dans la Ville Qui N'est Plus que Souvenir (Ankara Devlet Konservatuvarı Yayını), 1940–1941.

Fantezi, 1948.

İki Parça, 1959.

On Halk Şarkısı (koro şarkılarının piyano uyarlaması, Ankara Devlet Konservatuvarı Yayını), 1967.

Sahne müzikleri

Özyurt, 1933.

Macbeth, 1934

Kral Lear, 1936.

Hamlet, 1936.

Benli Hürmüz, 1936.