Can Yücel kimdir? Can Yücel nereli, ne zaman öldü? Can Yücel şiirleri

Can Yücel, hiciv tarzında yazdığı şiirleri her kesimden tarafından sevilerek takip edilmişti. Che Guevara ve Mao'dan yaprığı çeviriler nedeniyle hapis cezası alan Yücel, afla birlikte serbest kaldı ve Bir Siyasinin Şiirleri adlı kitabını yayımladı. Hayata dair şiirleri, sözleri en çok paylaşılan olan Can Yücel'in hayatına dair merak edilenler haberimizde. Peki Can Yücel kimdir?

CAN YÜCEL KİMDİR?

Can Yücel, 21 Ağustos 1926'da İstanbul'da doğdu. İlk eğitiminin ardından Can Yücel, Ankara Atatürk Lisesinde lise öğrenimini tamamladı. Tek parti döneminin 7 yıl süre ile Milli Eğitim Bakanlığını yapan Hasan Ali Yücel'in oğludur. 1943 yılında, yakın dostu ve Ankara Atatürk Lisesi'nden sınıf arkadaşı Gazi Yaşargil ile birlikte yurt dışı eğitim bursu kazandığı halde, babası, dönemin Millî Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel " Bakan, kendi oğluna torpil yaptı derler" diyerek karşı çıktı. Fakat Gazi Yaşargil, bu bilginin doğru olmadığını, ikisinin de ailelerinin imkanlarıyla yurt dışına gittiklerini açıkladı.

Ankara ve Cambridge üniversitelerinde Latince ve Yunanca okudu. Çeşitli elçiliklerde çevirmenlik, Londra'da BBC'nin Türkçe bölümünde spikerlik yaptı. Avrupa'nın çeşitli şehirlerinde yaşayan Yücel, ülkemize geri döndüğü zaman çıkan Kore Savaşı sonrasında askerliğini Kore'de yaptı. Askerlik dönüşü, Bodrum'a yerleşen Can Yücel, aldığı dil eğitimi sayesinde turist rehberi olarak çalıştı. Bir süre sonra ise İstanbul'a yerleşti ve kendini şiir yazmaya verdi.

12 Mart 1971 döneminde Che Guevara ve Mao'dan çeviriler yaptığı gerekçesiyle 15 yıl hapse mahkum oldu. 1974'te çıkarılan genel afla dışarı çıktı. Dışarı çıkışının ardından hapiste yazdığı Bir Siyasinin Şiirleri adlı kitabını yayımladı. 12 Eylül 1980 sonrasında müstehcen olduğu iddiasıyla "Rengahenk" adlı kitabı toplatıldı.

DATÇA'YA YERLEŞMESİ VE SON YILLARI

Mahkumiyeti biten şair, daha sonra kendisi ile özdeşleşen Datça'ya yerleşti. Burada da kalemini kullanmaya devam eden Can Yücel, Leman ve Öküz dergilerinde yazılarını yayımladı. Yine bu yıllarda usta kalem, Süleyman Demirel'e hakaret ettiği gerekçesiyle yargılandı. Her zaman politik kimliğini de belli eden Can Yücel, bir dönem ÖDP (Özgürlük ve Dayanışma Partisi)'nin İzmir 1. sıra milletvekili adayı da oldu.

KENDİNE ÖZGÜ TARZI

Edebiyata şiir ile başlayan Can Yücel'in kendine özgü bir üslubu vardı. Kaba ama samimi olan bu tarzını şiirinde sokak dilini, argoyu ve birbirinden farklı jargonları bulmak mümkündür. Şiirlerinin en önemli özelliği toplumsal bir duyarlılık ve bu duyarlılığı veriş biçimi olarak ise hicvi seçmesidir. Tabiat sevgisi Can Yücel'in şiirlerinde dikkat çeken diğer önemli kavramlardan biridir. Can Yücel'in şiirlerine aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

Can Yücel, taşlama ve toplumsal duyarlılığın ağır bastığı şiirlerinde, yalın dili ve buluşları ile dikkati çekti. Can Yücel'in ilham kaynakları ve şiirlerinin konuları; doğa, insanlar, olaylar, kavramlar, heyecanlar, duyumlar ve duygulardır. Şiirlerinin çoğunda sevdiği insanlar vardır. 'Maaile' şairin kitaplarından birine koyduğu bir ad. Can Yücel için ailesi çok önemlidir: eşi, çocukları torunları, babası.. Bu insanlarla olan sevgi dolu yaşamı şiirlerine yansımıştır. 'Küçük Kızım Su'ya', 'Güzel'e', 'Yeni Hasan'a Yolluk', 'Hayatta Ben En çok Babamı Sevdim' bu sevgi şiirlerinden bazılarıdır.

CAN YÜCEL'E AİT SANILAN ŞİİRLER

Can Yücel'e ait olduğu iddiasıyla paylaşılan meşhur metinlerden biri "Bayram". Ramazan Bayramı'nda da sıklıkla internette rastladığımız bu metin Can Dündar'ın 10 Ocak 2006 tarihli Milliyet köşe yazısı. Ancak Nazlı Ilıcak'tan Reha Muhtar'a pek çok isim bu metni Can Yücel'e ait olduğu iddiasıyla gazete köşesinden paylaştı. Bunun dışında şu isimli eserler de Can Yücel'e ait olmadığı tespit edilmiştir.

1. Bağlanmayacaksın 2. Kadın Dediğin 3. Erkek Dediğin 4. Seninle Olmanın En Güzel Yanı 5. Anladım 6. Herşey Sende Gizli 7. Eğer 8. Herkes Gitmek İstiyor 9. Sevdiğin Kadar Sevilirsin 10. Sağlık Olsun 11. Tam zamanında Yaşamak (Yaşamak Zamanı) 12. Tersten Yaşamak 13. Biraz Değiştim 14. Bir gün Anlarsın 15. Gitmek 16. Seninle Yaşlanmak İstiyorum 17. Asla Keşkelerim Olmadı 18. Özledim Seni 19. Bilmelisin ki 20. Aşk 21. Boşver ve Yaşı Başı 22. Olmuyorsa Zorlamayacaksın 23. Ben Benden Olgun İnsan İsterim Karşımda 24. Öyle Sabah Uyanır Uyanmaz Fırlama Yataktan 25. Farkında Olmalı İnsan 26. Bir Eşi Olmalı İnsanın 27. Unutma 28. Sevgi Emekmiş 29. Özleme Dair (Kim Özlerdi?) 30. Ömür Dediğin Bir Gündür O da Bugündür 31. Aşk Ayakkabı Gibidir 32. Rakı İçen Kadınlar 33. Ateş ve Su 34. Ülke Bölünsün İstiyorum 35. Kadınım Ben 36. Senin İçin Yasak Dediler 37. Bayram Şiiri 38. Dostlar Irmak Gibidir 39. Öyle Bir Hayat Yaşadım ki 40. Bir Yolun varsa Gidilecek 41. Ömür Dediğiniz Nedir Ki 42. Fakirin Gayrimeşru Çocuğu 43. Ey Yüreğim 44. Özlersin 45. Hepsi Bu 46. Birşey Eksik 47. Kendimden Özür Diliyorum 48. Bir Kadını Ağlatmak 49. Ölüm Bir An 50. Galiba Yoruldum

BİR İHTİMAL DAHA VAR, O DA ÖLMEK Mİ DERSİN

Can Yücel ayrıca Lorca, Shakespeare, Brecht gibi önemli yazarların oyunlarından çeviriler yaptı. Shakespeare çevirileri (Hamlet, Fırtına ve Bir Yaz Gecesi Rüyası) aslına bağlı kalmayan, eserleri topluma aktarma amacıyla yaptığı çevirilerdir. Shakespeare'in ünlü 'to be or not to be' sözünü 'bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin' şeklinde Türkçeleştirmiştir. 1959'da ilk baskısı yayımlanan 'Her Boydan' adlı kitabında dünya şairlerinin şiirlerini serbest ama çok başarılı bir biçimde Türkçeye çevirmiştir.

Güler Yücel ile evli olan şair, bu evlilikten iki kızı (Güzel Yücel ve Su Yücel) ve bir oğlu (Hasan Yücel) oldu.

ÖLÜMÜ

Can Yücel, 12 Ağustos 1999'da tedavi gördüğü Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi'nde "ağız boşluğu kanseri" nedeniyle hayatını kaybetti. Vasiyetini sevgili eşi Güler Yücel'e bırakmıştı. İsteği ömrünün son 10 yılını geçirdiği, Datça'ya gömülmekti. "Mekanım Datça olsun, öldükten sonra beni buraya gömün" derdi.

Ölüm yıl dönümlerinde anma törenleri, "şarap" içiliyor gerekçesi ile Datça Belediyesi tarafından yapılmadı. "Mekanım Datça Olsun" isimli bir kitap yazması ve yayınlaması nedeniyle, mezarı Datça şehrine defin edilen Yücel'in mezarı, Datça'da adına tören düzenlenmemesi ve başka yerlerde yapılan törenler nedeniyle yıkıma uğratıldı ve mezar taşı parçalandı. Mezarı yakınında bulunan "Can Evi" isimli alan ise, bu yıkımın ardından kapatıldı.

Cenazesi dönemin Belediye Başkanı Ahmet Piriştina'nın öncülüğüyle Datça'ya en sevdiği günebakan çiçekleriyle uğurlandı. Büyük Gölcük depreminin meydana geldiği tarihte, 17 Ağustos 1999'da defnedildi.

ESERLERİ

Yazma – 1950.

Her Boydan – 1959, Çeviri Şiirler.

Sevgi Duvarı – 1973.

Bir Siyasinin Şiirleri – 1974.

Ölüm ve Oğlum – 1975.

Şiir Alayı – 1981, ilk dört şiir kitabı.

Rengâhenk – 1982.

Gökyokuş – 1984.

Beşibiyerde – 1985, ilk beş şiir kitabı.

Canfeda – 1985.

Çok Bi Çocuk – 1988.

Kısa Devre – 1990.

Kuzgunun Yavrusu – 1990.

Gece Vardiyası Albümü – 1991.

Güle Güle-Seslerin Sessizliği – 1993.

Gezintiler – 1994.

Maaile – 1995.

Seke Seke – 1997.

Alavara – 1999.

Mekânım Datça Olsun – 1999.

En Uzak Mesafe.

Benim Adım Firuzansa Ne Olayım.

Cazcı firuzan – 1997.

Hotuhların dramı.

Biraz alıştım.

Bördübet'ten Sedir Adası'na.

Yüz Kitabı Şiirlerimden Seçmeler – 2010.

Yaprak Dökümü.

ÇEVİRİLERİ

Hamlet (Shakespeare)1992. İstanbul: Papirüs Yayınları, 1994

Bahar Noktası (Bir Yaz Gecesi Rüyası'nın çevirisi) (Shakespeare) 1981

Muhteşem Gatsby (The Great Gatsby, F. Scott Fitzgerald) 1964

Yeni Başlayanlar İçin Marx (Marx Para Principantes) 1977

Salozun Mavalı (Peter Weiss) Bilgi Yayınları.