TÜM KATEGORİLER
Aydın Sayılı kimdir?
Türk bilim insanları arasında önemli yere sahip olan Aydın Sayılı'nın biyografisi, hayatı, nereli olduğu "Aydın Sayılı kimdir?" şeklinde aratılarak merak ediliyor. Peki, 5 Türk Lirası'nda yer alan Aydın Sayılı kimdir? Aydın Sayılı nereli, ne zaman öldü? Detayları haberimizde…
Birçok kişinin 5 Türk Lirası'nın arkasında yer alan Türk bilim insanı Aydın Sayılı'nın hayatı araştırılıyor. Peki, Aydın Sayılı kimdir? Aydın Sayılı nereli, ne zaman öldü, ödülleri neler? İşte detaylar…
AYDIN SAYILI KİMDİR?
Türkiye'de bilim tarihçiliğinin yerleşmesini sağlamış bilim adamıdır. Ordinaryüs Profesör Doktor unvanı taşır. 1942 yılında Harvard Üniversitesi'nde bilim tarihi alanında doktorasını tamamlamış olan Sayılı, dünyada bilim tarihi alanında bilinen ilk doktora derecesinin sahibidir. 2009 yılında tedavüle sürülen 5 Türk Lirası banknotlarının arka yüzünde portresi bulunur.
AYDIN SAYILI HAYATI
2 Mayıs 1913'te İstanbul'da dünyaya geldi. Babası Abdurrahman Bey, annesi Suat Hanım'dır. Ailesinin üçüncü çocuğu idi. Babasının İran'da görev yapması nedeniyle çocukluğunun bir kısmı İran'da geçti.
İlköğrenimini İstanbul'da orta öğrenimini Ankara'da tamamladı. 1933 yılında Ankara Atatürk Lisesindeki mezuniyet sınavları sırasında sınav heyeti içinde cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk de yer alıyordu. Cumhurbaşkanı, gösterdiği üstün başarı üzerine bu öğrenci ile ilgilenilmesini istemişti. Millî Eğitim Bakanı Reşit Galip Bey, kendisini bilim tarihi ile ilgilenmeye yönlendirdi. Liseyi bitirdiği yıl, Millî Eğitim Bakanlığı'nın yurtdışına öğrenci göndermek için açtığı sınavı kazandı ve Harvard Üniversitesi'nde bilim tarihi okumak üzere Amerika Birleşik Devletleri'ne gönderildi. George Sarton onun yetişmesinde çok etkili oldu. 1942 yılında George Sarton'un yönettiği "İslam Dünyasında Bilim Kurumları" başlıklı tezi ile Harvard Üniversitesi'nden doktora derecesi aldı. Bu doktora, dünyada bilim tarihi alanında verilen ilk doktora derecesi olarak bilinir.
1943 yılında yurda döndüğünde Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü'nde göreve başladı. Onun göreve başlamasıyla bölüm programına tarih dersleri konuldu. 1946'da felsefe kürsüsüne Bilim Tarihi Doçenti olarak atandı. 1952 yılında Bilim Tarihi Profesörü oldu. 1952-53 ve 1956-57 yıllarında ABD hükûmeti ve Fords Vakfı'ndan aldığı burslarla 10-11 ay süreli olarak ABD'de kaldı ve araştırma yaptı. Çeşitli Amerikan üniversitelerinden aldığı teklifleri, Ankara'ya karşı sorumluluklarını yerine getirmek için reddetti. 1958 yılında Ordinaryüs Profesör unvanını aldı. Başyapıtı olan "İslam Dünyasında Rasathane ve Genel Rasathane Tarihi İçindeki Yeri" adlı eserini 1960'ta yayımladı. 1974 yılında fakültenin Felsefe Bölümü Başkanlığına seçildi; 1983'te emekli oluncaya kadar bölüm başkanlığını sürdürdü.
Sayılı, Ankara Üniversitesi'nde hizmet verdiği uzun yıllar boyunca sadece 3 doktora öğrencisi yetiştirdi. Sevim Tekeli astronomi tarihi, Esin Kahya doğa bilimleri ve tıp tarihi, Melek Dosay ise matematik tarihi alanında doktoralarını yaptı.
Üniversitedeki görevinin yanı sıra 1947'de Türk Tarih Kurumu tam üyeliğine seçilerek bu kurumda çalışmalar yürüten Sayılı, Orta çağ Türk Tarih Kol Başkanı olarak yıllarca hizmet etti.
1961'de Uluslararası Bilim Tarihi Akademisi'nin tam üyesi oldu ve 1962'den itibaren 3 yıl boyunca bu kurumda as-başkanlık yaptı.
Üniversitedeki görevinden emekli olduktan sonra 1984 yılında Atatürk Kültür Merkezi ve Atatürk Araştırma Merkezi adlı iki yeni kurum kurulmuş, bu kurumlar Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu ile birleştirilmişti. Böylece meydana gelmiş Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu adlı kurumun dört biriminden birisi olan Atatürk Kültür Merkezi'ne başkan olarak atandı. Atatürk Kültür Merkezi adına "Erdem" adlı derginin çıkarılmasında büyük emek harcadı. 1993 yılında bu görevden emekli oldu.
Henüz emekliliğinin ilk ayında iken 15 Ekim 1993 günü sokakta kalp krizi geçirerek hayatını yitirdi. Ankara Cebeci Asri Mezarlığı'nda toprağa verildi.
AYDIN SAYILI ALDIĞI ÖDÜLLER NELER?
• 1973'de Ord.Prof.Dr.Aydın Sayılı, "Nicolaus Copernicus" üzerine çalışmaları nedeniyle 1973 yılında Polonya hükümeti tarafından Copernicus Madalyası ile ödüllendirildi.
• 1977'de TÜBİTAK Hizmet Ödülü aldı.
• 1981'de İstanbul Üniversitesi Üstün Hizmet Ödülü aldı.
• 1990'da yaşam boyu verdiği hizmetlerden ötürü UNESCO Ödülü aldı.
5 TL ÜZERİNDE KİM VAR
1 Ocak 2009'dan itibaren dolaşıma girmiş olan 5 Türk Lirası banknotlarının arka yüzünde, Aydın Sayılı'nın bir portresi yer almaktadır. Portre, İslam Tarihi Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi tarafından sağlandı.[5] Portrenin sol tarafındaki alanda DNA ve atom sembolleri, güneş sistemi ve el figürleri bulunmaktadır. 5 TL'nin ön yüzünde Atatürk resmi vardır.
