Aort anevrizması nedir, ölümcül mü?

Aort anevrizması, sol kalpten çıkan ve aort adı verilen atardamarda bölgesel genişleme olması sonucu kesecik oluşması durumudur. Sıklıkla 60 yaşın üzerindeki hipertansiyon hastalarında görülebilen bu genişleme noktalarında ani olarak yırtılmalar meydana gelebilir. Aort anevrizması nedir, ölümcül mü?

AORT ANEVRİZMASI NEDİR?

Aort anevrizması, en basit anlatımıyla bir atardamarda, damar çapının normalden %50 daha fazla genişlemesine yol açan bir cins balonlaşma olarak tarif edilebilir.

Anevrizmalar, oluştukları yere göre çok farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Genellikle yüksek tansiyon, kireçlenme, bazı enfeksiyonlar ve bağ dokusu hastalıkları anevrizma nedenleri arasında sayılabilir. Bazı grup anevrizmalarda genetik faktörlerin etkisi büyüktür. Kromozomlardaki bozukluklardan kaynaklanan damar duvarı yapısının normal kuvvetinde olmamasıbu tip anevrizmalara örnek olarak verilebilir.

Aort'ta en sık karşılaşılan anevrizmalar, infrarenal dediğimiz böbrek altında böbrek damarları çıktıktan sonraki bölgede ve asendan bölge dediğimiz aortun kalpten hemen çıkışındaki aort damarında görülen genişlemelerdir. Ancak anevrizma her bölgede oluşabilir hatta bazen bütün aortu boydan boya kaplayan türleriyle karşılaşmak da mümkündür.

Aortun çapı vücut yüzey alanına, yani hastanın kilo ile boyuna ve bulunduğu bölgeye bağlı olarak değişir. Normal şartlarda erişkin bir hastadan bahsedersek aort çapının üst sınırını dört santim olarak algılayabiliriz. Aort'un anevrizma halinde ulaştığı boyut ise anevrizmanın yapısına göre değişim gösterir. Anevrizmanın yapısı kese tarzında ise farklı, armut tarzında ise farklı ölçülere ulaşır. Basitçe şöyle açıklanabilir: Anevrizmalı damarda, damarın genişliği normal boyutunun %50'sinden fazla artar. Örnek verecek olursak, dört santimetrelik damar, altı santimetreye çıkabilir.

AORT NEDİR?

Aort, vücudumuzda bulunan en büyük atardamar olup sol kalpten çıkar. Aort damarı, akciğerlerde temizlenmiş oksijen açısından zengin kanın kalpten vücut dokularına pompalandığı noktada bulunur. Kan dolaşımının merkezinde bulunan bu damarda yetişkinlerde dakikada ortalama 5 litre kan pompalanır.

Aort çıkan aorta, arkus aorta, inen aorta ve abdominal aort olmak üzere dört bölümden oluşur. Abdominal aorta damarın karın bölgesindeki kısmına verilen isimdir. Aort damar yırtılması belirtilerinin şiddet yırtılmanın meydana geldiği damar bölüme göre farklılık gösterir. Kalbe daha yakın olan bölgelerde oluşan yırtıklar ölümcül olabilen daha şiddetli belirtilerle seyreder.

AORT ANEVRİZMASI NEDENLERİ VE RİSK FAKTÖRLERİ

Aort anevrizması oluşma riski yaşla birlikte artış gösterir. Bunun nedeni, damar duvar yapısının yıllar içinde değişime uğramasıdır. Damar duvarı yaş ilerledikçe elastikiyetini kaybetmekte ve damar duvarında oluşan basınca dayanıklılığı azalmaktadır.

Vakalarının %50'sinden fazlasında, ateroskleroz yani damar sertliği anevrizmanın sebebidir. Yüksek tansiyonu olan hastalarda da yaygındır. Yüksek tansiyon damar duvarında gerginliğe yol açarak anevrizmaya zemin hazırlar. Hipertansiyon ateroskleroz için de risk faktörüdür.

Bakteriyel enfeksiyonlar, anevrizma gelişiminde diğer bir nedensel faktör olarak rol oynayabilir. Enfeksiyon damar duvarında iltihaplanmaya neden olur ve anevrizmaya zemin hazırlar. Enfeksiyonun neden olduğu bu keseleşmeye mikotik anevrizma denir.

Aort anevrizmasının daha nadir nedenleri arasında tüberküloz, sifiliz gibi hastalıklarda görülen damar duvar iltihabıdır. Marfan sendromu, Ehler-Danlos sendromu gibi bazı doğuştan var olan bazı genetik hastalıklarda da aort anevrizması riski artmıştır.

AORT ANEVRİZMASI TANISI NASIL KONULUR?

Doktorlar genellikle başka amaçla yapılan ya da rutin bir muayene sırasında aort anevrizmasını keşfederler. Örneğin, abdominal aort anevrizması sıklıkla başka bir nedenle yapılan batın ultrason muayenesi sırasında saptanır. Steteskopla dinleme sırasında damar duvarında kanın oluşturduğu akış sesleri duyulabilir.

Göğüs bölgesindeki bir aort anevrizması da genellikle başka amaçla çekilen göğüs grafisinde tesadüfen keşfedilir. Daha doğru bir sonuç kalp ekosu yapılarak elde edilir. Bu incele ile aortun diğer bölümleri de açıkça görülebilir.

Aort anevrizmasının boyutu ve şiddeti ile ilgili ayrıntılı veriler bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ya da anjiyografiile elde edilebilir.