Alp Er Tunga kimdir? "Alp Er Tunga öldü mü?" ağıtı nedir? Alp Er Tunga gerçekten yaşadı mı? Gerçek mi, efsane mi?

Alp Er Tunga kimdir? Alp Er Tunga gerçekten yaşadı mı? Gerçek mi, efsane mi? sorularının yanıtı merak ediliyor. Alp Er Tunga'nın, Turancılarca Türklerin eski atalarının soyundan geldiği öne sürülür. Ayrıca, Divân-ı Lügati't-Türk'te ve Kutadgu Bilig'de, İran destanı Şehnâme'nin kahramanlarından Efrasiyab (Afrasyab)'la aynı kişi olduğu belirtilir.

ALP ER TUNGA KİMDİR?

Alp Er Tunga, veya Alp Er Tonğa (Altay Türkçesi: İlb Er Tonga], efsanevi bir Türk hakanıdır. Alp" (alp, yiğit, kahraman, bahadır)[, Er" (er, erkek, adam) ve tonğa" (babür/bebür) anlamındadır. Zaman zaman Saka Hanı olarak bahsedilir. Tunga sözcüğü aslında leopar cinsinden yırtıcı bir hayvanın adıdır.

Tarihi kayıtlara göre "Türk Hakanı" Alp Er Tunga M.Ö. 7. yüzyılda yaşadı. Saka Türklerinin lideriydi. İranlılarla mücadele etti. Hakkındaki efsanelere göre Türkistan, İran'ın bir bölümü ve Azerbaycan'ı kapsayan bölgede 'Turan İmparatorluğu' kurmuştu. Türk tarihinin en eski edebi ve siyasi metinlerinden kabul edilen Divan-ı Lügat-it Türk'te de Kutadgu Bilig'de de adil bir hükümdar ve kahraman bir savaşçı olarak adı geçiyor.

İranlı şair Firdevsi'nin meşhur Şehname'sinde ise Alp Er Tunga 'Afrasiyab' sıfatıyla 'İran'ın baş düşmanı' olarak tasvir ediliyor. Selçuklu Türklerinin de atası kabul edilen Alp Er Tunga'nın mezarı bugüne kadar daha çok yine Türkmenistan'daki Merv şehrinde aranıyordu. Çünkü Merv, Alp Er Tunga'nın kurduğu, bir bilim ve kültür merkezi haline getirerek devletini yönettiği bir şehir olarak biliniyor. 2012 yılında da Alp Er Tunga'nın mezarının Merv'de bulunduğu gündeme gelmişti.

Adı ve Tarihsel Konumu

Tunga sözcüğü aslında leopar cinsinden yırtıcı bir hayvanın adıdır. Bir yiğitlik simgesi olarak alplere isim diye verilir. Uzun saçlı olmak Tunga'yı çağrıştırdığı için alpler saç uzatırlar. Ayrıca cengaverler yırtıcı hayvanların özellikle de aslan, kaplan, pars, tunga gibi hayvanların postlarını giyerler. Bu postlar savaşçılığın sembolüdür. Alpar Tunga Han, yanında iki tane tunga (leopar) ile resmedilir, sırtında da bir post vardır, postun dişleri başının üzerinden görünür. Tüm Türk Dünyasında olduğu kadar, İran ve Ortadoğu halklarının pek çoğu tarafından tanınır. Selçukluların 33 atasından biri olarak sayılır. Yeraltındaki 100 sütunlu demir sarayında yaşar. Alpar sıfatıyla anılır. İran mitolojisinde adı Afrasyab olarak geçer.

Yaşamıyla ilgili bilgiler efsanelere dayanan Alp Er Tunga'nın, Turancılarca Türklerin eski atalarının soyundan geldiği öne sürülür. Ayrıca, Divân-ı Lügati't-Türk'te ve Kutadgu Bilig[6]'de, İran destanı Şehnâme'nin kahramanlarından Efrasiyab (Afrasyab)'la aynı kişi olduğu belirtilir. Şehname'ye göre İran - Turan savaşları sırasında Zaloğlu Rüstem ile giriştiği mücadele sırasında pusuya düşürülüp öldürülmüştür. Öldürülmesiyle ilgili Alp Er Tunga Sagusu, Divân-ı Lügati't-Türk'ün çeşitli yerlerinde örnek metin olarak verildiği söylenmektedir.

ALP ER TUNGA GERÇEK Mİ?

Alp Er Tunga'nın gerçek mi efsane mi olduğu farklı tarihçiler tarafında farklı şekillerde aktarılmıştır. Ancak kesin bir sonuca varılmamıştır.

TÜRK PROFESÖRÜ MEZARINI BULDUĞUNU BELİRTMİŞTİ

Gazi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Necati Demir, ismi destanda ve yazıtlarda geçen efsanevi Türk hakanı Alp Er Tunga'nın mezarını bulduğunu söyledi. Akademik çevrede büyük heyecan yaratan ve temkinli yaklaşılan bu açıklama hakkında Demir, ayrıntılı bilgileri önümüzdeki günlerde paylaşacağını da ekledi.

"BUHARA'DA TARAFIMCA BULUNMUŞTUR"

Söz konusu mezarı Orta Asya'nın en eski yerleşim bölgelerinden olan ve günümüzde Özbekistan sınırları içinde bulunan Buhari'de bulduğunu söyleyen Prof. Dr Necati Demir, sosyal medyadan yaptığı paylaşımda "Türk dünyasına saygı ile duyurumuzdur. Türklüğün ortak atası Alp Er Tunga'nın mezarı Buhara'da tarafımca bulunmuştur. Ayrıntılı bilgiler önümüzdeki günlerde. Türk dünyasına selam olsun" dedi.