Abidin Dino kimdir? Abidin Dino ne zaman öldü, heykeli nerede? Abidin Dino eserleri ve tabloları!

Abidin Dino kimdir, sorusunun yanıtı merak edilen konular arasında yer alıyor. Nazım Hikmet'in "Bana mutluluğun resmini çizebilir misin Abidin?" diye seslendiği ünlü ressam Abidin Dino'nun hayatına dair detayları haberimizde bulabilirsiniz. Abidin Dino ne zaman öldü? İşte, Abidin Dino eserleri ve tabloları...

ABİDİN DİNO KİMDİR?

Abidin Dino, 23 Mart 1913 tarihinde İstanbul'da doğdu. 7 Aralık 1993 tarihinde Paris'te hayatını kaybeden çok yönlü sanatçımız Abidin Dino, çağdaş Türk resminin öncülerindendir. Ressam, karikatürist, yazar, film yönetmeni olan sanatçı, Türk resim tarihinde D Grubu ve Yeniler Grubu adlarıyla anılan sanat topluluklarının öncülerinden oldu. Türkiye'nin yanı sıra Fransa, Cezayir, ABD gibi ülkelerde sergiler açmış, yurtdışında "Fransa Plastik Sanatlar Birliği Onursal Başkanlığı", "New York Dünya Sanat Sergisi Danışmanlığı" gibi görevler üstlendi.

Sol siyasi görüşlü bir aydın olan Abidin Dino, bu düşünceleri nedeniyle bir süre Türkiye'de sürgünde yaşadıktan sonra 1952'den itibaren yaşamını Paris'te sürdürdü. Şair, Arif Dino'nun kardeşi, yazar Güzin Dino'nun eşidir. Beşiktaş kulübü tarafından efsane futbolcular arasında gösterilen ünlü kaleci Sabri Dino'nun da amcasıdır.

ABİDİN DİNO İLE NAZIM HİKMET ARASINDAKİ DOSTLUK

Abidin Dino ile Nazım Hikmet çok yakın arkadaştılar. Nazım Hikmet, Abidin Dino'nun yaptığı resimlerin hayranıydı. Bir gün yazdığı Saman Sarısı adlı şiirinde bu çok yakın arkadaşına şu şekilde seslenmiştir;

"Abidin'e söylemeli de resmini yapsın Beyazıt Meydanı'nda şehit düşenin

ve Gagarin Yoldaşın ve daha adını sanını kaşını gözünü bilmediği-

miz Titof Yoldaşın ve ondan sonrakilerin ve tavan arasında yatan

genç kadının

Küba'dan döndüm bu sabah

Küba meydanında altı milyon kişi akı karası sarısı melezi ışıklı bir

çekirdek dikiyor çekirdeklerin çekirdeğini güle oynaya

sen mutluluğun resmini yapabilir misin Abidin

işin kolayına kaçmadan ama

gül yanaklı bebesini emziren melek yüzlü anneciğin resmini değil

ne de ak örtüde elmaların

ne de akvaryumda su kabarcıklarının arasında dolanan kırmızı balığınkini

sen mutluluğun resmini yapabilir misin Abidin?"

ABİDİN DİNO'NUN HAYATI

ÖĞRENİM YILLARI

Abidin Dino, Divân-ı Muhasebât Müdürü Rasih Bey ile müzik ve edebiyatla ilgili bir hanım olan Saffet Hanım'ın oğlu olan Abidin, ailenin beşinci çocuğu idi. Doğduğu yıl ailesi Cenevre'ye, ardından Fransa'ya yerleştiğinden çocukluğu Avrupa'da geçti. 1925'te ailesiyle birlikte İstanbul'a döndü. Robert Kolej'de öğrenim görmeye başladı. Önce babasının ve ardından annesinin ölümünden sonra sanata olan ilgisinin ağır basması nedeniyle öğrenimini yarıda bıraktı ve ağabeyi şair Arif Dino'nun desteğiyle resim, karikatür ve yazı alanında kendini geliştirmeye başladı.

SANATA ATILIŞI

Abidin Dino'nun ilk çizimleri Yarın gazetesinde, ilk yazıları Artist dergisinde 1930'lu yılların başında yayımlandı. Bu yıllarda Nâzım Hikmet'in "Sesini Kaybeden Şehir" ve "Bir Ölü Evi" adlı kitaplarına kapak desenleri de çizdi ve kendini çok genç yaşta "ressam" olarak kabul ettirdi. Halkın Dostu Gazetesi'nde yayımlanan Atatürk'ü konu alan, çizgilerle süslü röportajı ile Atatürk'ün de beğenisini kazandı.

1933 yılında "D Grubu" adlı sanat grubunun kurucuları arasında yer alan Abidin Dino, bu grupla amaçladığı, memlekette sanatın gelişmesini ve yayılmasını sağlamak, düşünce yanı ağır basan resimler yaparak, batıdaki çağdaş akımlarla boy ölçüşecek yenilikler getirmekti.

ATATÜRK SAYESİNDE SİNEMA EĞİTİMİ ALMASI

1933 yılında Türkiye'nin Kalbi Ankara isimli belgesel filmi çekmek için Türkiye'ye gelen Sovyetler Birliği'nin ünlü yönetmenlerinden Sergey Yutkeviç bir sergide Abidin Dino'nun resimlerini görüp beğenir. Yutkeviç'in filmini izleyen Atatürk, kendisinden bir Türk gencini yetiştirmesine olanak olup olmadığını sormuştu. Böylece Yutkeviç, Abidin Dino'dan dekoratör ve ressam olarak çalışmak üzere kendisiyle SSCB'ye gelmesini istedi.

Dino, 1934 yılında sinema öğrenimi görmek üzere SSCB'ye gitti ve üç yıl kaldı. Üç yıl boyunca Leningrad'da Eisenstein ve Yutkeviç'in yanında makyajdan dekora, rejiden senaryoya tüm yönleriyle sinema eğitimi aldı. Yutkeviç'in yönettiği "Madenciler" filminde çalıştı. Bu dönemde sol fikirlerle tanıştı. 1937'de II. Dünya Savaşı nedeniyle Sovyetler Birliği tüm yabancı öğrencileri ülkelerine geri gönderme kararı alınca Leningrad'dan ayrılmak zorunda kaldı.

Abidin Dino, Sovyetler Birliği'nden sonra Londra'ya ve oradan da Paris'e gitti. İspanya'daki iç savaşta Cumhuriyetçiler safındaki uluslararası gönüllü tugaylar bünyesinde savaşmak için Paris bürosuna başvurduysa da, cumhuriyetçiler açıkça kaybetmek üzere olduğundan kabul edilmedi. 1937'de yerleştiği Paris'te ressam ve dekoratör olarak film çekim çalışmalarında bulundu. Gertrude Stein, Tristan Tzara, Eisenstein, Andre Malraux ve Pablo Picasso gibi dönemin önde gelen sanatçılarıyla dostluklar kurdu.

YURDA GERİ DÖNÜŞÜ

Abidin Dino 1939'da Türkiye'ye döndü, 1941'de arkadaşlarıyla Yeniler Grubu'nu oluşturdu. Grubun açtığı ve liman çevresindeki balıkçıları konu alan sergi, büyük ilgi uyandırdı. Dino, çizgi ve desenlerin ön plana çıktığı resimlerinde işçi ve köylü tiplerini özgün bir üslupla işledi. Başlangıçta Picasso'nun etkisinde kalan sanatçı, daha sonraları yapıtlarında özgün ve yerel bir senteze ulaştı.

Çeşitli dergilerde çizgi ve yazılarıyla halktan yana, gerçekçi bir sanat görüşünü savundu. İlk sayısı 18 Kasım 1938'de çıkan S.E.S (Sanat.Edebiyat.Sosyoloji) adlı derginin çıkmasına büyük katkı veren sanatçı, bu derginin kapanmasından sonra pek çok başka dergi çıkardı. Amacı, faşizm ile mücadelede mümkün olduğunca çok kişiyi harekete geçirmekti. Türkiye Komünist Partisi'nin önemli üyelerinden birisi oldu.

HEYKELİ NEREDE?

Ressamın 1995 senesinde yapılan heykeli Kadıköy'deki Özgürlük Parkı'nda yer almaktadır.

Abidin Dino'nun Özgürlük Parkı'ndaki heykeli

SÜRGÜN HAYATI VE PARİS'E YERLEŞMESİ

Liman Sergisi'nin açıldığı 1941 yılında Abidin Dino, siyâsî nedenlerle önce Mecitözü'ne (Çorum), sonra Adana'ya sürgüne gönderildi. Adana'da Türk Sözü gazetesini yönetti. Kel adlı bir oyun yazdı, ancak oyun hemen toplatıldı. Çukurova'nın pamuk işçilerini konu alan resimler yaptı ve heykel ile ilgilenmeye başladı. 1943 yılında yazar ve dilbilimci Güzin Dikel ile evlendi. Sürgün sona erince İstanbul'a döndü. 1950'de Çingeneler adlı filmin senaryosunu yazdı, senaryo yasaklandı.

Abidin Dino, 1952'de yurt dışına çıkış yasağı kalkınca kesin olarak Paris'e yerleşti. 1954'ten itibaren sekiz yıl boyunca Paris'teki Mayıs Salonu sergilerine katıldı. Fransa, Cezayir, Amerika gibi değişik ülkelerde sergiler açtı. Fransa Plastik Sanatlar Birliği onur başkanlığı New York Dünya Sanat Sergisi danışmanlığı gibi görevlerde bulundu. "İşkence", "Atom Korkusu", "Savaş ve Barış", "Çıplaklar", "Dört Kent", "Dağ-Deniz" gibi birçok yapıtı çeşitli galeri, müze ve koleksiyonlarda yer aldı.

Abidin Dino'nun 1966'da yönettiği Dünya Futbol Kupası'nı konu alan "Gol" adlı belgesel filmle İngiliz Film ve Televizyon Sanatları Akademisi tarafından yönetmen Robert Joseph Flaherty anısına verilen belgesel film ödülünü aldı.

1968 öğrenci olayları sırasında Paris sokaklarında yürüyüşlere, toplantılara katıldı, sokaklardaki etkinlikleri çizdi. Türkiye'deki ilk kişisel sergisini 1969'da açarak Paris çalışmalarının bir bölümünü gösterdi.

1979 yılında Fransız Plastik Sanatlar Birliği"nin Onursal Başkanlığı'na seçildi, 1989'da Fransız Kültür Bakanlığı'nın Sanat ve Edebiyat Altın Şövalye Nişanı ile ödüllendirildi.

Fikret Mualla, Hakkı Anlı, Remzi Raşa, Selim Turan, Avni Arbaş, Nejat Devrim, Mübin Orhon ve Albert Bitran ile beraber Paris Türk Ekolü pentür sanatçılarındandır.

Zaman zaman Türkiye'de kişisel sergiler açan Abidin Dino'nun sergileri arasında "Eller, Parmaklar, Acılar, Acayipler, Tedirginler, Domatesler" başlıklı sergisi (1984, İstanbul) ve "Bu Dünya Sergisi" (1987, İstanbul) vardır. El motiflerinden oluşan heykeli 1993'te Maçka'ya yerleştirildi. Aynı yıl, "Biçimden Öte" ve "Acıyı Çizmek" adlı kitaplarını yayımladı.

1990'da tiroid kanseri teşhisi konan Abidin Dino, 7 Aralık 1993 günü Paris'te yaşamını yitirdi. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Aşiyan'daki aile mezarlığında toprağa verildi.

KİTAPLARI

Kısa Hayat Öyküm - Can Yayınları

Sensiz Her şey Renksiz - Can Yayınları

Sinan - Bir Düşsel Yaşamöyküsü - Can Yayınları

Yeditepe Öyküleri - Can Yayınları

Nazım Üstüne (Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş.

ABİDİN DİNO'NUN ESERLERİ

Zaman zaman Türkiye'de kişisel sergiler açan Abidin Dino'nun sergileri arasında "Eller, Parmaklar, Acılar, Acayipler, Tedirginler, Domatesler" başlıklı sergisi (1984, İstanbul) ve "Bu Dünya Sergisi" (1987, İstanbul) vardır. El motiflerinden oluşan heykeli 1993'te Maçka'ya yerleştirildi. Aynı yıl, "Biçimden Öte" ve "Acıyı Çizmek" adlı kitaplarını yayımladı. 1990'da tiroid kanseri teşhisi konan sanatçı, 7 Aralık 1993 günü Paris'te yaşamını yitirdi. Cenazesi İstanbul'a getirilerek Aşiyan'daki aile mezarlığında toprağa verildi.

Şimal Güdüm

Haberler.com - Gündem