1 Dünya Savaşı... Birinci dünya savaşı nedenleri ve sonuçları nedir? Birinci dünya savaşı tarihi ve kısa özeti

1. Dünya Savaşı Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Veliahtı Franz Ferdinand, 28 Haziran 1914 günü Saraybosna'yı ziyaretinde bir Sırp Milliyetçisi olan Gavrilo Princip tarafından eşi Prenses Sophie ile birlikte suikaste uğradı. Birinci dünya savaşı bu olaydan sonra meydana geldi. 1 dünya savaşı... Birinci dünya savaşı sebepleri, nedenleri ve sonuçları nedir? Birinci dünya savaşı tarihi ve kısaca özeti

1 DÜNYA SAVAŞI

1. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914'te başlayan ve 11 Kasım 1918'de sona eren Avrupa merkezli küresel savaştır. 1. Dünya Savaşı'na dek Dünya Savaşı veya Büyük Savaş olarak adlandırılmıştır. Savaşın taraflarından Osmanlı İmparatorluğunca "Genel Savaş" anlamında Harb-i Umumi, halk arasında ise Seferberlik olarak adlandırılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri savaşa girinceye kadar savaş, ABD'de Avrupa Savaşı olarak anılmıştır. Zamanın büyük güçleri iki tarafa ayrılarak savaşta yer almışlardır:

İtilaf Devletleri (Birleşik Krallık, Fransa Cumhuriyeti ve Rus İmparatorluğu'nun Üçlü İtilaf'ı merkezlidir) ve İttifak Devletleri (asıl olarak Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve İtalya Krallığı'nın Üçlü İttifak'ı merkezlidir; fakat Avusturya-Macaristan anlaşmaya karşı saldırıya geçtiği için İtalya savaşa girmemiştir).

Bu ittifaklar yeniden yapılanmış (İtalya, İtilaf Devletleri'nin tarafına geçmiştir) ve yeni devletlerin savaşa girmesiyle genişlemiştir. İtalya Krallığı'nın İtilaf Devletleri'ne geçmesinin asıl nedeni Fransa Cumhuriyeti ve Birleşik Krallık'ın İtalya Krallığı'nın kendi saflarında savaşa girmesi halinde savaşa henüz girmeyen Osmanlı İmparatorluğu'ndan toprak vereceğini söz vermesidir.

Nihayetinde 60 milyon Avrupalı dâhil olmak üzere 70 milyon askeri personel, tarihin en büyük savaşlarından biri için seferber edilmiştir. Yeni teknolojiler sayesinde silahların öldürücülüğünde görülen muazzam ilerlemeye karşılık savunma ve hareketlilikte aynı miktarda gelişme olmaması sonucu yaklaşık 9 milyon muharip I. Dünya Savaşı zayiatları. Böylece bu savaş dünya tarihindeki en çok zayiat verilen beşinci savaş olmuş ve savaşa katılan devletlerde birçok politik değişikliğe ve devrimlere yol açmıştır.

1. Dünya Savaşı

1. DÜNYA SAVAŞI NEDENLERİ (1914 – 1918)

Birinci Dünya savaşının nedenleri;

• İtalya ve Almanya'nın siyasi birliklerini geç tamamlayıp sömürgecilik yarışına girmesi
• Devletlerarası hammadde yarışması.
• Avusturya-Macaristan ile Rusya'nın Balkanlarda nüfuz elde etmeye çalışması.
• Devletlerarası bloklaşma ve silahlanma yarışması.
• Ulusçuluk akımı.
• Almanya ile Fransa arasındaki Alsas-Loren sorunu.
• Sırplı bir gencin Avusturya-Macaristan veliahtı Ferdinandı Saraybosna gezisi sırasında öldürmesi.

İTİLAF DEVLETLER (ANLAŞMA)

• İngiltere
• Fransa
• Çarlık Rusya
• ABD
• Japonya
• Çin
• Hollanda
• İtalya
• Yunanistan

İTTİFAK DEVLETLER(BAĞDAŞMA)

• Almanya
• İtalya
• Avusturya-Macaristan
• Osmanlı Devleti
• Bulgaristan

ABD : Savaşın süresini kısalttı.

Osmanlı Devleti: Savaşın süresini uzattı.

İtalya : Taraf değiştirdi.

Japonya : İlk çıkan devlet.

Yunanistan : Savaşa son katılan.

Almanya'nın Osmanlı Devletini Yanında Savaşa Sokma Nedenleri

• Kendi savaş yükünü hafifletmek.
• Osmanlının dini gücünden faydalanmak
• Osmanlının demografik gücünden yararlanmak
• Osmanlının jeopolitik gücünden faydalanmak

Osmanlının Almanya'nın Yanında Savaşa Girme Nedenleri

• Siyasi yalnızlıktan kurtulmak
• Almanya ile yapılan gizli anlaşma
• Kaybettiğimiz toprakları geri almak düşüncesi
• İttihat ve Terakkinin Almanya hayranlığı
• Almanya'nın Türk ve Müslüman bir sömürgeye sahip olmaması
• Almanya'nın savaşı kazanacağına inanılması.

Osmanlı Devletinin Savaşa Girmesi ve Sonuçları

İngiltere'den kaçan "Greben ve Breslav" adlı iki alman savaş gemisi Osmanlı Devletine sığınıyor. Osmanlı Devleti bu iki gemiyi Almanya'dan satın aldığını açıkladı. İsimleri "Yavuz ve Midilli" olarak değiştirildi. Bu gemiler Rusya kıyılarını bombalayarak Osmanlı Devleti fiili olarak savaşa katıldı.

Sonuç :

• Almanya'nın savaş yükü hafifledi.
• Osmanlı Devleti Kapitülasyonları kaldırdığını açıkladı.
• Savaşın süresi uzadı.
• 5. Mehmet Reşat cihat ilan etti.
• Yeni cepheler açıldı.

1. Dünya Savaşı

CEPHELER

- TAARRUZ SAVUNMA YARDIM

• Kafkasya
• Kanal Çanakkale
• Irak
• Suriye-Filistin
• Hicaz-Yemen Galiçya
• Makedonya
• Romanya

A. TAARUZ CEPHELERİ

a) Kafkasya Cephesi

Kafkasya Cephesinin Açılma Nedenleri

• Kars, Ardahan ve Batum'u geri almak.
• Turancılık düşüncesini gerçekleştirmek
• Bakü petrollerine ulaşmak

1915 – Hasan İzzet Paşa'yı dinlemeyen Enver Paşa Sarıkamış harekatını başlattı.

1915 – Ruslar ilerleyerek Muş, Erzincan, Bitlis, Bayburt, Van, Erzurum ve Trabzon illerini işgal etti.

1915 – Tehcir kanunu ile Ermeniler Suriye, Lübnan ve Hatay illerine gönderildi.

1916 – Bölgeye Mustafa Kemal atandı. Tuggeneral olduktan sonra Rusların elindeki Diyarbakır, Muş ve Bitlisi geri aldı.

1917 – Rusya'da Ekim devrimi yaşandı. Çarlık Rusya yıkıldı. Sovyet Rusya kuruldu.

1918 – Rusya savaştan Brest-Litovsk Anlaşması ile çekildi. İşgal ettiği bölgelerden çekilirken Kars, Ardahan ve Batum illerini de bize bıraktı.

b) Kanal Cephesi

Kanal Cephesinin Açılma Nedenleri

• Kaybettiğimiz Mısırı geri almak
• İngiltere'nin sömürge yolları ile bağlantılarını kesmek.
• Bu cephe Almanya'nın isteği ile açılmıştır.
• Komutan Cemal Paşa'dır.

B. SAVUNMA CEPHESİ

a) Çanakkale Cephesi

Çanakkale Cephesinin Açılma Nedenleri

• İstanbul'u alarak Osmanlıya son vermek ve savaşın süresini kısaltmak.
• Kararsız kalan balkan ülkelerini kendi yanlarına çekmek.
• Rusya'ya boğazlar üzerinden yardım göndermek.
• Rusya'nın buğdayından yararlanmak
• Osmanlının, Avrupa ve Asya'daki birlikleri arasındaki bağlantıyı kopartmak.

Çanakkale Savaşının Sonuçları

• Savaşın süresi en az 2 yıl uzadı.
• Bulgaristan Osmanlının yanında savaşa girdi. Bu sayede Osmanlı ile Almanya arasında kara bağlantısı sağlandı.
• Mustafa Kemalin rütbesi Albaylığa yükseltildi.
• Mustafa Kemal Anadolu'da tanınan komutan konumuna geldi.
• 500 bin insan hayatını kaybetti.
• Rusya'ya yardım gitmedi böylece ekonomik kriz derinleşti.

NOT : Mustafa Kemal Çanakkale Savaşını kazandıktan sonra "Hamdolsun İstanbul'u kurtardık" demiştir.

b) Irak Cephesi

Irak Cephesinin Açılma Nedenleri

• Rusya'ya karadan yardım göndermek.
• Türklerin İran üzerinden Hindistan'a ulaşmasını engellemek.
• Musul ve Abadan petrollerini almak.

Komutan Süleyman Askeri Bey'dir.

Kut'ül Amare'de 25.000 bin İngiliz askeri ve General Thousand'ı esir aldık. Kut'ül Amare fatihi "Kazım Karabekir'dir."

c) Hicaz-Yemen Cephesi

Hicaz-Yemen Cephesinin Açılma nedenleri

• İngilizlerin kutsal bölgeleri ele geçirmek istemesi
• İngilizlerin bölge petrollerini ele geçirmek istemesi

Hicaz-Yemen Emiri: Şerif Hüseyin

Gizli Anlaşmanın adı: Mc Mohan Anlaşması

Komutan : Fahrettin Paşa

Eseri : Medine Müdafaası

Lakaplar : Çöl ortasında Plevne Kahramanı, Çöl Aslanı, Çöl Kaplanı

Kamp: Sidir Beşir Kampı – Esir Türk askerlerini İngilizler buraya getiriyor.

1921 yılında TBMM bu olayı kınadı.

Ajanın adı: Arabistanlı Lawrence

d) Suriye-Filistin Cephesi

Suriye-Filistin Cephesinin Açılma Nedenleri

• Kanal Cephesinin devamıdır. Anadolu'ya güneyden girmek ve Suriye petrollerini ele geçirmek.
• Kudüs'ü ele geçirmek.

1. Dünya Savaşı

Gizli Anlaşmalar

• İstanbul Anlaşması – (İngiltere x Fransa x Rusya) – Boğazlar Rusya'ya bırakıldı.
• Londra Anlaşması – (İngiltere x Rusya x Fransa x İtalya) – İtalya taraf değiştirdi.
• Skyes-Pieot Anlaşması – (İngiltere x Fransa) – Ortadoğu paylaşıldı.
• Petrograd Protokolü – (İngiltere x Fransa x Rusya) – Doğu Anadolu Ruslara verildi.
• Mc Mohan Anlaşması – (Şerif Hüseyin x İngiltere) – Hicaz merkez olmak üzere Arabistan Devleti kurulacak.
• Saint Jean de Maurienne – (İngiltere x Fransa x İtalya) – Güneybatı Anadolu İtalya'ya verildi. -İzmir-

Tüm bu gizli anlaşmaları Sovyet Rusya açığa çıkardı.

Wilson İlkeleri

• Yenen devletler yenilenlerden toprak ve savaş tazminatı almayacak. Manda ve himaye ortaya çıktı.
• Gizli anlaşmalar yapılmayacak.
• Polonya devleti kurulacak.
• Devletlerin kendi aralarındaki sorunların çözümü için uluslar arası bir teşkilat kurulacak. Birleşmiş Milletler. Cemiyet-i Akvam.
• Her millet kendi geleceğine kendisi karar verecek.
• Alsas-Loren Fransa'ya verilecek.
• Osmanlının içinde Türklerin çoğunlukta yaşadığı yerler Türklere azınlıkların nüfusu çoğunlukta olduğu yerler ise azınlıklara verilecektir.

1. Dünya Savaşı

1. Dünya Savaşının Sonuçları

• En karlı çıkan devletler İngiltere, Fransa ve Japonya iken en zararlı Almanya'dır.
• İmparatorluklar parçalanarak yerine yeni devletler kuruldu.
• Almanya İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu, Rusya İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan İmparatorlukları parçalandı.
• 10 milyona yakın insan savaş yüzünden öldü.
• Sivil savunma teşkilatları kurulamaya başlandı.
• İlk defa denizaltı ve tank kullanıldı. İlk defa kimyasal silah NFC kullanıldı.
• Yeni rejimler ortaya çıktı. Almanya'da Hitler Nazizim, İtalya'da Mussolini Faşizm, Sovyet Rusya'da Lenin Sosyalizm.