Şimon Peres Biyografisi

Şimon Peres Kimdir ?

Şimon Peres (d. 2 Ağustos 1923, Vişneva; ö. 28 Eylül 2016, Ramat Gan), İsrailli siyasetçi ve 9. İsrail Cumhurbaşkanı.

Şimon Peres (Szymon Perski), 2 Ağustos 1923 tarihinde Wiszniewo, Polonya’da (şimdi Vişnieva, Beyaz Rusya) doğdu. Babası, İzak (1896-1962) ve annesi, Sara Perske’dir . Aile evde, Rusça, İbranice ve Yidiş konuşurdu ve Peres, okulda Lehçe öğrendi. Peres, İbranice’nin yanı sıra, İngilizce ve Fransızca konuşur . Babası bir odun tüccarıydı (sonra diğer ürünlerin tüccarlığına geçti) ve annesi kütüphane görevlisiydi. Peres’in, Gerşon adlı bir erkek kardeşi vardır.

Polonya ve Yahudi asıllı dünyaca ünlü Amerikalı Hollywood aktrisi Lauren Bacall'un (Betty Joan Perske) kuzenidir ve aynı soyadı paylaşıyorlardı. Babaları kardeş idi.Peres’in büyükbabası Zvi Meltzer, bir hahamdı ve Peres’in hayatında büyük etkilere sahipti.

Bir röportajda, Peres; “Büyük babamın evinde büyüdüm ve o beni eğitti… Büyük babam bana Talmud’u öğretti. Kulağa geldiği gibi kolay değildi. Ailem çok dindar değildi fakat ben aşırı muhafazakardım. Bir keresinde, ailem Şabat’ta radyo dinlediğinden radyoyu parçaladım.” 1941’de Wiszniewo’da kalan Peres’in bütün akrabaları Yahudi Soykırımı’nda öldürüldü. Birçoğu (Haham Meltzer de) kasabanın sinagogunda diri diri yakıldı.

1932 yılında Peres’in babası Filistin’e göçtü ve Tel Aviv’e yerleşti. Aile, 1934’te Peres’i takip etti. Peres Tel Aviv’de Balfour İlkokulu ve lisesinde ve sonra Geula lisesinde (Ticaret okulu) eğitim gördü. 15 yaşında, Ben Şemen Tarım Okuluna geçti ve Geva Kibbutz’unda birçok yıl yaşadı.

Peres, Alumot Kibbutz’unun yapımcılarından biriydi. 1941 yılında, Peres, Hanoar Haoved Vehalomed adlı işçi-Siyonist hareketin sekreteri olarak seçildi ve 1944 yılında Alumot’a dönerek, çiftçi, çoban ve Kibbutz sekreteri olarak çalıştı. 1945 yılında, Peres, Sonya Gelman ile evlendi. Üç çocukları oldu. Sonya Gelman, 20 Ocak 2011 tarihinde 87 yaşında vefat etti .

1952'de Peres, Savunma bakanlığının yardımcı yönetici amiri oldu ve bir sonraki yıl yönetim amiri oldu. 29 yaşında bu görevi aldığından, pozisyonda görev alan en genç insan oldu. Sorumlu olduğu alanlar, silah satın alımı ve İsrail Devleti’ne katkı sağlayacak stratejik ilişkiler kurmaktı.

Peres, Fransa’yla iyi ilişkiler kurmakta ve dolayısıyla, bölgedeki dengeleri değiştirecek kaliteli silah alımında yararlı oldu . Peres sayesinde, Israil, Fransa’dan Dassault Mirage 3 jetini aldı, Dimona Nükleer reaktörünü kurdu ve Fransa ve Birleşik Krallıkla üçlü bir anlaşmaya girdi.

Cumhurbaşkanlığı
Peres 13 Haziran 2007’de Knesset tarafından İsrail Ülke Başkanı olarak seçildi. İlk turda 120 üyenin 58’i ona oy verirken, 38’i Reuven Rivlin’e, 21’i ise Colette Avital’a oy vermiştir. Daha sonra 2. turda rakipleri de Peres’i desteklemiş ve Peres, Knesset’de 86 evet ve 23 karşı oyla başkan seçildi.

Peres aynı gün 1959’dan beri İsrail tarihindeki en uzun Knesset üyeliğine sahip olduğu görevinden istifa etti.Peres 15 Eylül 2007’de Başkanlık yemini etti.2008 Kasım’da Peres Londra’da Buckingham Sarayı’nda Kraliçe Elizabeth’den Onursal Şövalyelik unvanını almıştır.

2009 Davos kriz
2009 yılında İsviçre'nin Davos şehrinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu zirvesinde dönemin Türkiye başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından eleştirildi. Erdoğan Peres'e yönelik olarak "öldürmeye gelince siz öldürmeyi iyi bilirsiniz, plajlardaki çocukları nasıl öldürdüğünüzü nasıl vurduğunuzu çok iyi biliyorum, sesinin (Peres'in) yüksek çıkması bir suçluluk psikolojisinin gereğidir" ifadelerini kullandı.

Erdoğan ayrıca oturumun moderatörü David Ignatius'e kendisine daha az konuşma süresi verdiğini söyleyerek tepki gösterdi ve oturumu terketti. Bu krizden sonra moderatör Ignatius'un görevine son verildi.
Peres, 1945 yılında Sonya Gelman’la evlendi. Sonya, İngiliz Ordusundaki kamyon sürücülüğü görevini bitirdiğinde evlendiler.

Yıllar boyunca, Peres’in güçlü politik kariyerinin getirdiği gündemdeliğin yanı sıra, Sonya, medya ve televizyondan uzak durmayı tercih etti. Peres’in başbakan olarak seçilmesinden sonra Sonya, Tel Aviv’deki evinde kalacağını ve Kudüs’e gitmeyeceğini belirtti ve birbirlerinden ayrı yaşamaya başladılar .

20 Ocak 2011 tarihinde 87 yaşında vefat etti. Şimon Peres ve Sonya Gelman’ın üç çocuğu oldu. (Zvia, Yoni ve Nehemia.) 2016 yılında ise felç geçirerek hastaneye kaldırıldı, doktorların ilaçla uyutulmasını belirtmesinin ardından 28 Eylül 2016'da saat 04:00'te öldü.