Güneş Tarlası Kurmak İstiyorum

Fatih Uyar /

Güneş tarlası kurmak istiyorum diyen insanların sayısı son zamanlarda çok fazla artış göstermeye başladı. Özellikle enerjibes.com sitemizdeki kullanıcılardan bu soruyu çok fazla almaya başladık. Bizlerde bu konuyla ilgili bir makale yazmaya karar verdik. Umarım sorularınızın cevaplarını verebiliriz.

Güneş tarlası kurmak istiyorum ama nereden başlayacağımı bilmiyorum ?

Bu soru birçok işe başlamak isteyen insanların ortak sorusu aslında. Atalarımızın dediği gibi "Bir işe başlamak o işin yarısıdır" diye boşa dememişler. Aslında güneş tarlası kurmak isteyenlerin işe başlamak için tek eksiği "Cesaret" 'tir. Çünkü hep kendilerine şu şekilde sorular sorarlar ve vazgeçerler veya fırsatları kaçırırlar "başvurum onaylanırmı ', hangi tarlanın üzerine güneş tarlası kursam ', malzeme olarak ne seçeceğim ', güneş tarlası yatırım maliyetini nasıl karşılayacağım ', gözle görünmeyen bir maliyet çıkacakmı ?, v.b…" . Evet, maalesef bu sorular yüzünden birçok insan bu işe başlamadan vazgeçmektedir. Biz ise sizlere bu konuda biraz cesaret vereceğiz.

Öncelikle paranız var ise işiniz çok kolay

. Çünkü, çağrı mektubu çıkmış, tedaş projeleri onaylanmış ve belediyeden imar izinleri alınmış güneş tarlalarını rahatlıkla alabilirsiniz ve aylar hatta 1 kaç yıl beklemenize gerek kalmadan güneş santrali kurabilirsiniz. Bu çağrı mektuplarının yaklaşık piyasa fiyatı ise Megawatt başına arsa bedeli de dahil olmak üzere 100.000 Euro ile 160.000 Euro arasında değişkenlik gösterebilir. Bu kısım işin en rahat ve garanti kısmıdır. ve hazır çağrı mektubu satın alacak arkadaşların yazımızın kalan kısmını okumasına gerek yok

, hiç vakit kaybetmeden bir çağrı mektubu satın alsınlar ve güneş tarlası yapsınlar. Çünkü Ocak 2016 yılında çağrı mektubu devir satışı bitecek !

Gelelim bir diğer kısıma, eğer sizinde bizim gibi milyonlarca dolarınız yoksa ne yapabiliriz ! güneş santrali kurabilirmiyiz ?

1.Tarla (Arazi) Seçimi

İlk olarak yapacağımız şey güzel bir tarla satın almak. Peki tarla almak risklimidir. Tabiki değil, zaten lisanssız elektrik üretimi işinde insanların yapacağı en büyük risk tarlaya verdikleri paradır. Bana sorarsanız güneş tarlası için tarlaya verilen para da herhangi bir risk teşkil etmez, çünkü kumar oynamıyoruz neticede, arsamız olmuş oluyor en nihayetinde.

Peki arsamızın özellikleri ne olmalı ?

Tarlamızın özellikleri şu şekilde olmalıdır ; aşırı veya çok fazla verimli arazi olmamalı, sulu tarım için uygun olmamalıdır ve üzerinde ekili veya dikili herhangi bir ağaç (meyve, v.b..) ve arpa, buğday gibi tahılların olmaması gerekiyor. Enerji nakil hattına yakın olmasında fayda vardır . Çünkü güneş tarlası ile bağlantı yapılacak nokta için nakil hattı maliyeti kilometre başına 60.000 TL yi buluyor. Arazinin cephesinin güney olmasında fayda vardır . Ama son iki cümlemizdeki şartlar olmasa da olur. En önemli bir diğer özellik ise fiyatıdır. Fiyat ne kadar ucuz olursa sizin için o kadar iyi olur. Tarlayı almadan önce aşağıdaki 2. maddemize muhakkak bakın !

2.Trafo Merkezi 'ne Olan Mesafe Önemli mi ?

Alacağınız tarlanın Trafo Merkezi'ne olan mesafesi en fazla 20 km olmalı aksi taktirde boştan yere başvuru yapmayın çünkü ret yiyeceksiniz. Peki trafo merkezi ile arsanızın arasındaki mesafeyi nasıl öğreneceksiniz ? Bunun da basit bir yolu var. Arazinizin ada ve parsel bilgilerini alarak, bölgenizdeki enerji dağıtım şirketine güneş tarlası kurmak istiyorum diye bir dilekçe ile başvuru yapacaksınız.

Dilekçeye, benim burada şu ada ve şu parselde bir arsam var, ben bu arsada lisanssız elektrik üretmek istiyorum ve arsamın mevcut trafo merkezine olan mesafesini öğrenmek istiyorum, şeklinde bir başvuru yapabilirsiniz. Onlar size konula ilgili gereken cevapları vereceklerdir.

Trafo Merkezi kapasitesini öğrenmeniz maalesef pek mümkün değil, o yüzden bu konuya hiç girmiyorum.

3.İl Tarım Müdürlüğü

Güneş tarlası için arsanın trafo merkezi'ne olan mesafesini öğrendikten sonra ve arsayı satın aldıktan sonra yapmanız gereken ilk şey, bağlı bulunduğunuz İl Tarım Müdürlüğü'ne giderek bir dilekçe ile başvuru yapmak olacak. Oradaki arkadaşlar konuyla ilgili sizi yönlendireceklerdir. Buradaki amaç, tarım bakanlığından ziraat mühendislerini çağırarak arsanızın aşırı verimli olup olmadığının tespit edilmesidir. Bakanlık mühendisleri, arsanız üzerinde gerekli incelemeyi yaptıktan sonra, size posta yoluyla bir tebligat gönderecekler ve araziniz eğer lisanssız elektrik için uygun görüldüyse, "marjinal tarım arazisidir" şeklinde bir yazı vereceklerdir.

Bu yazı ile güneş tarlası işine başlamış olacaksınız artık. İl Tarım Müdürlüğü konusunda korkmanıza gerek yok, çünkü genelde kendileri lisanssız elektrik üretimine karşı çok iyi duygular besliyorlar ve pek fazla zorluk çıkartmıyorlar. Tabi bu durum şu anlama gelmemeli, eğer siz buğday ekili kocaman bir arsaya götürürseniz, ret yemeniz garantidir

4.ÇED Raporu Muafiyeti

Bu rapor kaldırıldı ama biz yinede konuya değinmeden geçmeyelim. ÇED raporu muafiyetilisanssız elektrik üretimi yapanlardan fütursuzca istenen ve tamamen zaman kaybına neden olan bir konudur. Çevreye hiçbir zararı olmayan güneş tarlası yatırımı için devletin memurları boştan yere saatlerce mesai harcamak durumunda kalıyor ve yatırımcının önüne bir engel ve bürokratik zorluk daha getiriliyor. Neyseki ÇED muafiyet raporu güneş tarlası için kaldırıldı. Aksi halde en az 1 aylık süreniz heba olacaktı.

5.Enerji Dağıtım Şirketine Başvuru

İl Tarım Müdürlüğü'nden "marjinal tarım arazisi" yazınızı aldıktan sonra, enerji dağıtım şirketine gidiyorsunuz ve ben lisanssız elektrik üretimi için başvuru yapmak istiyorumdiyorsunuz. Onlar sizden bazı evraklar isteyecekler, bu evraklar zaten sizde mevcut olan evraklardır, korkulacak birşey yok. Bu evrakları topladıktan sonra, güneş tarlası için başvurunuzu yapıyorsunuz ve geriye sadece beklemek kalıyor. Buraya kadar olan herşey aslında çok basit.

Enerji dağıtım şirketi güneş tarlası başvurunuzun sonucunu size e-mail olarak gönderecektir. ve trafo merkezinde lisanssız elektrik ile ilgili boşluk varsa, başvurunuzu onaylayacaktır, yoksa ret edecektir ve ilerleyen dönemlerde siz aynı evraklarla tekrar başvuru yapabilirsiniz.

Biz sizin başvurunuzun onaylandığını kabul ediyoruz ve yazımıza devam ediyoruz.

6.TEDAŞ ve Belediye Süreçleri

TEDAŞ ve Belediye süreçleri normal vatandaşı biraz zorlayabilir. Araziniz ile ilgili çağrı mektubunu aldıktan sonra, herhangi bir elektrik mühendisine güneş tarlası ile ilgili bir proje çizdirmeniz gerekiyor. Yalnız burada çok ucuza kaçıpta, yeni mezun birine yaptırmayın projenizi, güneş tarlası ile ilgili proje çalışması yapmış bir mühendis bulun, aksi halde işi bilmeyen bir mühendis TEDAŞ'ın ne istediğini bilemez ve projeniz ret yer, zamanınızda paranızda çöpe gitmiş olur.

Projeyi de TEDAŞ'tan geçirdikten sonra belediye'den imar izni almanız gerekiyor . Eğer anlaştığınız mühendise bu kısmıda yaptırmak isterseniz, benim tavsiyem bunuda anlaştığınız mühendise yıkın, çok fazla paranız gitmez, süreç içinde de boğulmazsınız.

7.Başvuru Sonuçları

Güneş tarlası için bütün başvuru ve izinler alındıktan sonra, geriye yatırımı yapmak kalıyor. Bütün onayları aldıktan sonra 2 yıllık bir süreniz bulunuyor. Eğer 2 yıl içinde veya sonunda lisanssız elektrik üretim tesisini kurmazsanız, hakkınızı kaybetmiş olacaksınız ve yukarıdaki bütün süreçleri en baştan yapmak durumunda kalacaksınız. Böyle bir durumda güneş tarlası için tekrar yaptığınız başvurunun onaylanması da garanti altında değildir.

8.Yatırım İçin Finans Bulma

Başladığımız işin %90 'lık kısmını bitirdik, geriye sadece %10'luk kısım olan finans bulma kısmı kaldı. Türkiye'de lisanssız elektrik üretimi ile ilgili çok çeşitli finans kaynakları vardır. Biz sizlere konuyla ilgili bildiklerimiz aktaracağız.

a) Banka Kredisi ;

Eğer finansal durumunuz bankaların gözünde iyi bir noktada ise, bankalardan kredi çekerek finansal kaynağı bulabilirsiniz. Türkiye'deki bankaların birçoğu %10 özkaynak şartı ile lisanssız elektrik üretim tesisinin yani güneş tarlası nın %90 'lık maliyetini finanse edebilir.

Buna kendimizden bir örnek verebilirim, biz 700 kW'lık GES için TEB bankasından 400.000 Euro kredi teklifini aldık, banka buna karşılık 450.000 Euro istedi, vade olarakta 2 yıl ödemesiz, 8 yıl vadeli toplamda 10 yıllık bir ödeme planı verdi.

Bunu birçok banka güneş tarlası için verebiliyor.

b) Yap İşlet Devret Modeli

Alman ve çin firmaları, türkiye'de lisanssız elektrik üretimi ile ilgili yap işlet devret modeliuyguluyor. Bu model 'den faydalanmak için yukarıdaki başvuruların sonuçlanmış olması ve güneş tarlası 'nı yapabilecek durumda olmanız gerekiyor.

Yap işlet devret modeli ile arazinize yapılacak yatırımı alman ve çin firmaları %100 'e kadar finanse ediyor. Bu model şu şekilde işliyor ; firmalar sizin arazinize güneş tarlası yatırımını yapıyor ve sizinle 10 yıllık bir işletme sözleşmesi imzalıyor. Size de yıllık satılan elektrik bedelinden %5 ile %10 arasında bir kar payı veriliyor. 10 yıl sonra da tüm tesisi size devredip çekip gidiyorlar. Aslında kazançlı bir model, tabi burada arazi ne kadar büyük ise sizin alacağınız kar payı da bir o kadar fazla olur.

Bu modele bir örnekleme yapmak gerekirse şu şekilde tarif edebiliriz. Örneğin 1 MW'lık bir tesis kurdurdunuz (yap işlet devret modeli ile) .Bu tesisin normalde yıllık kazancı en az 600.000 TL 'dir. Firmanın size vereceği yıllık kar payı ise %10 olursa, yıllık en az kazancınız 60.000 TL olur ve buda aylık 5.000 TL 'ye tekabül eder. 10 yıl sonunda ise yaklaşık 3.000.000 TL değerindeki tesis sizin olmuş olur. Bunu miras yolu ile çocuklarınıza bile bırakabilirsiniz.

c)Diğer Finansman Seçeneği

Türkiye'de 2015 yılı itibari ile finansal desteği veren 2 tane yerli firma vardır, bu firmalar tüm finansmanı lisanssız elektrik üretimi yapan kişilere sağlıyor. Yalnız bu finansman seçeneği yap işlet devret modeli değildir. Daha çok bankaların verdiği krediye benzer bir yapısı vardır.

Ben iki firma ile görüştüğümde, şuanda türkiye'de yaptıkları ve devam eden projeler olduğunu söylediler. Ama bana pek karlı bir seçenek gibi gelmedi.

d)Hibe ve Teşvikler

Bu konuyla ilgili devletin çok ciddi teşvikleri vardır. Çünkü şuanki hükümetin 2023 hedefleri arasında Yenilenebilir Enerji Üretimi'nin yeri çok büyük.

Son zamanlarda İPARD 2 teşvikleri çıktı diye bir söylenti dolaşıyor ama açıkçası Aralık 2015 itibari ile İPARD 2 'nin yenilenebilir enerji (302 kodlu) ile ilgili hibesi ilan edilmedi. Bizim beklentimiz Ocak 2016 'da bu hibenin ipard tarafından verileceği yönündedir.

İpard hibelerinden faydalanmak için bazı kriterler aranacak. Bunlardan ilki, güneş tarlası projenizin tüm izinlerinin alınmış olması ve onaylanmış olması zorunlu olacak. İpard burada puanlama sistemine göre hibe dağıtacak . Örneğin ; 40 yaşının altında olanlara 20 puan, elektrik mühendisi olanlar için 20 puan, kadın mühendis için ekstra 20 puan, vb… diye gidiyor.Burada ne kadar çok puan toplanırsa, hibeyi alma şansınız o kadar yüksek olur.

9.Yatırım yapılacak seviyeye gelene kadar olan süreçte ne kadar para harcarım ?

Lisanssız elektrik üretim tesisinin kurulumuna kadar olan süreçte yaklaşık harcayacağınız bedeller şu şekildedir ;

Arazi yatırım bedeli (bu tamamen size kalmış)

Danışmanlık hizmet bedeli = 10.000 TL (eğer yukarıdaki saydıklarımı siz kendiniz yaparsanız, herhangi bir danışmanlık maliyetiniz olmaz)

Proje ve Kabul bedelleri =15.000 TL (hiç bulaşmayın ve yaklaşık bu bedel karşılığında projelerinizi iyi bir mühendise yaptırın.)

10.Sonuç

Hepsi bu kadar, dediğim gibi aslında hiçbir riskiniz yok ! Sadece arsa yatırım bedeli ve proje bedeli maliyetiniz olacak. Tesisiniz için Finansman seçeneği çok. Toplam harcayacağınız zaman ise 6 ay ile 1,5 yıl arasında değişiyor, -ki bu sürecin çoğu beklemek oluyor.