Yaşlıdır Unutur Demeyin

Mimar Sinan, Süleymaniye camisini bitirdiğinde 70 yaşını geçmiş, Selimiye camisini tamamladığında ise 86 yaşındaydı. Galileo, ayın günlük ve aylık çizimlerini yaparken 73 yaşındaydı. Charlie Chaplin ise 76 yaşında film yönetmenliği yaparak hala işinin başındaydı. Yaşlandık deyip eve mahkûm kalmayın uyarısında bulunan Prof. Dr. Gülten Kaptan yaşlılıkta unutkanlık ve unutkanlıkla başa çıkmanın basit yollarını sıraladı.

Hafıza ile ilgili sorunlarınyaşlı insanlar arasında yaygın görülebildiğini ifade eden Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetler Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Gülten Kaptan, çoğunlukla alzehimer,demansın unutkanlık nedeni olduğunu söyledi.

Yemek pişirmeyi, dans etmeyi, çamaşır değiştirmeyi, birçok alışılagelmiş aktiviteleri yaşlıların unutabildiklerini belirten Kaptan, depresyonun da unutkanlık nedeni olabileceğinin altını çizdi. Uyuşturucu ve alkol bağımlıları arasında yaygın olabildiği gibi bazı ilaçların yan etkilerine bağlı da unutkanlık yaşanabileceğini kaydeden Kaptan unutkanlığın, bir eşyayı koydukları yeri hatırlayamama şeklinde de görülebildiğini hatırlattı.

Kaptan unutkanlığı olan yaşlılarla ve sorunlarıyla baş etmede çok önemli pratik bilgiler verdi.

-Tek başına yaşayan yardıma gereksinimi olan bir yaşlı ise;her şeyin yolunda olduğundan emin olmak için bir aile üyesi ya da profesyonel bir sağlık personelinin denetimi gerekir. Giyim, yemek ve diğer ihtiyaçları organize etmede yardımcı olmaları gerekir.

-İletişim: Yaşlı kişinin bir telefonu olmalıdır ve mümkünse, cep telefonu olmalıdır ki,yer değiştirdiğinde hep yanında olsun ve kendisine ulaşılabilsin. Gelen çağrılarda yüksek zil sesi ayarlanmalı,kolay işitmesi sağlanmalıdır. Eğer cep telefonu yeterli kullanamazsa veya benzeri bir cihazı, üst düzey bir video kullanabilirsiniz.

-Ek aydınlatma olmalıdır. Bu şekilde gece ve gündüz çeşitli zamanlarda ve gerekli alanlarda güvenli bir şekilde hareket etmesi sağlanabilir.

-Yemek işlerini kolaylaştırmak için,fırın,tost makinesi gibi pişirme gereçlerini otomatik olarak ayarlayarak ocak üstünde yemek unutmasını önlemek,olası kaza risklerini de bertaraf eder.Sık sık çıkan yangınlar ve yanıklar,genellikle yaşlıların mutfak gazı veya elektrikli fırınları kullandıklarında ve kapatmayı unuttuklarından kaynaklanmaktadır.

-Düzenli bir zamanlayıcı olmalıdır. Yaşlı kişiye taşınabilir bir zamanlayıcıya da çalar saat verilmelidir.Ev işlerini yapmak için hatırlatma ve sevdiği TV programlarını açması için,yemeğini pişirmesi için kullanılmak üzere, çok yardımcı olacaktır.

-Hatırlatma panosu: Yaşlı kişi için buzdolabı veya duvara bir plastikle kaplı tahta bir pano konulabilir. Üzerinde gün içinde  yapılacaklar görevleri, yaptıklarını  kontrol etmek için bir alan ve yaptıktan sonra listeden çıkarabileceği şekilde silinebilir bir keçeli kalem kullanılabilir.Bu pano ilacını,randevularını,yemeğini,doktor ziyaretlerini,telefon etmesi gereken kişileri,mahalle pazarının olduğu günü kapsayabilir.

-Katılım: Sosyal programlara katılması için ulaşımını düzenleyerek,ulaşım saatlerini ve etkinlik günlerini,panoya kaydetmesini sağlayabilirsiniz.Müzik, hikâye anlatımı, yaratıcı sanat ve grup tartışmaları gibi, sanatsal ve eğlendirici faaliyetler hafızanın geliştirilmesi ve yükseltilmesinde yardımcı olur.