Tıbbi Görüntüleme Hayat Kurtarıyor!

8 Kasım "1. Uluslararsı Radyoloji Günü" radyolojinin güvenli hasta bakımına yaptığı katkılara yönelik farkındalığın artırılması ve sağlık hizmeti sürecinde radyologların oynadığı hayati rolün daha iyi anlaşılması amacıyla başlatılmıştır.

Radyoloji modern sağlık hizmeti tarihindeki en başarılı teknolojik ve profesyonel gelişmelerin başında gelmektedir. Benzer şekilde  radyoloji uluslararası alanda en saygın tıp dergilerinden olan The New England Journal of Medicine tarafından tıp alanında son 1000 yıl içindeki kaydedilen en önemli 10 gelişme arasında sayılmıştır.  Bu bakımdan tıbbi görüntüleme sağlık hizmetinde en heyecan verici gelişmelerin kaydedildiği alan konumundadır. Direkt grafiler, MR incelemeleri, ultrason ve diğer tıbbi görüntüleme teknolojileri sayesinde elde edilen dikkat çekici görüntüler birçok kişi tarafından bilinmekte fakat bu hizmetlerin amaç ve değeri tam olarak anlaşılamamaktadır.

Bu sebeple Wilhelm Conrad Röntgen’in 1895’de x ışınlarının varlığını keşfettiği gün olan 8 Kasım tarihi eylem ve farkındalık günü olarak seçilmiştir. Bu sayede tıbbi görüntüleme sağladığı görsel zenginliğe sahip verilere, radyologların sayısız tıbbi durumda sağlık hizmeti ekibinin bir parçası olarak üstlendiği hayati role ve tıbbi görüntüleme alanında çalışan profesyonellerin gereksinim duyduğu yüksek eğitim ve profesyonel standartlara dikkat çekilmesi amaçlanmıştır.

Avrupa kıtasında toplam ulusal ve 14 yan dal radyoloji derneği bu girişimin bir parçası olmak için davet edilmiş ve birçoğu bu bağlamda basın toplantıları, ulusal medya programları ve basın haberleri gibi kendi aktivitelerini düzenleme hazırlıklarına başlamıştır. Benzer şekilde Kuzey Amerika’da radyoloji alanında faaliyet gösteren 18 dernek de Uluslararası Radyoloji Günü etkinliklerine katılmaktadır.

Kanser Görüntülemesi

Erken tanı ve önleme aşamasından, tedavinin izlenmesine kadar kanser yönetiminin bütün aşamalarında radyologların oynadığı önemli rolü yansıtmak için günün ana teması olarak onkolojik görüntüleme seçilmiştir. Onkolojik görüntüleme hakkında uluslararası alanda iyi tanınan çeşitli uzmanların bir araya gelmesiyle Uluslar arası Radyoloji Günü (IDoR) 2012’ye özel bir broşür hazırlanmıştır.

Görüntüleme teknolojisindeki baş döndürücü hızdaki gelişmeler sayesinde, kanserli hastaya yaklaşımda radyolojik değerlendirme çok temel bir konuma gelmiştir. Görüntüleme sayesinde elde edilen tümöre ait yapısal, metabolik ve fonksiyonel bilgiler, uygulanacak tedavi yaklaşımını doğrudan belirler hale gelmiştir.

Radyoloji alanında son dönemde kansere yaklaşımı önemli ölçüde değiştiren gelişmelerin başında PET-BT, MR-PET, prostat kanseri tanısında kullanılan MR-TRUS füzyon tekniğinde olduğu gibi hibrid görüntüleme teknikleri gelmektedir. Bu sayede farklı modalitelerle elde edilen ve kanserin evrelemesinde ve tedavinin planlanmasında tamamlayıcı role sahip bilgilerin daha etkin ve sinerjistik olarak kullanımı mümkün hale gelmiştir. Yine tümörü daha erken evrede gösterebilen teknikler sayesinde uygulanan tedavilerin etkinliği artmış ve kanser sonrası sağ kalım oranlarında önemli artışlar kaydedilmiştir. Daha da önemlisi, kanserli dokunun ve vücuttaki yerleşiminin erken dönemde ve doğru olarak gösterilebilmesi sayesinde büyük ameliyatlarda olduğu gibi komplikasyon oranlarının yüksek olduğu tedavi yöntemlerinin yerini giderek artan oranda uygulanan görüntüleme eşliğinde uygulanan ve hasta konforunun ön planda tutulduğu minimal invazif tedavi teknikleri almaktadır.

Peki ülkemizde durum nedir?

Türkiye’de meme kanseri, rahim ağzı kanseri ve kalın barsak kanserine yönelik olarak Sağlık Bakanlığı tarafından toplum tabanlı tarama programları uygulanmaktadır. Bu konuya ilişkin çalışmalarda Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren ve hemen her ilde bulunan KETEM (Kanser Tarama ve Eğitim Merkezi) Merkezleri tarafından yürütülmekte ve kanser taramasına yönelik farkındalığın arttırılmasına çalışılmaktadır. Ayrıca Toplum Sağlığı Merkezlerinde Aile hekimleri tarafından da gerekli bilgilendirme yapılmaktadır. Buna rağmen kanser taramaları konsundaki farkındalığın orta düzeyde olduğu söylenebilir.

Kanser tanısı ve tedavisine yönelik olarak tıbbi cihazlar bakımından iyi durumda olduğumuzu söyleyebiliriz. Ülkemizdeki kamuya ait veya özel pek çok sağlık kuruluşunda bu konuda yeterli donanımın bulunmaktadır. Bu konuda insan gücü eğitimine yönelik çalışmalarımız Tük Radyoloji Derneği tarafından şu anda gerçekleştirilmekte olan kongremizde olduğu gibi çeşitli platformlarda etkin bir biçimde sürdürülmektedir. Ek olarak kanser konusunda toplumsal duyarlılığın arttılmasının kansere karşı verdiğimiz savaşın kazanılmasında büyük önem taşıdığı açıktır.