Neden bu kadar çok genç erkek akıl sağlığı sorunlarıyla mücadele ediyor ve yardım istemiyor?

Son yıllarda dünya, gençlerin artan akıl sağlığı sorunlarına karşı uyansa da bir grup özellikle savunmasız durumda: Erkek çocuklar ve genç erkekler.

Onlarca yıldır yapılan araştırmalar, erkeklerin ruh sağlıkları için destek arama olasılıklarının kadınlardan daha düşük olduğunu ortaya koyuyor.

2023 yılında ABD'de yapılan bir araştırmaya göre destek arayan erkeklerin oranı kadınların oranından yüzde 40 daha düşük.

Ergenlik çağındaki erkek çocukların ve genç erkeklerin nasıl ya da ne zaman yardım istedikleri konusunda hâlâ çok az şey biliyoruz.

European Child & Adolescent Psychiatry dergisinde 2024 yılında yayımlanan bir makalede, "Ergenlik çağındaki ve genç erkeklerin intihar oranlarının yüksek ve hizmetlerden yararlanma oranlarının düşük olması nedeniyle bu durum endişe vericidir" deniliyor.

Peki bu kopukluğu tetikleyen nedir? Okullar, ebeveynler ve politika yapıcılar nasıl yardımcı olabilir?

Sessizce acı çekmek

göre, dünya genelinde 10 ila 19 yaş arasındaki her yedi ergenden biri ruhsal bir rahatsızlık yaşıyor.

Bu araştırmaya göre depresyon, anksiyete ve davranışsal sorunlar en yaygın rahatsızlıklar. İntihar da 15-29 yaş arasındaki kişiler arasında üçüncü sıradaki ölüm nedeni olmaya devam ediyor.

Lancet Psikiyatri Komisyonu'na göre, tüm ruh sağlığı sorunlarının %75'i 25 yaşından önce başlıyor. Sorunların en fazla başladığı yaş ise 15.

Gençler fiziksel olarak her zamankinden daha sağlıklı olsa da zihinsel olarak zorlanıyor. Ve zorlananların sayısı her geçen gün artıyor. Bu yüzden ergenlik, gençlerin ruh sağlığında "tehlikeli bir aşama" haline geliyor.

Ancak ihtiyaca rağmen birçok erkek çocuk ve genç erkek mevcut ruh sağlığı hizmetlerini kullanmıyor.

Avustralya'nın Gençlik Ruh Sağlığı Ulusal Mükemmeliyet Merkezi Orygen'in yöneticisi psikiyatrist profesör Patrick McGorry, "Son 15 - 20 yılda, hem erkek hem de kız çocuklarının ruh sağlığı sorunlarında endişe verici bir artış gördük, ancak genç erkekler çok daha az yardım arıyor" diyor.

Bu isteksizlik nedeniyle genç erkekler çoğu zaman sadece kriz anlarında yardım arıyor.

BBC'ye konuşan uzmanlar, duygusal sertlik ve özgüvenle ilgili sosyal normların erkek çocukları yardım istemekten caydırdığını belirtiyor. Uzmanlara göre araştırmalar, erkek çocukların kırılganlık göstermenin bir zayıflık işareti olduğu mesajını içselleştirdiklerini gösteriyor.

Kanada'daki British Columbia Üniversitesi'nde psikiyatri profesörü ve erkekler için ruh sağlığı merkezi olan HeadsUpGuys'ın direktörü Dr. John Ogrodniczuk, birçok erkeğin hâlâ yardım istemeyi başarısızlıkla eş tuttuğunu açıklıyor:

"Eril sosyalleşmeden bahsedecek olursak, erkeklerin ne yapması ya da yapmaması gerektiğine dair pek çok reçete var: Metanetli, güçlü, kontrollü ol, herhangi bir zayıflık ya da kırılganlık gösterme, işleri kendi başına çöz.

"Bunların çoğunun kendi duygusal hayatınızla bağlantı kurmanızın ve ihtiyacınız olduğunda yardım istemenizin önünde nasıl engel teşkil ettiğini görebilirsiniz."

Dr. Ogrodniczuk destek faaliyetleri ton, dil ve yaklaşım olarak erkeklere göre uyarlandığında katılımın arttığını belirtiyor.

Rahat yaklaşım

Son zamanlarda yapılan araştırmalar, erkek çocukların ruh sağlığı desteğine bakışını şekillendiren sosyal normların ve zayıflık göstermenin damgalanmasının yanı sıra başka temalar da tespit etti.

Birçok erkek çocuk semptomlarını tanımıyor, nasıl yardım isteyeceğini bilmiyor ve genellikle resmi klinik ortamlarda kendilerini rahat hissetmiyorlar.

Erkek çocuklar ve genç erkekler genellikle arkadaşlarıyla konuşmak veya anonim, çevrimiçi destek gibi gayri resmi yardımları tercih ediyor.

Yardım aramayı güç, sorumluluk ve eylemle ilişkilendiren erkek dostu mesajlar daha fazla etkiye sahip oluyor.

Bu durum bazı gençlik hizmetlerinin geleneksel klinik modellerden vazgeçmesine yol açtı.

Örneğin Avustralya'da, gençlik ruh sağlığı kuruluşu Orygen, gençlerle birlikte "yumuşak giriş" sunan alanlar tasarladı. Bunlar, sohbetlerin gerçekleşebileceği gayri resmi ortamlar.

Orygen'in yönetici direktörü Patrick McGorry "Genç erkekler ilk temaslarında bir danışma odasında oturmaya uygun olmayabilir. Oturup mülakat yapmak istemeyebilirler" diyor ve ekliyor:

"Belki de yürüyüşe çıkmak, bilardo veya masa tenisi oynamak gibi başka bir şey yaparken daha rahat bir sohbet yapmayı tercih ederler."

Sosyal medya dost mu düşman mı?

Sosyal medya iki ucu keskin bir kılıç: İzole olmuş gençleri birbirine bağlayabilir ve değerli bilgiler sağlayabilir, ancak aynı zamanda onları zararlı içeriklere ve toksik erkeklik ideallerine maruz bırakabilir.

Klinik psikolog ve Movember Erkek Sağlığı Enstitüsü'nün küresel direktörü Dr. Simon Rice "Genç erkeklerin çoğunluğu artık erkeklikle, sosyal medya ünlülerinin içerikleri üzerinden bağlantı kuruyor" diyor.

Movember'ın araştırması, "manosphere" (erkeklere yönelik, çoğunlukla cinsiyetçi içeriklerin olduğu sayfalar ve hesaplar, 'erküre') içeriğiyle ilgilenen birçok genç erkeğin ruh sağlığının akranlarına göre daha kötü olduğunu ortaya koyuyor.

Ancak Rice, tüm içeriklerin olumsuz olmadığını ve sosyal medyanın da ruh sağlığını iyileştirmek için yararlı bir araç olabileceğini vurguluyor:

"Zarar verme olasılığını en aza indirirken, sosyal medyanın toplulukları bir araya getirme, bilgi sağlama konusundaki olumlu yönlerinden yararlanabileceğimizden emin olmak istiyoruz."

Bununla birlikte, sosyal medya algoritmalarının doğası gereği viral olma olasılığı daha yüksek olan içerikleri dağıtmak üzere tasarlandıkları için ciddi bir zorluk teşkil ettiğini ve olumlu, sağlık odaklı içeriğin "algoritmayı kazanmasının" zor olduğunu söylüyor.

Oxford Üniversitesi Ergen Psikiyatrisi Kürsüsü Başkanı Profesör Mina Fazel, gençlere ve ebeveynlere sosyal medya algoritmalarının nasıl çalıştığını öğretmenin çok önemli olduğunu kabul ediyor. Yakında yayımlanacak olan ve gençlerin üçte birinin geçtiğimiz ay sosyal medyada kendine zarar verme ile ilgili içerik gördüğünü ortaya koyan araştırmaya işaret ediyor.

Ancak Profesör Fazel, sosyal medyanın tek başına suçlu olmadığını ve toplumdaki daha geniş çaplı değişikliklerin de dikkate alınması gerektiğini ekliyor.

"Aile ve toplum yapıları dramatik bir şekilde değişiyor ve sosyal medya potansiyel olarak pek çok genç için destekleyici bir rol oynayabilir" diyor.

Yalnızlık faktörü

Erkek çocukların karşılaştığı en yaygın ve çoğu zaman göz ardı edilen zorluklardan biri yalnızlık.

Mayıs ayında yayınlanan bir Gallup anketine göre, 15-34 yaş arası ABD'li erkeklerin %25'i bir önceki günün önemli bir bölümünde kendilerini yalnız hissettiklerini söyledi. Bu oran %18 olan ulusal ortalamanın ve yine %18 olan genç kadınların toplamının üzerinde.

Dr. Ogrodniczuk, HeadsUpGuys'daki verilerin yalnızlık ve amaç eksikliğinin genç erkekler arasında en yaygın iki stres faktörü olduğunu gösterdiğini söylüyor.

Uzmanlar, erkek çocukların arkadaşlık kurabilecekleri ve sadece belirlenmiş terapi seanslarında değil, günlük etkileşimlerde de açıkça konuşabilecekleri güvenli alanlar sağlanması gerektiğinin altını çiziyor.

Bu, mentörlük (yönderlik) programları, akran destek grupları veya sadece sınıflarda ruh sağlığı hakkında nasıl konuştuğumuzu yeniden düşünmek anlamına gelebilir.

Okulların rolü

Profesör Mina Fazel, "Genç erkeklerin yardım istediklerinde bunu genellikle yararlı bulduklarına dair oldukça olumlu bir eğilim var" diyor ve ekliyor:

"Bu yardımın nerede sağlandığı aslında önemli olmayabilir, okulda olabilir, sosyal hizmetlerde olabilir, toplum içinde olabilir."

Okul kültürünün erkek çocukların esenliğinde rol oynadığına dair kanıtlar da artıyor.

Akademik baskı, özellikle de erkeklerin kızların gerisinde kaldığı durumlarda kaygı, hayal kırıklığı ve kopukluğu körükleyebilir.

Profesör Fazel, okulların erkek çocuklar için daha iyi çalışacak şekilde yeniden tasarlanması gerektiğine inanıyor.

"Dünyadaki çocukların çoğunun okullara erişimi var" diyor ve ekliyor:

"Belki de bu, çocukların sadece akademik eğitimini değil, ergen olarak gelişmenin ne anlama geldiğine dair daha geniş bir eğitimi - özellikle de erkek çocukları için - gerçekten düşünmemiz gereken yerdir."

Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında çevirisi için yapay zekadan da faydalanıldı.