Minerallerin Görevleri ve Özellikleri Nelerdir?

Gülşah Karaman-PembeNar Özel

Minerallerin görevleri, vücudumuz için gerekli olan fonksiyonları yerine getirirler. Doğada bulunan tüm mineraller vücudumuzda da yer alır. Bu durumda minerallerin ne kadar önemli ve sürekli güncellenmesi gereken maddeler olduğunu gösterir. Mineraller sağlıklı yaşamımız için çok önemlidir ve vücudun kendi kendine oluşturamadığı inorganik maddelerdir. Sağlığımız için çok önemli olan 15'ten fazla mineral maddeleri vardır. Mineraller, vitaminlerle birlikte çalışarak vücudun en fazla ihtiyaç duyulan bölgeye ulaşmalarını sağlarlar. Vitaminler de mineraller için aynı şekilde çalışır. Özellikle mineraller hücre korunması ve sağlıklı diş, kemik ve cilt yapısı için büyük önem taşır. Bunun dışında kan basıncı, kalp ritmi, kas fonksiyonları, vücuttaki sıvı dengesinin muhafazası, üreme ve daha pek çok fonsiyonda önemli rol oynarlar. Bilimsel araştırmaların sonucunda, mineral kaybı ve eksikliği sağlığımızı direkt olarak etkiler. Peki, minerallerin görevi ve özellikleri nelerdir? Minerallerin eksikliğinde görülen hastalıklar nelerdir? Minerallerin bulunduğu besinler hangileridir?

Minerallerin görevleri ve özellikleri

Doğal şekilde oluşan ve belirli bir kristal öz yapıları olan inorganik kristalleşmiş katı bir cisim olan mineraller vücudumuzda vitaminler ile birlikte çalışırlar. Vücudumuzun vitaminlere ihtiyacı olduğu kadar minerallere de ihtiyacı vardır. İşte en çok bilinen mineraller:

Kalsiyum

Sağlıklı vücut yapısı için gerekli önemli minerallerden biridir. Bu mineral büyük oranda vücudumuzdaki kemiklerde bulunur. Vücuttaki kalsiyum miktarı sadece kemikler için önemli değildir, aynı zamanda vücuttaki bütün fonksiyonlarda görev alır. Ayrıca sağlıklı, güçlü ve iyi görünen dişler için de gerekli bir mineraldir. Kaslarımızın normal çalışmasında büyük rol oynar

Özellikle vücuttaki demirin kullanımı ve alınan gıdaların hücre zarından geçebilmesi için gerekli olan bir mineraldir.

Sodyum

Vücutta sodyum su dengesinin korumasında ve besinlerin hücre duvarından geçişinde görev alır.

Sinir ve kas fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için de gereklidir. Bol miktarda sodyum yüksek kan basıncına katkıda bulunur.

Bakır

Karaciğerde depolanan önemli eser minerallerden biridir. Vücut dokusunun yeniden oluşması için gerekli enzimlerin hayati komponentidir. Hemoglobine bağlı demirin korunması ve Vitamin C'nin kullanımı için gereklidir. Beyin sinirlerimiz ve bağ dokusu için bakır miktarı önemlidir.

Krom

Vücuttaki basit şekerin parçalanmasında rol oynar. İnsülin oluşumuna, kandaki şeker ve kolesterol düzeyinin kontrolüne yardım eder. Krom; vücuttaki enzim ve hormonlar için çok önemlidir.

İyot

Tiroid bezlerinin içeriğinde yer alır. Tiroid ve tiroid kontrol mekanizmasında, zihinsel fonksiyonlarda, enerji ve kilo almada önemli bir rol oynar.

Demir

Vücut için gerekli esansiyel minerallerden biridir. Hemoglobin (kırmızı kan hücresi), miyoglobin (kas pigmenti) ve enzim üretimi için gereklidir.  Vücuttaki demirin sadece %8'i kan damarlarından absorblanır. Demir vücutta büyümeye yardım eder, yorgunluğa karşı ve hastalıklardan korunmada  kullanılır. Demir özellikle kadınlar için daha önemlidir.Çünkü kadınlar 1 ay içinde erkeklerin kaybettiklerinden 2 kat daha çok miktarda demir kaybederler. Bugün demir kadınlarda eksikliği en çok görülen mineraldir. Ayrıca demir, vücuttaki B-grubu vitaminlerinin kullanımını arttırır.

Magnezyum

Sinir sisteminin ve kasların gevşemesini sağlayan mineraldir. Sakinleşmeye yardımcı olduğu için " Anti-stres Minerali " olarak bilinir. Magnezyum kandaki şekerin enerjiye dönüştürülmesinde önemli bir rol alır. Bu hayati mineral vücudumuzun Vitamin C, kalsiyum, fosfor, sodyum ve potasyum'u daha etkili bir şekilde kullanabilmesi için gereklidir. Magnezyum sağlıklı dişler ve sindirim sisteminin rahatlığı için gereklidir.

Fosfor

Sadece fizyolojik kimyasal reaksiyonlarda yer almakla kalmaz, aynı zamanda vücuttaki bütün hücrelerde bulunur. Normal kemik ve diş yapısı, kalp düzeni ve normal böbrek fonksiyonları için gereklidir.

Potasyum

Hayati minerallerden biridir. Vücuttaki potasyumun %98'i hücre duvarlarının içinde bulunur.

Potasyum, sodyumla birlikte vücuttaki su dengesinin sağlanmasına yardımcı olur ve gıdaların hücre içine geçişini sağlar. Potasyumun önemli görevlerinden biri de sinir sistemindeki mesajları iletmesidir. Beyne oksijenin gönderilmesi beyin için önemlidir. Her gün bu mineral vücutta kullanılır ve tekrar yeri doldurulur. Kalbimiz ve vücuttaki  diğer kaslarımızın sağlıklı yapısını koruması potasyuma bağlıdır. Fazla şeker, diüretikler, laksatifler, fazla tuz, alkol ve stres bu mineralle birlikte vücuttan atılır.

Selenyum

Vitamin E ile birlikte antioksidan ve hücre koruyucusu olarak çalışır. Erken yaşlanma ve dokuların oksidasyon nedeniyle zarar görmesini engeller. Erkeklerin selenyuma kadınlardan daha çok ihtiyaç duydukları düşünülür. Erkeklerde bulunan selenyumun yarısı üreme sisteminde bulunur. Selenyum dokuların elastikiyetinin korunması için önemlidir.

Çinko

Bu mineral vücutta herşey için gereklidir. Vücuttaki pek çok fonksiyonda görev alır. RNA ve DNA oluşumu ve proteinlerin enerjiye dönüştürülmesi için çok önemlidir. Vücudun büyümesinde, cinsel gelişimin oluşumunda ve yaraların iyileşmesinde vücuda yardımcı olur.

Kükürt

Sağlıklı saç, cilt ve tırnaklar için gereklidir. Oksijen dengesinin muhafazasına yardımcı olur, bu da beyin fonksiyonları için çok önemlidir. Sülfür aynı zamanda B-grubu vitaminlerinin işlevlerini yerine getirmesine ve karaciğerde safranın salgılanmasına yardımcı olur.

Minerallerin eksikliğinde görülen hastalıklar nelerdir?

Kalsiyum eksikliği;

-Yüksek oranlara vardığında diş ve sırtta ağrılar, kemiklerde zayıflama, çatlama ve kolay kırılma görülür.

Bakır eksikliği;

-Beyin ve sinir sistemi hastalıkları

Krom eksikliği;

-İnsülin oluşumu ve kolesterol

-Hormon bozuklukları

İyot eksikliği;

-Troid bezlerinin düzensiz çalışması.

-Enerji ve kilo eksikliği

Demir eksikliği;

-Kansızlık ve enerji kaybı

-Halsizlik

-Ayrıca, demir fazlalığı, kanser riskini arttırmasının yanı sıra, siroz, şeker hastalığı, kalp büyümesi, halsizlik, iştahsızlık ve

kilo kaybı, bulantı, kusma ve nefes darlığı gibi sağlık sorunlarına yol açmaktadır.

Magnezyum eksikliği;

-Depresyon

-Astım

-Kalp hastalıkları

-Migren

-Hipoflisemi

-Böbrek hastalıkları

-Karaciğer

-Diyabet

-Hipertansiyon

Fosfor eksikliği;

-Kasların ve kemiklerin güçsüzleşmesi

-Sinir- kas ilişkisinde ve beyin fonksiyonlarında aksaklıklara yol açması

Potasyum eksikliği;

-Tansiyon

-Beyin hastalıkları

-İshal

-Böbrek hastalıkları

Sodyum eksikliği;

-Sinir sistemi hastalıkları

-Kas hastalıkları

Kükürt eksikliği;

-Saç, cilt ve tırnaklarda bozulmalar

Çinko eksikliği;

-İştahsızlık,

-Büyüme geriliği

-Eklemlerde şişme

Minerallerin bulunduğu besinler hangileridir?

Kalsiyum

Süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, balık ( Özellikle somon ve sardalya ), fındık, meyve, pekmez, tahıllar, baklagiller ve maydanozda bulunur.

Sodyum

Maden suları, başta hamsi olmak üzere deniz ürünleri, peynir, kırmızı ve yeşil biber, fındık, fıstık, ceviz, kereviz ve havuçbol miktarda sodyum içeren besin maddeleridir.

Demir

Kuru kayısı ve kuru üzüm gibi kurutulmuş meyveler, kırmızı et ve karaciğer, pekmez, tahıllar, yumurta, lahana, fasulye, pancar, patates, fındık, badem, şeftali, armut, hurma, kabak ve balık bol miktarda demir içeren besin maddeleridir.

Çinko

Deniz ürünleri, et, karaciğer, fındık, süt ve yumurtada bulunur.

Fosfor

Balık, yumurta, süt ve süt ürünleri gibi protein bakımından zengin besinler bol miktarda fosfor içeren besinler arasındadır. Ayrıca, maden suları, mısır, meyveler ve meyve suyu, pırasa gibi besinler de fosfor minerali açısından zengin besinlerdir.

Magnezyum

Başta limon olmak üzere balık ve tavuk eti, yumurta, tam unlu ekmek, yerfıstığı, patates ve portakal bol miktarda magnezyum içeren besin maddeleridir.

Potasyum

Özellikle lahana, brokoli, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeler, zeytin, balık,sarımsak,portakalsuyu, patates, muz, hurma, incir, avokado, kayısı,badem, fındık bol miktarda potasyum içeren besinler arasındadır.

Krom

Krom minerali et, sebzeler ( özellikle brokoli ), süt ve süt ürünleri, yumurta, hindi, tavuk, üzüm suyu, kabuklu deniz ürünleri, mısır ve tahıllarda bolca bulunur.

İyot

Deniz ürünleri ve iyotlu tuz başlıca bulunduğu besinlerdir.

Selenyum

Brezilya cevizi, yumurta, ayçiçeği çekirdeği, ciğer, tonbalığı, tavuk göğsü, somon balığı

chia tohumu ve mantarda bulunur.

Kükürt

Kırmızı et, tavuk, balık eti, soğan, sarımsak havuç, kereviz, turp, lahana, ıspanak

marul, maydanoz, çilek, muz, incir ve hurma da bulunur. Başlıca besin kaynağı olan yumurta.