Yargıda Anayasaya Uyum Tasarısı (3)

MİT Müsteşarı hakkında soruşturma açılması Cumhurbaşkanının iznine bağlı olacak.

TBMM Başkanlığına sunulan, Anayasa Değişikliğine Uyum Amacıyla Yargıya İlişkin Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'yla, Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun'da değişiklik yapılıyor.

Uyuşmazlıkların kaynağına bağlı olarak mahkemede hukuk ve ceza şeklinde oluşturulan bölüm ayrımına son veriliyor ve mahkemenin üye sayısı yeniden belirleniyor. Bölümlerin kaldırılması nedeniyle bölümler arasında farklı kararlar çıkması söz konusu olmayacağından ve böylece Genel Kurula ihtiyaç kalmayacağından Genel Kurul kaldırılıyor.

Buna göre, Uyuşmazlık Mahkemesi bir başkan ile altı asıl, altı yedek üyeden kurulacak.

Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı, Anayasa Mahkemesince kendi üyeleri arasından seçilecek. Uyuşmazlık Mahkemesine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ile Danıştay Genel Kurulunca kendi daire başkan ve üyeleri arasından 3'er asıl, 3'er yedek üye seçilecek.

Uyuşmazlık Mahkemesinin kararları kesin olacak

Uyuşmazlık Mahkemesinin kararları kesin olacak, başkanın uygun göreceği kararlar Resmi Gazete'de yayımlanacak.

Hakimlik ve savcılık sınıflarında en az 4 yılını bitiren ve üstün başarısıyla Uyuşmazlık Mahkemesinde yararlı olacağı anlaşılan geçici raportörler, mensup oldukları müesseselerin yetkili mercilerince geçici olarak mahkemede görevlendirilebilecek.

Raportörler, başkanın izin vermesi halinde üniversitelerde, Türkiye Adalet Akademisinde ve benzeri kurum ve kuruluşlarda ders, kurs ve konferans verebilecek.

Askeri yargının kaldırılması nedeniyle, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi tarafından Uyuşmazlık Mahkemesinde katip görevlendirilmesine son veriliyor. Yargıtay, Danıştay ve Adalet Bakanlığınca atanacak 3'er katipten oluşacak büro, Uyuşmazlık Mahkemesinin kalem ve yazı işlerini yürütecek.

Uyuşmazlık Mahkemesine, Yargıtay Ceza Genel Kurulu tarafından seçilen asıl ve yedek üyelerin üyelikleri, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte sona erecek. Uyuşmazlık Mahkemesine, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinden seçilen üyelerin görevleri ise askeri yargı kaldırıldığından kendiliğinden sona eriyor.

Milli Savunma Bakanlığı ve bağlıları ile Genelkurmay Başkanlığında çalışan kamu görevlileri, yükümlü erbaş ve erler, yedek subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanunu kapsamındaki yedek subayları ilgilendiren, askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıklara Ankara idare mahkemeleri bakacak.

Mahkemeleri HSK belirleyecek

Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK), bu uyuşmazlıkları çözümleyecek mahkemeleri belirleyecek.

Bu kişiler dava dilekçelerinde sicili, varsa sınıfı ve rütbesini belirtecek. Dilekçeler, ilgili idari yargı mercine gönderilmek üzere en yakın amirine verilebilecek. Savaş halinde yürütmenin durdurulmasına karar verilemeyecek.

Yüksek Askeri Şura'nın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma işlemleri yargı denetimi dışında olacak.

Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu'nda yer alan "Başbakan" ve "Başbakanın" ibareleri, "Cumhurbaşkanı" ve "Cumhurbaşkanının" şeklinde değiştiriliyor.

Buna göre, MİT Müsteşarı hakkında soruşturma yapılması Cumhurbaşkanının iznine bağlı olacak.

Danıştay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek

Soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi kararlarına karşı, 10 gün içinde Danıştay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek. İtirazlar öncelikle incelenecek ve en geç 3 ay içinde karara bağlanacak. Verilen kararlar kesin olacak.

İzin verilmesi üzerine soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından yapılacak. Hakim kararı gerektiren işlemlere dair Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu suçların en ağırına bakmakla görevli Yargıtay Ceza Dairesini numara itibarı ile izleyen ceza dairesi başkanı tarafından karar verilecek.

Suçun son numaralı ceza dairesinin görevine girmesi halinde talebi ve itirazı inceleme yetkisi, Birinci Ceza Dairesi Başkanına ait olacak. Hakim kararı gerektiren işlemlerde başkanın verdiği kararlara karşı yapılan itirazı, numara itibarıyla izleyen ceza dairesi başkanı inceleyecek. Son numaralı daire başkanının kararı, Birinci Ceza Dairesi Başkanı tarafından incelenecek. İddianame hazırlanması halinde kovuşturma Yargıtay ilgili ceza dairesince yapılacak.

Seçime kadar Başbakan izni verecek

Birlikte yapılacak ilk TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başlayacağı tarihe kadar soruşturma izinleri, Başbakan tarafından verilecek, görevlendirmeler de Başbakan tarafından yapılacak.

Tasarıyla, adli istatistik üretilmesinde kullanılan verilerin ilgili kurum ve kuruluşlardan temin edilmesinde karşılaşılan sorunların önüne geçilmesi amacıyla düzenleme yapılıyor.

Buna göre, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, kurum ve kuruluşlardan adli istatistik üretimi için ihtiyaç duyduğu her türlü veri ve bilgiyi alabilecek. Genel Müdürlük, istatistik üretimi için gerekli her türlü veri ve bilgiyi anket yöntemini kullanarak gerçek ve tüzel kişilerden de alabilecek.

Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, adli istatistik oluşturmak amacıyla topladığı verilerin gizliliğine ve güvenliğine ilişkin gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak.

Bilgileri UYAP'a doğru ve zamanında girecek

Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemini (UYAP) kuran ve bu sistemi ilgili birimlerle birlikte yürüten Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, her türlü veri, bilgi, belge ve kararı UYAP'a doğru, eksiksiz ve zamanında girecek ve bu amaçla gerekli tedbirleri alacak.

Jandarma Genel Komutanı ve Sahil Güvenlik Komutanı ile bu komutanlıklarda görevli general ve amiraller hakkındaki hazırlık soruşturması Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı veya Başsavcıvekili tarafından yapılacak.

Hazırlık soruşturması sırasında hakim kararı alınmasını gerektiren hususlarda; Jandarma Genel Komutanı ve Sahil Güvenlik Komutanı ile bu komutanlıklarda görevli general ve amiraller için Yargıtayın ilgili ceza dairesine başvurulacak; yetkili ve görevli mahkeme de Yargıtayın ilgili ceza dairesi olacak.

(Sürecek)