TBMM Soma'daki Maden Faciasını Araştırma Komisyonu

Manisa'nın Soma İlçesinde Meydana Gelen Kaza Başta Olmak Üzere Maden Kazalarının Araştırılarak Bu Sektörde Alınması Gereken İş Sağlığı ve İş Güvenliği Tedbirlerinin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu'nda, Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülmekte olan Torba Kanun Tasarısı'ndaki işçi sağlığı ve işgüvenliği ile Soma'daki kazaya ilişkin maddelerin torbadan ayrılarak, ivedilikle görüşülmesi ve TBMM Genel Kurulu gündemine getirilmesi yönünde tavsiyede bulunulması kararı alındı.

Komisyon, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı  Maden İşleri Genel Müdürü Mehmet Hamdi Yıldırım'ı dinledi.

Toplantının açılışında kısa bir konuşma yapan Komisyon Başkanı Ali Rıza Alaboyun, madencilik sektöründe kömür madenlerinin ağırlığına dikkati çekerek, bu madenlerdeki kazaların önlenmesine yönelik tedbirlerin ivedilikle hayata geçirilmesi gerektiğini belirtti.

AK Parti Manisa Milletvekili Muzaffer Yurttaş da söz alarak  TBMM Genel Kurulu'nda, Yeni Yargı Paketi içinde Soma'daki maden ocağında çalışan işçiler ve ölenlerin hak sahipleri için ödemelere ilişkin düzenleme yapıldığını hatırlattı. Bu düzenlemenin partilerin işbirliği ile hayata geçtiğini vurgulayan Yurttaş, destek olan tüm siyasi parti grupları ve milletvekillerine teşekkür etti.

CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel de TBMM Genel Kurulu'ndaki düzenlemenin son derece olumlu ve önemli olduğunu ifade ederek, "Ancak bunu oraya getirene kadar çektiklerimiz de çok fazla" dedi. Komisyonun birer birer iyi niyetli üyelerden oluştuğunu, ancak başkanlık divanının daha fazla inisiyatif almasından yana olduğunu söyledi. Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülmekte olan Torba Kanun Tasarısı'nda Soma ile ilgili maddeler olduğunu bildiren Özel, komisyonlarının en azından bir rapor ile Plan Bütçe Komisyonundaki bu çalışmalara katkıda bulunmamasını eleştirdi.

AK Parti Manisa Milletvekili ve Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Recai Berber ise söz alarak Soma'ya yönelik hassasiyetlere katıldığını belirterek, başkanlığını yaptığı komisyonda görüşülen torba kanun tasarısının çalışma hayatının genelini düzenleyen çok önemli maddeleri de içerdiğine dikkati çekti.

CHP Balıkesir Milletvekili Namık Havutça da madenlerde işgüvenliğine yönelik tedbirlerin önemine dikkati çekerek, kazanın ardından bir çok maden işçisinin ve yakınlarının kendisini arayarak yeniden madenlere inmekten duydukları endişeleri dile getirdiklerini, "madene ineyim mi?" diye kendisine sorduklarını belirterek, "Bu insanlara nasıl garanti vereceğiz? Yasal düzenlemeleri yapmamız, madenlerde güvenlik önlemlerinin alınmasını sağlamalıyız" dedi.

CHP Manisa Milletvekili Hasan Ören ise Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmekte olan Torba Kanun Tasarısı'nda işgüvenliği ve Soma'daki kazaya ilişkin düzenlemeleri hatırlatarak, bu maddelerin biran önce yasalaşmasının sağlanması gerektiğini söyledi.

Daha sonra verilen önerge ile Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülmekte olan Torba Kanun Tasarısı'ndaki işçi sağlığı ve işgüvenliği ile Soma'daki kazaya ilişkin maddelerin torbadan ayrılarak, ivedilikle görüşülmesi ve TBMM Genel Kurulu gündemine getirilmesi yönünde tavsiyede bulunulması kararı oylanarak, kabul edildi.

-"Can ve mal güvenliğini tehlikeye sokacak durum tespit edilmedi"

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı  Maden İşleri Genel Müdürü Mehmet Hamdi Yıldırım  Türkiye'de genel olarak kömür madeni işletmeciliği ve ruhsatlandırma sistemi ile Soma özelinde bu sistemin değerlendirilmesi hakkında sunum yaptı. Sunumunda yıllar itibariyle yapılan ruhsat müracaatları, düzenlenen ve iptal edilen ruhsat sayıları hakkında bilgi veren Yıldırım, 5995 sayılı maden kanunu öncesi 2008 yılında 45 bin 900'e çıkan toplam ruhsat sayısının 15 Haziran 2014 itibariyle 21 bin 659'e düştüğüne dikkati çekti.

Yıldırım, faaliyetleri durdurulan saha sayısının 2007 yılında 397, 2008 yılında 583, 2009 yılında 749, 2010 yılında bin 102, 2011 yılında bin 531, 2012 yılında bin 240, 2013 yılında bin 231, bu yıl ise 430 olduğunu anlattı. Projeye uygunluk denetimini yaparken faaliyet durdurma yetkisinin 2010 yılından yapılan düzenleme ile kendilerine verildiğini belirten Yıldırım, bu yetkiyi de bazı sahalarda kullandıklarını anlattı.

Soma'da kazanın gerçekleştiği sahada her yıl denetimin gerçekleştirildiğini aktaran Yıldırım, 19 Şubat, 2009, 30 Haziran 2011, 26 Ocak 2012, 6 Şubat 2013 ve 26 Şubat 2014 tarihlerinde denetim yapıldığını söyledi. Yıldırım, 26 Şubat 2014'de yapılan son denetimde yeraltı ocağının yerüstüne  üç ayrı yolla bağlandığı, havalandırmanın mekanik olarak yapıldığı, ocak içerisinde gaz sensörlerinin olduğu ve merkezi olarak tespitinin yapıldığı, herhangi bir tehlike durumunda yeraltı trafosunun otomatik olarak kesildiği, tahkimat sisteminin yeterli olduğu, alev sızdırmaz özellikte elektrik teçhizatının kullanıldığı, maden kanunu kapsamında izinlerin mevcut olduğu, proje açısından teknik olarak can ve mal güvenliğini tehlikeye sokacak bir durum tespit edilmediği ve projesine uygun çalışıldığının tespit edildiğini kaydetti.

-"Ben sizin yaptığınız hiçbir tespite güvenmiyorum"

Komisyon üyeleri açıklamalarının ardından Yıldırım'a çeşitli sorular yönelttiler.

CHP Balıkesir Milletvekili Namık Havutça, Yıldırım'a sunumunda Soma'da son denetim bulgularında  "proje açısından teknik olarak can ve mal güvenliğini tehlikeye sokacak bir durum tespit edilmemiştir" ifadesinin yer aldığını hatırlatarak, "301 insanın öldüğü yerde can ve mal güvenliğini tehlikeye sokacak bir tespitte bulunamadıysanız, ben sizin yaptığınız hiçbir tespite güvenmiyorum. Türkiye için Allah hepimizi korusun. Bu arkadaşlar bu tespitleri neye göre yapmışlar?" diye sordu.

Kendilerinin iş sağlığı ve güvenliği denetimi yapmadıklarını, belli maddeleri içeren projeye uygunluk denetimi gerçekleştirdiklerini ifade eden Yıldırım, son denetimdeki tespitin de bu kapsamdaki konular açısından değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. Yıldırım,  "Bizim yetki alanına giren hususlara baktığımızda, bu hususlar can ve mal güvenliğini tehdit etmiyor. Burada bir kaza olmuşsa bu şu anlama geliyor;  bizim baktığımız bu hususların dışında bir hususta can ve mal güvenliği tehlike altına girmiş" dedi.

Komisyon ayrıca maden ocaklarında karbonmonoksit maskeleri yerine ferdi oksijen kurtarıcılarına geçilmesi yönündeki tavsiye kararının Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na iletilmesine, gelecek hafta Zonguldak'a gidilerek incelemelerde bulunulmasına karar verdi. - TBMM