TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Ayrımcılığın Önlenmesi Alt Komisyonu toplandı

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Ayrımcılığın Önlenmesi Alt Komisyonu, AK Parti Rize Milletvekili Harun Mertoğlu başkanlığında toplandı.

Toplantının açılışında konuşan Mertoğlu, komisyonun geçmiş faaliyetleri hakkında bilgi verdi.

Mertoğlu, TBMM Başkanlığı, Ayrımcılığın Önlenmesi Alt Komisyonu ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Rektörlüğü işbirliğinde 3 Kasım'da Rize'de Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Kongre ve Kültür Merkezi'nde "Yükseköğretim Öğrencilerine Yönelik Ayrımcılığın Önlenmesi Konferansı"nın düzenleneceğini söyledi.

Konferansta Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile Kamu Denetçiliği Kurumu'nun yükseköğretim öğrencilerinin eğitim hakkı kapsamında ayrımcılık iddialarına yönelik olarak yapılan başvurular ve süreçlerle ilgili bilgilendirme sunumlarının olacağını belirten Mertoğlu, "Bu konferansın ayrımcılığın önlenmesi kapsamında yalnızca akademik bakış elde etme bakımından değil, aynı zamanda üniversite öğrencilerinin bilgilendirilmesinin sağlanması bakımından da önemli bir çalışma olacağı kanaatindeyiz." ifadelerini kullandı.

Yükseköğretimde engelli öğrenci sayısı 60 bine yaklaştı

Komisyonda konuşan YÖK Başkan Vekili Prof. Dr. Metin Topcuoğlu, "ayrımcılığın önlenmesi" konusunun YÖK'ün öncelikli çabaları içerisinde olduğunu belirterek, 2009'da kayıtlara geçen engelli öğrenci sayısının 1900 civarında olduğunu, bugün bu sayının 60 bine yaklaştığını söyledi.

Topcuoğlu, "Son 15 yıldan önceki süreçte de engelli öğrencimiz vardı ancak yükseköğretime erişimi, mekansal açıdan, diğer imkanlar bakımından sınırlı olduğu için bu öğrencilerimiz bu imkandan yaralanamıyordu. Bugün itibarıyla bu rakamın yaklaşık 30 kat artmış olması bu öğrencilerimizin yükseköğretimden yararlanma fırsatı bakımından son derece anlamlı bir göstergedir." diye konuştu.

Vakıf üniversitelerinde ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora programlarında en az yüzde 15 tam burslu öğrenci okutma zorunluluğu olduğunu hatırlatan Topcuoğlu, "Öğrencilerimize her bakımından yükseköğretime erişme yolunu açmaya, kolaylaştırmaya çalıştık." dedi.

Engelsiz erişim ve engelsiz eğitim hedefleri doğrultusunda çalışmalar

Ardından, YÖK Eğitim Öğretim Daire Başkanı Eyüp Özdemir, komisyonda milletvekillerine "Yükseköğretim Öğrencilerine Yönelik Ayrımcılığın Önlenmesi Faaliyetleri" konulu bir sunum yaptı.

Mevzuatın YÖK Başkanlığına verdiği açık görevler doğrultusunda öğrenciler arasında fırsat eşitliğinin sağlanması adına gerekli tüm önlemleri aldıklarını kaydeden Özdemir, değişen koşulları da göz önünde bulundurarak düzenlemeler yapmaya devam ettiklerini söyledi.

Engelsiz erişim ve engelsiz eğitim hedefleri doğrultusunda Yüksek Öğretim Kurumları Engelliler Danışma ve Koordinasyon Yönetmeliği'ni yayınladıklarını belirten Özdemir, şöyle konuştu:

"Bu kapsamda yeni programlar açıyoruz. Açtığımız programlar engelli adaylarımızdan ziyade, engelli vatandaşlarımızın durumuna vurgu yapmak amacıyla yükseköğretim kurumlarımızda açtığımız yüksek lisans programları. Yine, öğrencilerimizden gelen talepler doğrultusunda mevcut mevzuatımızda güncellemelere girebiliyoruz. Bunun en basit örneklerinden biri, dikkat eksikliği ve disleksi olan adayların Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nda (YKS) yaşadıkları sorundan kaynaklı bu öğrencilerimize daha sonraki uygulamamızda ek süre tanımlanmasına karar verilmiştir.

Üniversitelerimizi bu alanda teşvik etmek amacıyla Engelsiz Üniversite ödülleri veriyoruz. Mekanda erişilebilirliğe turuncu, eğitimde erişilebilirliğe yeşil, sosyokültürel faaliyetlerde erişilebilirliğe mavi bayrak vererek uygulamalarımızı ödüllendiriyoruz ve son yıllarda bu uygulamamızdaki üniversite sayıları biz ödülleri ilk vermeye başladığımızda 15 iken şu an yaklaşık 76 üniversiteye ulaştı. Fırsat eşitliğini sınav süreçlerinde de sağlamak amacıyla bir yönetmelik hazırladık 2022 yılında, bu sayede engelli adaylarımıza okuyucu, işaretleyici, ek süre, büyük puntolu kitapçık, erişilebilir salon gibi imkanlar sunuyoruz."

Her üniversitede engelli öğrenci birimleri

Her üniversitede engelli öğrenci birimlerinin kurulmasını sağladıklarını anlatan Özdemir, engelli öğrenciler için bazı lisansüstü programlarda yabancı dil şartını kaldırdıklarını, gölge öğreticilik ile destekleyici ön lisans programları ve Türk işaret dili alanında yüksek lisans programları açtıklarını belirtti.

Yükseköğretim Kurulunun farklı nedenlerle üniversiteye gidememiş 34 yaş üstü kadınlar için 2023'te kontenjan ayrılmasına karar verildiğini anlatan Özdemir, bu kontenjanlara çok ciddi talepler olduğunu dile getirdi.

Ayrıca, şiddet mağduru ve tanık koruma programındaki öğrencilere üniversite değişikliği gibi haklar tanıdıklarını belirten Özdemir, "Özel öğrencilik hem kişinin eğitim hayatı boyunca yaşadığı sağlık sorunlarıyla alakalı verdiğimiz bir hak oluyor ama aynı zamanda mahkeme kararıyla taciz, darp, saldırı gibi durumlarda da vatandaşlarımıza bu anlamda özel öğrencilik hakkını tanıyoruz." ifadelerini kullandı.

Şehit ve gazi yakınlarına verilen ayrı bir kontenjan olduğunu, vakıf üniversitelerinde de burslu kontenjanlar ayırdıklarını belirten Özdemir, "Ayrıca, lisansüstü programlarımızda da üniversitelere yine şehit, gazi kontenjanının ayrıca belirtilmesi için bir karar aldık ve bunu üniversitelerimizle paylaştık." dedi.

Yüksek öğretime girişte en büyük engellerden biri ve lise türleri arasındaki eşitsizlik yaratan katsayı uygulamasını tamamen kaldırılarak tüm lise mezunlarını eşit bir başlangıç noktasına getirdiklerini kaydeden Özdemir, 2022 yılından itibaren Temel Yeterlilik Sınavı (TYT) ve Alan Yeterlilik Sınavı'ndaki (AYT) baraj puanı uygulamasını kaldırdıklarını, bu sayede daha fazla adayın puanı hesaplanarak tercih yapabilmesinin ve yüksek öğretime erişebilmesinin önünün açılmış olduğunu söyledi.

Özdemir, "Yaptığımız bu çalışmalar her öğrencimizin potansiyelini gerçekleştirebildiği, adil, eşitlikçi ve erişilebilir bir yüksek öğretim sistemi inşa etme hedefimizin bir parçası oldu." ifadesini kullandı.

Üniversitelerde "eşitlik komisyonu kurulsun" önerisi

Komisyon toplantısında söz alan CHP Şanlıurfa Milletvekilli Mahmut Tanal, tüm üniversitelerde eşitlik komisyonlarının kurulmasını istedi.

DEM Parti Mardin Milletvekili Kamuran Tanhan da YÖK bünyesinde "eşitlik ve çeşitlilik izleme kurulları" kurulmasını, dezavantajlı öğrencilere yönelik burs sistemlerinin güçlendirilmesini önerdi.

YÖK Başkan Vekili Prof. Dr. Topcuoğlu, bir dönem yurt dışında vatandaşlık edinmiş Türk vatandaşlarının Türkiye'de ortaöğretimini tamamlayıp Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavıyla (YÖS) yerleştiği yılların olduğunu ancak bugün bunlara geçit olmadığını belirterek, "Bu tür imkanların kapatıldığını gönül rahatlığıyla YÖK'ü temsilen söyleyebilirim. Bugün o imtiyazlar, o tür suistimaller söz konusu değildir." dedi.

Yabancı uyruklu öğrencilerin kendi imkanlarıyla okuduklarını belirten Topcuoğlu, "Ülkemize getirisi, üniversitelerimize katkıları ayrı bir konudur. Ancak bizim öğrencilerimizin kontenjanından kullanılan bir kontenjan değildir." bilgisini verdi.

Özel öğrencilik ve yatay geçiş konusunun birbirinden farklı şeyler olduğunu dile getiren Topcuoğlu, şöyle konuştu:

"Yatay geçiş yoluyla öğrenci bir yükseköğretim kurumuna kaydolmuşsa o yükseköğretim kurumunun diplomasını bütün haklarını ve prestijlerini kullanma hak ve imkanına sahiptir. Özel öğrencilikte gelirsiniz, dersinizi alırsınız, sınavlara girersiniz, geçebiliyorsanız geçersiniz, geçemiyorsanız geçemezsiniz. Kayıtlı olduğunuz yükseköğretim kurumunun diplomasını alırsınız."