Küresel Sendiklardan Soma Komisyonu'na Destek Ziyareti

Industri All Küresel Sendikası Başkanı Andrew Vickers ve Avrupa sendikaları yönetim kurulu üyeleri, TBMM Soma'daki Maden Faciasını Araştırma Komisyonu'na destek ziyaretinde bulundu.

Ziyaret sırasında konuşan Komisyon Başkanı Ali Rıza Alaboyun, komisyonun kuruluşu ve çalışmaları hakkında bilgi verdi.

Komisyon olarak Soma'da meydana gelen facianın bütün yönleriyle aydınlatılması ve bir daha böyle bir kazanın olmaması için yapılması gerekenler konusunda çalıştıklarını ifade eden Alaboyun, kömürü Maden Kanunu'ndan ayırıp, özel bir kanunla düzenlemeyi düşündüklerini söyledi.

Meseleye global anlamda küresel çözümler için ilk adımların atıldığını vurgulayan Alaboyun, en büyük problemlerden birinin madencilikteki denetim olduğunu kaydetti.

Alaboyun, bu konuda köklü denetim ve düzenlemeler yapılmasının ve yetki karmaşasının ortadan kaldırılmasının amaçlandığını belirterek, "İş sağlığı ve güvenliği ile sorumluluk zincirini oluşturmamız gerekiyor. Madenciliği normal bir iş sahası olarak görmüyoruz, madenciliğin bir kültür olduğuna inanıyoruz" dedi.

Industri All Küresel Sendikası Başkanı ve CFMEU Avustralya Maden ve Enerji Sendikası Genel Sekreteri Andrew Vickers de komisyona her türlü katkı ve desteği sunmaya hazır olduklarını söyledi.

Vickers, sendikacılıktan önce kömür işçisi olduğunu belirterek, "Babam da kömür işçisiydi. Kömürcülük benim yaşam tarzım. Kömür madenlerinde kaybedilecek bir yaşam bile önemli" diye konuştu.

Industri All Küresel Sendikası Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan da  Soma ile ilgili gözlemleri ve endişelerini dile getirdi.

Grup adına Soma'da yaşamını yitirenlerin ailelerine başsağlığı dileyerek, bu kazanın büyük bir üzüntü, infial ve de kızgınlık yarattığını kaydetti.

Özkan, Türkiye'nin çok önemli, büyük üretim yapan bir maden ülkesi olmadığına ancak iş sağlığı ve güvenliği kayıtlarına bakıldığında rakamların son derece ürkütücü olduğuna dikkati çekti.

Son yıllarda özellikle gördükleri  özelleştirme, rödovans, taşeronlaştırma, alt işveren uygulamalarının madencilikten yaratılan katma değerin yatırımcılara aktarılması istikametinde çalıştığını belirten Özkan, bu ekonomik madencilik modelinin sorunun kaynağında önemli  bir yer aldığının altını çizdi.

Uzun yıllardır ILO'nun 176 sayılı Madenlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Sözleşmesi'nin Türkiye tarafından onaylanması ve hayata geçirilmesinin çok hayati bir öneme sahip olduğunu ifade ettiklerini anımsatan Özkan, Türkiye'deki madencilik sektöründe önleyici bir sağlık ve güvenlik kültürünün mutlaka yerleştirilmesi gerektiğine işaret etti.

Bunun mekanizmasını kurmak gerektiğini dile getiren Özkan, madencilik alanında istatistiklerde, kayıtlarda önemli bir iyileştirme ve gerçeği yansıtmanın söz konusu olması, hastalıkların ve yaralanmaların da kayıt altına alınması gerektiğini vurguladı.

Madencilikte her kazanın önlenebileceğini ifade eden Özkan, ILO'nun 155 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Sözleşmesi'ne göre işçilerin tehlike gördükleri iş ortamında işi bırakma hakkının uluslararası normlar tarafından tanınmış olduğunu anımsattı. Özkan, bunun özellikle madenlerde hayata geçirilmesinin hayati ve kritik olduğunu söyledi.

-  "Gerçek sorumluların bulunması büyük ehemmiyet  arz ediyor"

Soma'da faciasına değinen Özkan, şöyle devam etti:

"Soma'daki kaza, ama bizim için bir katliamdır. Bunun da altını çizerek ifade etmek isterim. Özelilkle geliyorum diyen bir kazanın olduğunu hep beraber gördük. Tüm uyarılara, tüm işaretlere rağmen bu önlenebilir kaza maalesef önlenemedi. Güvenliği garanti altına alınmış bir ortamda çalışmak her madencinin hakkıdır. Bunun olmadığı bir politik anlayışı bizim hoşgörüyle karşılamamız mümkün olmaz. Soma kazasıyla ilgili olarak bir mahkeme sürecinin devam ettiğini biliyoruz. Gerçek sorumluların bulunması bizim açımızdan son derece  büyük ehemmiyet  arz ediyor. Gerçekleştirilen araştırma ve incelemenin objektifliği ve herkes tarafından kabul edilebilirliği konusunda önemli kuşkularımız ve soru işaretlerimizin bulunduğunu ifade etmek isterim. Bu  konudaki gelişmeleri çok yakından izliyoruz. Sürecin bir an önce nihayetlendirilmesi bizleri, maden sendikalarını son derece yakından ilgilendiriyor."

Özkan, parlamentoda madencilerle ilgili yapılan çalışmaları da yakından takip ettiklerini belirterek, bunların değişik yasalara ek olarak yapılmaktan ziyade bir genel madencilik iş yasası olarak düzenlenmesinin çok daha isabetli olacağını söyledi.

Industri All Avrupa Sendikası Genel Sekreteri Ulrich Eckelmann kazayla ilgili detaylı, kapsamlı  bir inceleme yapılması, aynı zamanda iş güvenliği ve sağlığı konusunda da yasal bir işlemin dikkate alınması gerektiğini vurguladı.

Türkiye'nin AB'ye katılım sürecine değinen Eckelmann, "Biz bu konuda AB Komisyonu'na gelecek müzakere görüşmelerinde işyeri güvenliğinin de Türkiye ile bir madde olarak görüşülmesinin tavsiyesinde bulunduk" diye konuştu.

"Avustralya'da kömür işçileri yılda 120 bin Avustralya  doları kazanıyor"

Alaboyun, 2002 yılında İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu arkasından da uygulama yönetmeliğinin çıkarıldığına dikkati çekerek, "Hem uygulama yönetmeliği hem de kanunumuz AB direktifleri baz alınarak hazırlandı. Bizim yasamız bu 176'nın içinde vurgulanan önemli şeylerin hepsini aşağı yukarı içeriyor. Türkiye'de kanunları değiştirmeyi biz Meclis olarak bazen bir gecede bazen bir haftada yapıyoruz. Ama zihinsel dönüşüm dediğimiz olay, kültürün oluşması biraz zaman istiyor" dedi.

Kanada Birleşik Çelik İşçileri Sendikası Stratejik Kampanyalar Başkanı Joe Drexler Kanada'da kömür madenlerinde son 10 yılda sadece 3 ölüm yaşandığına dikkati çekti.

Konuşmaların ardından Andrew Vickers komisyon üyelerinin sorularını yanıtladı. Avustralya'da kömür madenciliğinde 50 bin kişinin çalıştığını ve 400 milyon ton taşkömürü üretildiğini belirterek, kömür işçilerinin yılda 120 bin Avustralya  doları kazandığını söyledi.

Alaboyun, Türkiye'de 50 bin kişinin çalıştığını ve yılda 65 milyon ton üretim yapıldığını söyledi. - TBMM