Kadına Karşı Şiddet ve Ayrımcılığın Önlenmesine Yönelik Meclis Araştırma Komisyonu TİHEK Başkanı'nı dinledi

Kadına Karşı Şiddet ve Ayrımcılığın Önlenmesine Yönelik Meclis Araştırma Komisyonu, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) Başkanı Muharrem Kılıç'ı dinledi.

Komisyon, AK Parti İstanbul Milletvekili Hulki Cevizoğlu başkanlığında toplandı. Toplantıda, TİHEK Başkanı Kılıç, komisyon üyelerine sunum yaptı.

Kılıç, kadın haklarının ihlali ya da kadına yönelik şiddetin çeşitlendiğini, ayrımcılık ve cinsiyet temelli ihlallerin de bir anlamda kadına yönelik şiddetin çarpan etkisini artıran bir faktör olduğunu söyledi.

Bazı uluslararası kuruluşlarla farklı ülkelerde kadına yönelik şiddete ilişkin yayımlanmış raporlardan veriler paylaşan Kılıç, bu raporlarda kadına yönelik şiddette yüzde 1 puanlık artış oranının ekonomik faaliyet düzeyinde yüzde 9'luk düşüşe neden olduğu verisinin ortaya çıktığını anlattı.

Küresel düzeyde kadına karşı şiddetin maliyetine ilişkin raporlara işaret eden Kılıç, "Hem kamu hem özel sektör açısından baktığımız zaman 1,5 trilyon dolar olduğuna ilişkin bir başka tespit var. Yine, AB ölçeğinde Avrupa Cinsiyet Eşitliği Enstitüsünün yapmış olduğu 2021 yılındaki araştırmaya göre, cinsiyete dayalı şiddetin yıllık maliyetinin yaklaşık 366 milyar avro olduğuna ilişkin bir öngörüde bulunduklarını görüyoruz. Kadına yönelik şiddetin 299 milyar avroyla bu maliyetin yüzde 79'unu oluşturduğuna ilişkin tespit raporlarda yer alıyor." diye konuştu.

Cinsiyete dayalı şiddetin maliyet tanımına ilişkin ise Kılıç, şunları söyledi:

"Burada kastedilen, özellikle kadınların, bu cinsiyete dayalı maruz kalmış oldukları eşitsizlikler ya da bizatihi şiddet olgusuyla karşı karşıya kalmaları durumunda istihdamdan ellerini çekmeleri ya da istihdam süreçlerinde varlık gösterememeleri ya da sakat kalmaları ya da herhangi bir fiziksel şiddete maruz kalmalarından ötürü istihdam kapasitesinde, ekonomik kapasitede ortaya çıkardığı açığı, bu noktadaki maliyeti ifade ediyor. Tabii, sadece bununla sınırlı değil, sağlık sektöründe de bunun ortaya çıkarmış olduğu maliyet, yaralanmalar, engellilik durumlarının hasıl olması durumunda da ortaya çıkardığı ciddi bir maliyetin olduğunu söyleyebiliriz."

Kadına yönelik şiddetle ilgili tematik rapor hazırlıyoruz"

TİHEK'in, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, ayırımcılıkla mücadele ve kadına yönelik şiddetle ilgili ulusal önleme mekanizması görevlerini yürüttüğüne işaret eden Kılıç, sadece cezaevleri, hapishaneler, nezarethaneler, geri gönderme merkezleri değil, aynı zamanda koruma altında olan kişilerin bulundukları yerleri de haberli, habersiz izleme, denetleme yetkilerinin bulunduğunu anlattı.

Kendilerine yapılan başvurulara ilişkin bilgi veren Kılıç, "Ayrımcılıkla mücadele etme noktasında eşitlik kurumu olmamız hasebiyle 2017- 2024 döneminde toplam 12 bin 765 başvuru yapıldı. Ayrımcılıkla mücadele görevi kapsamında 2 bin 580, ulusal önleme mekanizması görevi kapsamında 6 bin 228 ve insan hakları görevi kapsamında da 2 bin 166 başvuru yapıldı ve başkaca başvurular oldu. 2024 yılında 48 ihlal kararı verdik. Bunların da çoğunluğu engellilik temelinde ayrımcılık. Kadına yönelik şiddetle ilgili tematik bir rapor hazırlığımız devam ediyor." ifadelerini kullandı.

TİHEK'in idari ve icra yetkisi olan kurumsal bir yapıya sahip olduğunu hatırlatan Kılıç, idari yaptırım ve para cezası uygulama yetkileri kapsamındaki ücretlemede, bu yıl alt limitin 13 bin 588, üst limitin ise 204 bin 285 lira olarak belirlendiğini bildirdi.

Türkiye'de istihdamda ayrımcılık konusunda kadınların başvurularının sıklıkla görüldüğünü belirten Kılıç, hamile olduğu öğrenilen kadının bankaya yaptığı iş başvurusunun reddi konusunda verilen ihlal kararı örneğini paylaştı.

Kılıç, ayrımcılık konusunda inceleme yapabilmeleri için konunun mutlak surette hizmet ilişkisi olması gerektiğini vurgulayarak, sunumu tamamladı.

Tartışma nedeniyle toplantıya ara verildi

Sunumun ardından komisyon üyeleri Kılıç'a bazı sorular yöneltti. Bu sırada söz alan Komisyon Başkanvekili AK Parti Ankara Milletvekili Asuman Erdoğan, "Turhan Selçuk adında bir karikatüristin, vefat etmiş bir kişi, maalesef, türbanlı, başörtülü, Avrupa Birliği yolunda" diye İslam düşmanı, kadın düşmanı paylaşımlarıyla da çok iyi bildiğimiz bu şahsiyetin ismini bir kültür evine vermekle övünç kaynağı olarak kendisini anlatan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nu da buradan kınıyorum." dedi.

Daha sonra söz alan CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu, partilerine yönelik bir sataşma olduğunu belirterek, "Daha birkaç hafta önce Gazze protestosu yapan başörtülü kadınlar, maalesef, kötü muameleye maruz kaldılar. Yani buna ilişkin bir şey söylemeyip ta geçmişte kalmış 28 Şubata giderseniz..." ifadelerini kullandı.

Erdoğan'ın da "Hiç öyle geçmişte kalmadı ya. Siz unutmuş olabilirsiniz ama biz unutmadık, unutturmuyorsunuz zaten." şeklinde cevap verdi.

Tartışmanın büyümesi üzerine Komisyon Başkanı Cevizoğlu, Kayışoğlu'nun mikrofonunu kapatarak, toplantıya 10 dakika ara verdi.

Toplantının ikinci oturumunda TİHEK Başkanı Kılıç, komisyon üyelerinin sorularını yanıtladı.