Down sendromlu ve otistik bireylerin sorunlarını araştırma komisyonu

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Uzmanı Duygu Çandarlı, yükseköğretim sisteminde 7 milyon 740 bin 502 öğrenci bulunduğunu söyleyerek, "Engelli öğrenci sayımız ise 47 bin 751." dedi.

Down sendromlu, otistik ve diğer gelişim bozukluklarına sahip bireyler ile ailelerinin sorunlarının tespiti, problemlerin çözümü için kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, Başkanvekili, AK Parti Kocaeli Milletvekili Radiye Sezer Katırcıoğlu başkanlığında toplandı.

YÖK Uzmanı Çandarlı, yükseköğretim sisteminde 7 milyon 740 bin 502 öğrencinin bulunduğunu, engelli öğrenci sayının ise 47 bin 751 olduğunu belirtti. Çandarlı, engelli öğrencilerden 38 bin 895'inin engel durumu bilinmeyenler, 2 bin 705'inin bedensel engelli, 2 bin 316'sının kronik sağlık sorunu olanlar, 2 bin 31'inin görme ve bin 103'ünün işitme engellilerden oluştuğunu belirtti.

Çandarlı "Otizm spektrum bozukluğu, Asperger sendromu, öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve zihin engelli öğrenci sayımız ise oldukça düşük. Zihin engelli öğrencilerimiz 119, öğrenme güçlüğü 31, dikkat eksikliği 58 ve otizm, Asperger sendromu olan öğrencilerimizin sayısı ise 21 olarak sistemimizde yer alıyor." bilgisini paylaştı.

Bünyesinde açıköğretim fakültesi bulunduran üniversitelerin engelli öğrencilerin sayısının Anadolu Üniversitesinde 36 bin 106, Atatürk Üniversitesinde 4 bin 760, İstanbul Üniversitesinde ise bin 670 olduğunu, bunların dışında en çok engelli öğrencinin 274 kişi ile Ankara Üniversitesinde bulunduğunu söyledi.

Engelli öğrencilerin 42 bin 62'sinin açıköğretim programlarında öğrenim gördüğünü dile getiren Çandarlı, 5 bin 169'nun örgün eğitim, 515'inin de uzaktan eğitim programlarında öğrenimlerine devam ettiğini aktardı. Çandarlı, engelli öğrencilerin cinsiyet dağılımına bakıldığı zaman 47 bin 751 öğrencinin 32 bin 944'ünün erkeklerden oluştuğunu söyledi.

Çandarlı, engelli öğrencilere ilişkin YÖK bünyesinde kurulan komisyonun çalışmalarını ve YÖK Genel Kurulunda alınan kararları anlattı.

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) Engelli Adaylar Daire Başkanı Belma Atak, tekli ve çiftli yılların kendileri için çok önemli olduğunu, çiftli senelerde ÖSYM'nin daha büyük kontenjanlı sınavlar yaptığını belirtti. Atak, engelli, sağlık ve özel durumu olan aday sayısının 2017 yılında 18 bin 286 iken 2018 yılında bu sayının 111 bin 432'ye düştüğünü aktardı.

Atak, ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlarda, engelli ve sağlık problemi bulunan adaylara, soru kitapçığını okuma, cevap kağıdı işaretleme durumları, sınav salonu tercihi, sınav salonuna erişim durumu, sınava getirilebilecek ilaç, araç-gereç, cihaz ile materyallerin sorulduğunu ve buna göre sınav ortamınının hazırlandığını kaydetti.

Yükseköğretim Kurumları Sınavı'na (YKS) 2018 yılında yaygın gelişimsel bozukluk grubundan 106, özgül-özel öğrenme güçlüğü grubundan 301, zihinsel engel grubundan bin 262, serebral palsi (CP) grubundan ise 457 adayın katıldığını belirten Atak, aynı sınava 2019 yılında yaygın gelişimsel bozukluğundan 144, özgül-özel öğrenme güçlüğünden 419, zihinsel engel grubundan bin 606, Serebral Palsi (CP) grubundan 539 adayın katıldığını söyledi.

Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü İdari ve Mali İşler Daire Başkanı Necat Altıok, özel eğitim öğretmenlerine yönelik çeşitli kurs ve seminerler düzenlediklerini söyledi. Altıok, 2018 yılında otizm spektrum bozukluğu farkındalık konusunda 22 bin 805 öğretmene eğitim verildiğini, 2019 yılı itibarıyla bu konuda 128 öğretmene eğitim verildiğini bu eğitimlerin ivmeli bir şeklide devam edeceğini bildirdi.

Altıok, 2016-2019 yılları arasında öğretmenlere yönelik verilen özel eğitim kursları ile seminerlere ilişkin bilgi verdi.

Kamu spotu

Türkiye Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkan Yardımcısı İlker Ilgın, komisyona RTÜK'ün çalışmaları hakkında bilgi verdi.

Yayınların, yayınlanmadan önce denetlenmesinin mümkün olmadığını dile getiren Ilgın, yayınların denetimlerinde izlenen yöntemleri anlattı. Ilgın, "Her yıl binin üzerinde raporlar düzenleniyor ve bunların büyük bir çoğunluğu da ihlal ile sonuçlandıktan sonra üst kurul tarafından müeyyide uygulanıyor." dedi.

Ilgın, 2016 yılında 13, 2017'de 15, 2018'de 6, 2019 yılında 6 olmak üzere pek çok kamu spotunun yayınlatıldığını söyledi.

Dezavantajlı birey ve gruplara yönelik çalıştaylar düzenlediklerini belirten Ilgın, şu değerlendirmede bulundu:

"Sağır toplum için işaret dili, işitme engelliler için ayrıntılı alt yazı, görme engelliler için sesli betimleme konularının nasıl hayata geçirileceğini özellikle paydaşların kendilerinden aldık. Sağırlar için ana haber bültenleri, olağanüstü veya acil durum haberlerinin işaret diliyle verilmesi, işitme engelliler için haber esnasında ekrana yansıyan ve bilgi veren spotların ekrandaki haberi açıklayacak şekilde verilmesi, görme engelliler için haber bültenlerinde sadece görsel içerikli verilen bilginin seslendirilmesi, akşam kuşağında en çok izlenen programlarda ilk yayını takiben 48 saat sonraki tekrarlarında ayrıntılı alt yazı, işaret dili ve sesli betimleme ile erişimin sağlanması konusundaki talepleri karşılamaya yönelik çalışmalarımız oldu. Bu konuda yönetmelik hazırladık. Kısa sürede inşallah yayınlayıp kuruluşlara zorunluluk olarak bunu getirmek düşüncesindeyiz."

TRT Genel Müdür Müşaviri Muhammed Fatih Kışla da son yıllarda TRT'nin engellilere yönelik yayınlarına ilişkin bilgi verdi. Kışla, "Birden fazla kanalla yayın faaliyetimizi yürütüyoruz. Engelsiz TRT, dijital mecramızla da yaptığımız yayınları, engelli bireylerin daha iyi anlayabileceği şekilde hem işaret dili hem de sesli betimleme yoluyla engellilere aktarmaya çalışıyoruz." ifadesini kullandı.

"Ozi" adlı down sendromlu karakterin yer aldığı çizgi filmin 2018 yılından beri TRT Çocuk'ta yayınlandığını ve olumlu yönde tepkiler aldıklarını belirten Kışla, çizgi filmin uzun yıllar ekranlarda olacağını dile getirdi.

Kışla, TRT kanallarında engelli bireylere yönelik yapılan programları anlattı.

MHP Kahramanmaraş Milletvekili Sefer Aycan, kentte yaşayan siyam ikizlerinin bu sene ilk defa YKS sınavına girdiklerini belirterek, "Siyam ikizleri olmalarına rağmen ayrı birey olarak sınava girmişler. Belki sizinle alakalı değil hukuki bir sorun. Ayrı testler verilmiş. ÖSYM Başkan Yardımcımızı aradım, sınavda kolaylık göstermişler. Çocukların mutlaka okumasını istiyorum ama sorun şu, ikisinin de aynı yerde okuması lazım. Bunu sağlamamız lazım." dedi.

ÖSYM Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ahmet Yaşar Özban, siyam ikizlerine ilişkin konunun sınav öncesinde yetkili kurullarda gündeme geldiğini belirterek, siyam ikizlerinin hukuksal olarak aynı bünyeye sahip iki farklı kişi olduğunu aktardı.

Özban, sınav kitapçıklarının içeriğinin bütünüyle aynı fakat sadece soruların ve şıkların yerinin değişik olduğunu söyleyerek, "İkisine aynı kitapçık verilerek sınavın yapılması durumunda ortaya çıkabilecek hukuksal sorunlar, hukuk müşavirlerimizin bulunduğu toplantılarda ele alındı. Sonuç olarak ikisine farklı kitapçıkların verilmesi kararı verildi." diye konuştu.

Milletvekillerinin soruları üzerine söz alan YÖK Engelli Öğrenci Komisyonu Üyesi Prof. Dr. Meltem Yılmaz, fiziksel engelli öğrencilerin sınav sisteminden ihtiyaçları, talepleri doğrultusunda yararlanabildiklerini ve yükseköğretim kurumlarına yerleşebildiğini, otizm, down sendromu, öğrenme güçlüğü olan lise mezunlarının TYT sınavında başarı elde etmelerinin mümkün olmadığını, bu gruba giren öğrencilerin, temel eğitimde bireyselleştirilmiş eğitim programına tabi tutulduğunu söyledi.

Bu öğrencilerin, diğerlerinin faydalandığı eğitimi almadığını, kendi düzeylerinde çok daha kolaylaştırılmış konuların eğitimini gördüğünü belirten Yılmaz, "TYT'ye girdiklerinde herkes ile aynı sorulara muhattaplar. Burada büyük haksızlık var." dedi.

Yılmaz, 19 yaşındaki oğlunun da otizmli olduğunu belirterek, konunun peşinde olduğunu ve bu yönde çalışmalar yapılacağını düşündüğünü sözlerine ekledi.