Adalet Bakanlığının 2025 yılı bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda

AK Parti Samsun Milletvekili Ersan Aksu, "Hep beraber, tüm siyasi parti grupları olarak yeni anayasa milletimize borcumuzdur." dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda milletvekilleri, Adalet Bakanlığının 2025 yılı bütçesi üzerinde görüş, öneri ve eleştirilerini dile getiriyor.

CHP İzmir Milletvekili Gökçe Gökçen Göl, kuvvetler ayrılığının sağlanamadığını söyledi.

Anayasa Mahkemesi (AYM) ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmadığını savunan Göl, yargıya ilişkin düzenlemeler içeren kanundan casusluk düzenlemesinin çıkarıldığını hatırlattı.

Casuslukla ilgili tekliften çıkarılan metnin aynısının getirilmemesi gerektiğini dile getiren Göl, "Aynı metin geri getirilmeye çalışılırsa biz kırmızı alarmdayız. Gerçekten ifade özgürlüğü ile ilgili olmayan, sivil toplum örgütlerini ve gazetecileri etkilemeyecek düzenleme düşünülürse bunu da dikkatle ele almak zorundayız." diye konuştu.

Görevden uzaklaştırılan ve tutuklanan Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer hakkında suç uydurulduğunu iddia eden Göl, Esenyurt halkının iradesinin gasbedildiğini savundu.

Göl, CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in, cezaevindeki Özer'le görüşme talep ettiğini anımsatarak, "28 gün boyunca sizden yanıt beklendi. Türkiye'nin birinci partisinin Genel Başkanının kendi partisinin belediye başkanıyla görüşmesi talebini 28 gün beklettiniz." ifadesini kullandı.

"AYM'ye bireysel başvuru uçtu"

CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, yargıda çifte standardın hakim olduğunu öne sürdü.

Yargının siyasallaştığını iddia eden Bülbül, yargıya güvenin azaldığını dile getirdi.

Süleyman Bülbül, "Sayılar yalan söylemez. 2024'ün şubat sonu itibarıyla AİHM'de bekleyen her 100 davadan 35'i Türk vatandaşlarının yaptığı başvurulardan oluşuyor. AYM'ye bireysel başvuru uçtu." değerlendirmesinde bulundu.

"AİHM'e başvuru sayısı artıyor"

DEM Parti Erzurum Milletvekili Meral Danış Beştaş, Adli Tıp Kurumundan çok sayıda şikayet aldıklarını belirtti.

"Yenidoğan çetesi" davasını anımsatan Beştaş, "Benim canım yanıyor. Bebeklerimizin katledildiği bir dosyadan söz ediyoruz. Bebeklere ilişkin daha önce ihmal ve şikayetler var ama hasır altı edilmiş." sözlerini sarf etti.

Meral Danış Beştaş, bazı belediyelere yapılan görevlendirmeleri eleştirdi.

AİHM ve Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmadığını ileri süren Beştaş, yargının bu kararlara karşı direndiğini iddia etti. Beştaş, "AİHM'e başvuru sayısı artıyor." açıklamasında bulundu.

DEM Parti Van Milletvekili Zülküf Uçar, cezaevlerindeki hasta hükümlü ve tutukluların zor durumda olduğunu aktardı.

Hasta hükümlü ve tutukluların haklarının ihlal edildiğini öne süren Uçar, bu konuda düzenleme yapılmasını istedi.

"Yargı Reformu Belgesi açıklamak yetmez"

İYİ Parti Afyonkarahisar Milletvekili Hakan Şeref Olgun, Yargı Reformu Strateji Belgelerinin göz boyadığını söyledi.

Belgelerde yer alanların gerçekleştirilemediğini savunan Olgun, "Yargıya güven yerlerde. Vatandaşlarımız, mahkeme koridorlarında adalet ararken yıllarını harcıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Olgun, 2019'da açıklanan Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde yer alan 256 faaliyetin yüzde 70'inin hayata geçirilebildiğini, bu uygulamaların vatandaşlara etkisinin olmadığını iddia etti.

Adalet sisteminin kan kaybettiğini dile getiren Olgun, "Yargı Reformu Belgesi açıklamak yetmez, uygulamak gerekir. Adalet reformu istiyorsanız yargı bağımsızlığını güçlendirin. Hakim ve savcı atamalarında liyakati kolaylaştırın. Adalete erişimi kolaylaştırın." görüşünü paylaştı.

"Hedef süreler hiçbir davada tutturulamıyor"

Saadet Partisi Grup Başkanvekili İsa Mesih Şahin, adaletin yerini bulmadığını anlattı.

Yargılamaların uzadığını, mahkemelerin iş yükünün arttığını aktaran Şahin, bu sorunların çözülmesi gerektiğini vurguladı.

Şahin, konuşmasına şöyle devam etti:

"Hukukun normal olmadığı, hukuka güven sorununun yaşandığı ülkede hiçbir sorunu çözemezsiniz. Birçok sorunun temelinde hukuka güven sorunu yatmaktadır. Geniş çaplı yargı ve adalet reformuna ihtiyacımız var. Hakim ve savcıların mesleki tecrübeyi kazanmaları sağlanmalı. Yargılamaların uzaması adil olmayan kararları ortaya çıkarıyor. Hedef süreler hiçbir davada tutturulamıyor. Türk yargısı yanlış karar vermez algısı 85 milyona hakim olmalı."

"Torba kanun" uygulamasına son verilmesi gerektiğini vurgulayan Şahin, bu uygulamanın "belirlilik" ilkesini ihlal ettiğini kaydetti.

Çoklu baro sistemini eleştiren Şahin, baroların seçim sistemlerinin değiştirilmesi gerektiğine işaret etti.

"Anayasanın üstünlüğüne sahip çıkmamız gerekiyor"

Saadet Partisi Antalya Milletvekili Serap Yazıcı Özbudun, hakim ve savcılara coğrafi teminat getirilmesi gerektiğini belirtti.

Karar aşamasında mahkeme heyetinin değiştirilmesinin yargılama süreçlerini uzattığını ifade eden Özbudun, bu konuda anayasa değişikliği yapılmasını önerdi.

Gezi Parkı davası hükümlüsü Can Atalay'ın milletvekilliğinin düşürüldüğünü anımsatan Özbudun, "Türkiye, Anayasanın emredici hükümlerinin yerine getirilmemesiyle 'anayasal çürüme' denilen süreci yaşıyor. Hepimizin, Anayasanın üstünlüğüne sahip çıkmamız gerekiyor." dedi.

"Gerekçeleriyle de gerçekleri yakalamış anayasaya ihtiyaç var"

MHP İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, terör örgütlerinin ve teröristlerin insanlık düşmanı olduğunu vurguladı.

Terör yapılarına destek veren karanlık güçlerle mücadele edildiğini vurgulayan Yıldız, bu mücadelede hakkı ve adaleti ayakta tutmanın, devletin asli görevi olduğunu ifade etti.

Anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanını seçme yetkisinin doğrudan millete verildiğini aktaran Yıldız, bunun devrim niteliği taşıdığına dikkati çekti.

Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemlere karşı yargı yolunun açıldığını anlatan Yıldız, işkence suçlarında zaman aşımının kaldırıldığını, böylece yaklaşık 50 yıllık bir yaranın kapatıldığını hatırlattı.

Cezaevi revirlerinin hastane şartlarında olması gerektiğini anlatan Yıldız, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Tek başına hayatını idame ettirmekten aciz bulunan yaşlı veya hasta hükümlülerin, siyasi görüş ve inançlarına bakılmadan, ancak örgütlerin tertip tuzakları da gözden kaçırılmadan bilimsel veriler doğrultusunda infaz ertelemesi yapılmalı ve sağlığına kavuşturulmalıdır. İnfaz Kanunu'nda birçok değişiklik yapılmış, yamalı bohçaya dönmüştür. Yeniden ele almak şarttır."

Yeni ve sivil anayasaya ihtiyaç duyulduğunu vurgulayan Yıldız, mevcut Anayasanın sistematiğinin ve dilinin bozulduğunu dile getirdi.

Feti Yıldız, "Türkiye'mizin yepyeni, sivil nitelikli, geniş katılımlı, mili ve manevi hayatımızın esaslarını kavramış, gerekçeleriyle de gerçekleri yakalamış anayasaya ihtiyaç var." diye konuştu.

"Cezasızlık algısının önlenmesi önceliklerimiz arasında yer almalıdır"

MHP Kırıkkale Milletvekili Halil Öztürk, mahkemelerin ağır dosya yüküyle karşı karşıya kaldığını, yargılama süreçlerinin sadeleştirilmesi, alternatif uyuşmazlık yöntemlerinin genişletilmesi gerektiğini anlattı.

Adalet sisteminin, hukuka güvenin sağlanmasında kilit role sahip olduğuna işaret eden Öztürk, adaletin sağlanmasının sadece bireylerin haklarını korumakla sınırlı olmadığını kaydetti.

Öztürk, "Cezasızlık algısının önlenmesi önceliklerimiz arasında yer almalıdır. Ceza ve hukuk yargılamalarında basitleştirilmiş usullerin geliştirilmesi, şikayete tabi suçların kapsamının genişletilmesi, kovuşturma öncesi eleme araçlarının güçlendirilmesi gerekli çalışmaların yapılması elzemdir." ifadesini kullandı.

"Yargıda hedef süre uygulaması başarıyla uygulanmaktadır"

AK Parti Samsun Milletvekili Ersan Aksu, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin verilerine göre Türkiye'nin, AİHM kararlarını en yüksek oranda uygulayan ülke olduğunu anımsattı.

Hakim ve savcı sayısının 24 binin üzerine çıktığını bildiren Aksu, hakim ve savcı yardımcılığının uygulamaya alındığını aktardı. Ersan Aksu, aile avukatlığı kurumunun tartışılması gerektiğine değindi.

Darbe anayasalarının izlerinin silinmesi için çok sayıda değişiklik yapıldığının altını çizen Aksu, "Hep beraber, tüm siyasi parti grupları olarak yeni anayasa milletimize borcumuzdur." dedi.

Geçmişte merdiven altlarında verilen adalet hizmetlerinin bugün adalet saraylarında verildiğini anlatan Aksu, uzlaştırma ve arabuluculuk uygulamalarıyla çok sayıda dosyanın çözüme kavuşturulduğunu ifade etti.

Ersan Aksu, şunları paylaştı:

"Yargıda hedef süre uygulaması başarıyla uygulanmaktadır. Hedef süre uygulamasında başsavcılıklarda da yüzde 85, ceza mahkemelerinde yüzde 88, idari yargıda yüzde 91 başarı düzeyine ulaşılmıştır. Ceza yargılamalarının kısa sürede sonlandırılması için seri muhakeme ve basit yargılama usulü getirilmiştir. Bilişim alanında büyük adımlar atılmıştır. SEGBİS üzerinden yapılan duruşmalar sayesinde 30 milyar lira tasarruf sağlanmıştır."