Bir arayış insanı: Afet Ilgaz

Afet Muhteremoğlu Ilgaz, 2 Ocak 1937'de Çanakkale'de dünyaya geldi. Henüz 5 yaşındayken ailesiyle İstanbul'a yerleşen Ilgaz, ilk öğrenimini de burada tamamladı.

Ilgaz, henüz 17 yaşındayken Dünya gazetesinde yazmaya başladı ve 1956'da Çapa Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümünden mezun oldu.

Daha sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe ve Klasik Filoloji bölümlerinde eğitim gören Afet Ilgaz, üniversite eğitiminden sonra İzmit'te başladığı Türkçe öğretmenliği görevini, Kasımpaşa Lisesinde iken yarıda bırakarak İtalya'ya gitti.

Bir süre yaşadığı İtalya'dan Türkiye'ye dönerek bir anaokulu açan Ilgaz, sonraki yıllarda İtalya anılarını "İtalya Mektupları (1962)" adlı kitapta topladı.

İlk öyküsünü 1955'te yayımladı

Yapıtlarında hem kentli hem de kırsal kesim yaşamından kesitler sunan ve bireylerin çevreleriyle uyumsuzluğundan kaynaklanan sorunları dile getiren Ilgaz, ilk öyküsünü 1955'te "Yücel" adlı dergide okuyucuyla buluşturdu.

İlk olarak Muhteremoğlu Kitabevi'ni kuran yazar, 1968'te evlendiği yazar Rıfat Ilgaz'la birlikte Sınıf Yayınlarını hayata geçirdi.

Ilgaz, ayrıca Türkiye tarihinin önemli bir döneminde 19 Mayıs 1968'de Dr. Hikmet Kıvılcımlı'nın önderliğinde açılan "İşsizlik ve Pahalılıkla Savaş Derneği"nin kurucuları arasında yer aldı.

Yeni Şafak, Yeni Çağ ve Milli Gazete'de de köşe yazarlığı yapan Ilgaz'ın yazıları "İstanbul", "Varlık", "Türk Dili", "Yeditepe", "Gelecek", "Yansıma", "Sanat ve Toplum" dergilerinde yayımlandı.

Afet Ilgaz'ın 1960 yılında çıkan ve orta halli aile içi olaylarla toplum katlarının çe­şitli sorunlarını konu edinen ilk romanı "Eşiktekiler" ise Yeni İstanbul Gazetesi ile Türk Dil Kurumu'nun (TDK) ortaklaşa verdiği Törehan Sanat Ödülü'ne değer görüldü.

"Başörtülüler" başlıklı hikaye kitabıyla 1965'te "TDK Hikaye Ödülü"nü kazanan Ilgaz'ın, "Yol" romanı da 1993 yılında Türkiye Yazarlar Birliği tarafından "Yılın Romanı" seçildi.

Ilgaz, zaman zaman romanlarında kadınların günlük yaşam mücadelelerini de ön planda tutarak, "Bir Feministin Doğruya Yakın Portresi" adlı kitabında çağdaş bir kadının evlilik ve annelik hakkındaki düşüncelerini, "Sendika" kitabında ise Türkiye'de ilk kez sendikanın kurulduğu özel bir okulda öğretmenlik yapan ve çocuklarına bakan yalnız bir kadının öyküsünü ele aldı.

İtalyancadan çeviriler de yapan Ilgaz, "En Güzel İtalyan Hikayeleri" adlı çeviri kitabını da kitapseverlerin beğenisine sundu.

Ilgaz'ın "Annem Annem" ve "Toprak İnsanları" eserleri televizyon dizisi olarak TRT'de izleyiciyle buluşurken, yine "Annem Annem" eserinin yanı sıra "Çocuklar da Savaştı" ve "Filiz Büyüyor" kitapları radyo oyunu olarak 1987-1988 arasında TRT radyolarında yayınlandı.

Hayatı boyunca 30'a yakın eser kaleme aldı

Bir röportajında "Her yazarın içinde bir okur ve her okurun içinde de bir yazar olduğuna inanırım. Ben yazma eylemiyle deruni bir şölen yaşarım..." ifadelerini kullanan usta yazar, tasavvuf alanıyla ilgilenmeye başlayarak, 1990'lı yıllarda yaşadığı dönüşüm sonucunda yoğunlukla İslami dergilerde yazılar yazdı.

Kanal 7'de çeşitli programlara imza atan Afet Ilgaz, bir yazısında Seyyid Ahmet Arvasi'nin eserleriyle hayatının değiştiğini kaydederek, milli anlayışı savunan siyasal hareketlere destek verdi ve 1999 Nisan seçimlerinde Fazilet Partisi'nden İstanbul Belediyesi Meclis Üyeliği'ne seçildi.

Kitapları Türkiye'nin keskin fikir mücadeleleri içinde halkın yönünü, duygularını anlamak açısından önem taşıyan Ilgaz, hiçbir zaman fikri duruşunda ve yazılarında "milli" tavırdan taviz vermeyerek, hayatı boyunca 30'a yakın eser kaleme aldı.

Usta yazarın ilk evliliğinden Haluk ve Uğur Çırakman adlarında iki oğlu, ikinci evliliği Rıfat Ilgaz'dan ise Defne Ilgaz adında bir kızı bulunuyor.

Eserleri Bulgarca, Çekçe, Slovakça ve Almancaya çevirilen Afet Ilgaz, 16 Ocak 2015'te vefat etti.  Ilgaz'ın cenazesi Kocamustafapaşa Sümbül Efendi Camisi'nden kaldırılarak Yedikule Mezarlığı'nda toprağa verildi.