Zerzevan'daki su sarnıçları 3 bin yıldır tüm ihtişamını koruyor

Zerzevan'daki su sarnıçları 3 bin yıldır tüm ihtişamını koruyor

DİYARBAKIR - UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesine alınan Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde bulunan Zerzevan Kalesindeki 3 bin yıllık su sarnıçları, aradan geçen zamana rağmen tüm ihtişamı ile ayakta durmaya devam ediyor.

Diyarbakır'ın Çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıkta bulunan Zerzevan Kalesi, 124 metre yükseklikteki kayalık tepenin üzerine kurulmuş. Roma döneminde askeri garnizon olarak kullanılan kalede yapılan kazılarda, Mithras tapınağı, kiliseler, villalar, gizli geçitler, kaya mezarları ve su kanalları gün yüzüne çıkartıldı. Roma'nın 400 yıl boyunca kesintisiz kullandığı kalede şimdiye dek 54 su sarnıcı tespit edildi. Zerzevan Kalesi Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Çoşkun, 20 metreye yakın derinliği bulunan ve 4 bin ton su taşıma kapasitesi olan su sarnıçlarının 10 binlerce kişinin 1 yıl buradan çıkmadan su ihtiyacını karşılayabilecek su barındırabilecek sisteme sahip olduğunu söyledi.

"Şu ana kadar 54 su sarnıcı tespit edildi"

Zerzevan Kalesinin Romanın sınır garnizonu ve 3 bin yıllık bir tarihi olduğunu kaydeden Doç. Dr. Çoşkun, bölgenin 400 yıl boyunca kesintisiz kullandığını vurguladı. Doç. Dr. Coşkun, "Roma'yı Roma yapan mühendislik ve mimarlıktaki ilerlemesidir. Gerek savunma sistemi, gerek kalenin mimarisi, şehirleşmesi, gerekse en önemli noktalardan birisi su sistemi. Roma'nın bütün izlerini ya da teknolojisini görebileceğimiz muazzam bir su sistemi var. Biz şuana kadar su sistemiyle ilgili 54 tane sarnıç tespit ettik. En büyüğü 4 bin ton su alıyor ve derinliği 20 metreye yakın. 10 binlerce ton su depolanmış bu sarnıçlarda. Farklı tipte sarnıçlar var. Bazıları özellikle derin olmayan, 2 metre derinlikte olanların yağmur suyuyla doldurulduğunu biliyoruz. Ama baktığımız zaman 19, 20 metre derinlikte sarnıçlar var. Bunlar ise bir kanal sistemiyle Zerzevan'a getirilmiş" dedi.

"Sarnıçların kazılması 10 yıldan fazla sürecek"

Kaleye en yakın su kaynağının 8 buçuk kilometre olduğunu aktaran Doç. Dr. Aytaç Coşkun, sözlerine şöyle devam etti:

"Biz o kaynağın sadece 700 metresini kazabildik. Kanal kaç kilometre gidiyor, biz şuan bilmiyoruz. Çalışmalar devam ediyor. Bu çalışmalar ilerledikçe bu sistemi de tam olarak çözebileceğiz. Romanın ulaştığı teknolojiyi biliyoruz, özellikle vadilerde ters sifon sistemini kullanıyorlar. Kalenin yerleşik nüfusu bin 400. Bunların en az bini asker. Bir savaş olduğunda ovada tarımla uğraşan halk, kaleye sığınıyor. Burada savaş zamanında yerleşik 10 binleri buluyor. 10 binlerce kişi 1 yıl buradan çıkmadan su ihtiyacını karşılayabilecek su depolamışlar Zerzevan Kalesinde. Bu kayaların teke tek, murç ve çekiçle biz oyulduğunu biliyoruz, yer altına bu sarnıçların bu şekilde inşa edildiğini biliyoruz. Şunu söyleyebilirim, sadece buradaki sarnıçların kazılması dahi 10 yıldan fazla sürecek. Şuanda 54 sarnıç tespit edilmesinde rağmen, kazılar artıkça bu rakam belki de daha da artacak."