Saat Kulelerinin Damgasını Vurduğu Kent: İzmir

UFUK KIRABALI - EGE GÜRÜN - İzmir, kentin simgesi konumundaki Konak Saat Kulesi'nin yanı sıra şehrin tarihine tanıklık eden 4 saat kulesiyle dikkati çekiyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, İzmir'de kentin simgesi konumundaki Konak Saat Kulesi'nin yanı sıra 4 saat kulesi daha bulunuyor.

Konak Saat Kulesi, Osmanlı İmparatorluğu hükümdarlarından 2. Abdülhamit'in 1901 yılında tahta çıkışının 25. yılı kutlamaları çerçevesinde eski sadrazamlardan dönemin İzmir Valisi Kıbrıslı Kamil Paşa tarafından yaptırılıyor.

Dört basamaklı haç biçiminde bir platform üzerinde sekizgen kaideli olarak 25 metre yüksekliğinde inşa edilen kulenin üzerinde 2. Abdülhamit'in tahta çıkışının 25. yılı dolayısıyla Alman İmparatoru 2. Wilhelm'in hediye olarak gönderdiği 4 saat bulunuyor.

Yapıldığı tarihte "Hamidiye Kulesi" adıyla inşa edilen kule, sonraki yıllarda bulunduğu semtle özdeşleşerek "Konak" adıyla anılmaya başlanıyor.

Kentin en eski saat kulesi

İzmir'de zamana tanıklık eden saat kulelerinin en eskisi ise Alsancak Garı Saat Kulesi. 1858 yılında hizmete giren Alsancak Garı'nın, giriş kapısının sağ tarafında yer alan saat kulesinin tam olarak yapılış tarihi bilinmekle birlikte, saatin çanında yer alan "1890 London" ibaresi nedeniyle kulenin 1890-1900 yılları arasında yapılmış olabileceğinin tahmin ediliyor. Ayrıca İzmir Belediye Meclisi ve Encümeni kararlarında da saat kulesinin bu tarih aralığında Alsancak Garı önündeki meydan düzenlemesi sırasında inşa edilmiş olduğu anlaşılıyor.

Düzenli yapılan bakımı ve elektronik sistemle çalışan saat kulesi, sanayileşmenin ve zamanın önemini anlatan tipik bir eser konumunda bulunuyor.

NATO Karargahı Saat Kulesi

Buca Şirinyer'deki NATO Karargahı bahçesinde yer alan saat kulesi ise bulunduğu konum itibariyle en bilinmeyen saat kulesi.

Kentte yaşayan ABD vatandaşları tarafından 1913 yılında yaptırılan yaptırılan ve 1934 yılına kadar hizmet veren Amerikan Erkek Lisesi binasının bir parçası olarak yaptırılan saat kulesi, konumu nedeniyle kentin unutulmuş mimari yapıları arasında yer alıyor.

Amerikan Lisesi'nin 1934 yılında kamulaştırılmasının ardından 1937 yılından itibaren Kızılçullu Köy Öğretmen Okulu ve Köy Enstitüsü olarak hizmet veren okul binası, Türkiye'nin NATO'ya katılmasıyla 1952 yılında NATO'ya devredildi. NATO'nun karargahı içinde kalan saat kulesi gözlerden uzak hale geldi.

Saatini arayan kule

İzmir'deki bir diğer önemli saat kulesi yapısı ise İzmir Enternasyonal Fuarı'nın (İEF) düzenlendiği Kültürpark içinde yer alıyor.

Mimar Harbi Hotan tarafından 1938 yılında yapılan Fuar Saat Kulesi, Kültürpark Lozan Kapısı girişinin hemen solunda bulunuyor. O yıllardaki ismiyle Vakıflar İdaresi tarafından inşa edilen ve İEF'te uzun süre "Evkaf Vakıflar Pavyonu" olarak kullanılan, sonraki yıllarda ise Hindistan ve Pakistan uluslararası katılımına tahsis edildiği için bugün de bilinen ismiyle "Pakistan Pavyonu" olarak adlandırılan yapıdaki saat kulesi, üzerindeki saatinin çalınması talihsizliğini yaşamasıyla dikkati çekiyor.

Alman İmparatoru 2. Wilhelm tarafından madalyayla onurlandırılmış ünlü saat ustası Mustafa Şemi Pek tarafından yapılmış mekanik saatin, 1970'li yıllarda kuleden çalınmasının ardından akıbeti bilinmiyor.

Bayramyeri Saat Kulesi

Varyant'ın üst noktasında yer alan eski Bayramyeri mevkisindeki saat kulesi ise kentin en yeni saat kulesi.

Eşrefpaşa Semt Hali ve civarındaki tesisler ile 1950-1957 yılları yapılan çevre düzenlemeleri kapsamında 1955 yılında inşa edilen kuleye, saati 1957 Ekim ayında takıldı. Fuar Saat Kulesi'nin de mimarı olan Harbi Hotan tarafından tasarlanan ve yerden yüksekliği 14,5 metre olan saat kulesinin üzerinde tek makineli ve dört kadranlı saat bulunuyor. - İzmir