Osmanlı'nın Yaptırdığı Kilise İçin Restorasyon Talebi

NEVŞEHİR'in yer altı şehri ile ünlü ilçesi Derinkuyu'da Osmanlı İmparatoru Abdülmecid Han döneminde yaptırılan ve 15 Mayıs 1858'de hizmete açılan Üzümlü Kilisesi'nin (Ayios Theodoros Kilisesi) restore edilerek turizme kazandırılması bekleniyor.

Derinkuyu'da bulunan Üzümlü Kilisesi sağlam yapısına karşın, bakımsız görünümü, duvarlarına yazılan yazılar ve kilitli kapısı dikkat çekiyor. Kilisenin restore edilerek ziyarete açılması bekleniyor. Derinkuyu Belediye Başkanı Ahmet Balcı, önemli kültürel ve dini miras niteliğindeki kilise ile ilgili açıklama yaptı. Başkan Balcı, "Üzümlü Kilisesi (Ayios Theodoros Kilisesi), Osmanlı İmparatorluğu döneminde, Sultan Abdülmecid Han zamanında yapılmış ve 15 Mayıs 1858'de hizmete açılmıştır. Bu kilise, Malakopi halkının maddi yardımlarıyla yapılmıştır. İlçemizin eski ismi, Malakopi'dir. Bu kilisenin bir an önce turizme kazandırılması gerekmektedir. Kilise, şu an kapalıdır. Kültür ve Turizm Bakanlığı'na ait olduğu için, biz birkaç defa resmi yazıyla kilisenin belediyemize verilmesini istedik. Ancak olumsuz yanıt aldık. İstanbul'daki Ayasofya'da eskiden ayin yapılmış, burada da 2 defa ayin yapıldı. Ayin yapılan kilise olduğu için belediyemize devretmediler. Eğer belediyemize devredilirse, biz restorasyonunu yapıp, turizmin hizmetine açacağız" diye konuştu.

ISLAHAT FERMANI GEREĞİ YAPILAN KİLİSE

Çeşitli kaynaklara göre; Osmanlı İmparatorluğu, Abdülmecid Han döneminde batılı devletler ve Rusya'nın baskılarıyla her yönden kuşatılmış durumdaydı. Rusya ile yaşanan 1853-56 Kırım Harbi, görünüşte parlak bir zaferle sonuçlandı. Ancak cephedeki zafer, içeride Osmanlı Devleti'ne pahalıya mal oldu. Batılı devletler, yaptıkları yardımların karşılığı olarak Osmanlı ülkesinde Hristiyanlara yeni haklar verilmesi için 1856'da Islahat Fermanı'nı yayınlattılar. İşte bu ferman gereği yaptırılan kilise, konumuyla da ayrı bir özellik taşıyor. Osmanlı Sultanı Abdülmecid Han döneminde yaptırılan kilisenin Yunanca yazılan kitabesinde, "Ayios Theodoros Trion'un bu çok kutsal kilisesi, İmparator Sultan Abdülmecid Han zamanında, onun yüksek iradesi ile Aziz İkonion (metropoliti) Neofitos Efendi'nin teşviki ile ve burada (Malakopi) ikamet eden Hristiyanların bağışları ile Haldiaslı başmimar Kiriako Papadopoulos Efendi'nin zahmetleriyle inşa edilmiştir" ifadeleri yer alıyor. Bölgede Rumların bulunduğu dönemlerde, her yıl Rum Ortodoks Patriğinin katılımıyla bahar ayinleri de bu kilisede yapılıyordu.

KAPADOKYA'DA YER ÜSTÜNDE YAPILMIŞ SAYILI KİLİSELERDEN BİRİ

Geçmişte önemli bir Hristiyan yerleşim merkezi olan Kapadokya'da sayısız kilise bulunuyor. Bunların birçoğu da gizlenmiş şekilde yer altında veya mağaralarda olan, Hristiyanlığın Anadolu'da yayılmaya başladığı zamanlara kadar giden çok eski kiliseler. Ayios Theodoros Kilisesi (Üzümlü Kilise) ise onlara göre oldukça yeni sayılıyor. Yer üstündeki kilise, mimari yapısı ve çan kulesi ile dikkat çekiyor.

Kilisenin ön kısmında 3 bölümlü bir narteksi bulunuyor, kilisenin 3 de apsisi var. Bunlar dışa taşkın, içten yarım daire ve dışarıdan çok cepheli. Apsis ve naos kısmının üzeri kubbelerle örtülmüş. Yapı düzgün kesme taş malzemeli. Cephesi sağır kemerlerle ve haç biçimli pencerelerle hareketlendirilmiş. Kiliseden bağımsız ama aynı bahçe içinde orijinal bir de çan kulesi bulunuyor.

- Nevşehir