Marmaray'a "Cisr İ Enbubi"Li Açılış

TUĞBA ÖZGÜR DURMAZ - Geri sayıma başlanan "Yüzyılın projesi" Marmaray'ın açılışıyla Sultan Abdülhamit'in İstanbul Boğazı'nı deniz altından birbirine bağlama rüyası da gerçekleşmiş olacak.

Abdülhamid'in yapılması için çok uğraştığı ve dünyanın ilk tüp geçit projeleri arasında yer alan "Cisr-i Enbubi"yi anlatan belgeselin de Marmaray'ın açılış töreninde gösterilmesi planlanıyor.

Belgeseli hazırlayan Türk Tarih Kurumunun Başkanı Metin Hülagü, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Osmanlı Devleti döneminde tasarlanan en dikkat çekici projelerden birinin Cisr-i Enbubi (tüp geçit) olduğunu belirterek, "Düşünebiliyor musunuz, 100 yıl önce daha Batı'da bile pek uygulanmadığı dönemde Boğaz'a tüp geçit yaptırmaya kalkmışlar. Bu Osmanlı padişahlarının teknolojiyi yakından takip ettikleri, yeniliklere açık oldukları, ülkelerinin gelişmesini, refahını düşündükleri anlamına geliyor" dedi.

-"Padişahlar böyle bir ihtiyacı görmüşler"

Osmanlı döneminde tasarlanan tüp geçidin 29 Ekim'de açılacak Marmaray ile hemen hemen aynı yerden geçtiğini bildiren Hülagü, projenin, o dönemin mühendislik bilgisinin suyun içinden geçecek bir geçit inşa etmeye yeterli olmaması ve finansman yetersizliği nedeniyle gerçekleştirilemediğini söyledi.

Hülagü, "Sultan Abdülhamid'e yönelik muhalefetin projenin yapılamamasında bir etkisi olmuş olabilir mi" sorusuna, muhalifetin bununla bir ilgisi olmadığını ifade ederek, "Bu tüp geçit örneği 3-4 kez revize edilmiş onun döneminde, ilk geldiği şekliyle kalmamış. Ciddiye alınmış ve tekrar tekrar gözden geçirilmiş" yanıtını verdi.

Projenin, çeşitli sıkıntıların yaşandığı bir dönemde üretildiğine işaret eden Hülagü, "Padişahlar böyle bir ihtiyacı görmüşler bir defa. Böyle bir teknolojinin bu ülkede kullanılabileceğine inanmışlar. Ülkenin toplumun refahını da düşünenerek böyle bir adım atmışlar, ancak projeler gerçekleştirilememiş" diye konuştu.

Osmanlı Devleti'nde Batı'nın yakından takip edildiğini kaydeden Hülagü, Batılı mühendislerin, kafalarındaki projeleri, düşünceleri, senaryoları kağıda döküp Osmanlı'ya sunabildiklerini ve padişahların da bu tür projelere açık olduklarını belirterek, şunları dile getirdi:

"100 yıl önce daha Batı'da bile pek uygulanmadığı dönemde Boğaz'a tüp geçit yaptırmaya kalkmışlar. Bu Osmanlı padişahlarının teknolojiyi yakından takip ettikleri, yeniliklere açık oldukları, ülkelerinin gelişmesini, refahını düşündükleri anlamına geliyor. Biz 100 yıl sonradan yaptırıyoruz köprüleri. Hatta üçüncü köprü yapılsın mı, yapılmasın mı diye tartışıyoruz. Ama padişahlar 100 yıl önce bunların olması gerektiğini düşünmüş, hem köprü, hem tüp geçit, hem de teleferik yapalım demişler boğazın bir tarafından bir tarafına. O derece ileri."

-"Tüp geçitin ismi Hamidiye olabilir"

Hülagü, Boğaz'a yapılacak köprülerden birine "Hamidiye" adının verilmesini aklından geçirdiğini de söyleyerek, "Çünkü Boğaz'a ilk köprü yaptırmak isteyen ve ilk proje hazırlatan Sultan Abdülhamid. Biz köprülere Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim adlarını koyduk ama Fatih'in de Yavuz'un da boğazla, köprüyle pek ilgisi yok. Fakat Abdülhamid'in böyle bir girişimi var ve nezaketen bundan sonraki bir köprüye onun adı verilebilir" değerlendirmesinde bulundu.

-Cisr-i Enbubi'den Marmaray'a

Marmaray'ın açılış töreninde, TTK tarafından hazırlanan belgeselle "Cisr-i Enbubi" ve iki kıtanın deniz altından birleştirilme hayali anlatılacak.

Sultan Abdülhamid'e, 1860 yılında sunulan Prerault'un Cisr-i Enbubi projesi (deniz altı çelik tünel) ile Sirkeci ve Haydarpaşa garlarının birleştirilmesi amaçlanmış, bir kaç keç revize edilen proje hayata geçirilememişti. Belgeselle Osmanlı'daki önemli ulaşım projelerinin yanı sıra Preault'un tüp geçit teklifi, sözleşme metni ve detayları üç boyutlu olarak gösterilecek.

Dünyadaki en önemli ulaşım projelerinden Marmaray, İstanbul'un kentsel yaşam kalitesini artırmak ve şehrin doğal tarihi özelliklerinin korunabilmesi için tasarlanmış yüksek kapasiteli bir demiryolu altyapı projesi olarak 29 Ekim'de Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla faaliyete geçecek.

"Batırma tüp tünel tekniği"nin kullanıldığı ve 60 metre derinliğiyle dünyanın raylı sistemler tarafından kullanılan en derin batırma tüp tüneli olma özelliğini taşıyan Marmaray, yaklaşık bir buçuk kilometrelik deniz altı tüneliyle kıtaları buluşturacak. - Ankara